Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 8 Sayı: 38

Volume: 8 Issue: 38

Haziran 2015

June 2015

www.sosyalarastirmalar.com

Issn: 1307-9581

ÜSLÛP VE ÜSLÛPB L M ÜZER NE-4: ÜSLÛP VE ÜSLÛPB L M SINIFLANDIRMALARI ON STYLE AND STYLISTICS-4: THE CLASSIFICATIONS OF STYLE AND STYLISTICS Adem ÇALI KAN* Öz Ba langıcından XIX. asrın ikinci yarısına kadar Batı’da retorik ve Do u’da belâ at adıyla asırlarca geli imini sürdürdükten sonra bir disiplin haline gelen üslûp ve üslûpbilim, üslûpbilimciler ve ara tırmacılar tarafından de i ik adlar altında ele alınmı tır. Bu alanın uzmanlarının dahi bu kadar fazla sayıda üslûp çe idiyle ba etmesi kolay de ildir. Bu nedenle, üslûp ve üslûpbilim dünya edebiyatlarında çe itli edebiyat teorisyenleri ve üslûpbilimciler tarafından sınıflandırılmı tır. Bütün bunlara ra men, yine görülen mevcut karma ıklı ı çözümlemek için, bu makalede edebiyat dünyasına yeni ve kapsamlı bir üslûp ve üslûpbilim sınıflandırması ilk kez sunulmu tur. Aslında, sunulan bütün üslûp ve üslûpbilim sınıflandırmaları farklı kıstaslara dayanır ve her bir sınıflandırmanın kendi çapında haklı ve iyi bir sebebi vardır. Ancak sunulan bu yeni ve kapsamlı üslûp ve üslûpbilim sınıflandırması, dondurulmu de ildir ve geli tirilebilir. Bu haliyle makale, bu alanda çalı mak isteyenlere pek çok sınıflandırma örne i sunarak konu alanlarını da belirlemi olmaktadır. Anahtar Kelimeler: Edebiyat, Üslûp, Üslûpbilim, Sınıflandırma, Dilbilim. Abstract Style and stylistics that has become in a science after they continued its development through centuries with the name in rhetoric in West and bela at in East from the beginning to the second half of XIX century were discussed by the stylicians and researchers under different names. It is not easy that the experts of this field also overcome with so many kinds of style. Therefore style and stylistics have been classified by various literary theorists and stylisticians in the world literatures. Despite all this, to resolve the current complexity is stil seen, the classification of a new and comprehensive style and stylistics is firstly presented to the literary world in this article. In fact, the classifications of all style and stylistics that is presented base on different criteria and each classification has in its own right and for good reason. However, this classification of a new and comrehensive style and stylistics is not frozen and it can be improved. As such, this article has identified the subject areas by presenting many examples of classification for those who want to work in this area. Keywords: Literature, Style, Stylistics, Classification, Linguistics.

GR Bir bütünü daha iyi anlamak için daha küçük parçalara ayırmak ya da onu belli ba lı ölçütlerden hareket ederek sınıflandırmak, daha önce bir makalemizde de ifade edildi i gibi1, bilimsel çalı malarda ba vurulan yöntemlerden biridir. Üslûp ve üslûpbilim di er bilim dalları gibi tarihsel geli imi esnasında dallanıp budaklanmı ve yeni kullanım alanlarıyla içinden çıkılmaz bir boyut almı oldu undan, sınıflandırılması kaçınılmaz hale gelmi tir. Üslûp ve üslûpbilim neden bu kadar fazla sayıda kavram ve terimiyle sınıflandırılmaksızın içinden çıkılmaz hale gelmi tir? Bu soru, yalnızca edebiyatbilim ve dilbilim sahaları ile ilgili üslûp ve üslûpbilime özgü de ildir. Günümüzün bütün bilim dallarında ara tırmacılar veya bilim adamları incelemek istedikleri her meseleyi daha küçük parçalara ayırır ve belli ba lı sınıflandırmalardan yararlanırlar. Üslûp ve üslûpbilimin bu kadar fazla çe itlenmesi onun tarihsel geli iminin, bu alandaki ara tırmaların detaylanmasının ve ileri sürülen pek çok üslûp ve üslûpbilim teorilerinin bir sonucudur. Üslûp ve üslûpbilim teorileri ile üslûp ve üslûpbilim sınıflandırmalarını birbirinden ayrı dü ünmemek gerekir. Bir önceki makalemizde müstakil olarak ele aldı ımız2, fakat sehven unuttu umuz bu ba lamda *Yrd.Doç.Dr., Ondokuz Mayıs Üniversitesi, E itim Fakültesi, Ortaö retim Sosyal Alanlar E itimi Bölümü, Türk Dili ve Edebiyatı E itimi Anabilim Dalı Ö retim Üyesi. Samsun. E-posta: [email protected] . 1 Bkz. Adem Çalı kan (2012). “Edebiyat Teorisi Üzerine-3: Edebiyat Teorilerinin Sınıflandırılması” (On Literary Theory-3: The Classification of Literary Theories), Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Volume: 5, Issue: 21, Spring, s. 25. 2 Bkz. Adem Çalı kan (2015). “Üslûp ve Üslûpbilim Üzerine-3: Üslûp ve Üslûpbilim Teorileri” (On Style and Stylistics-3: Theories of Style and Stylistics), Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Volume: 8, Issue: 37, April, ss. 55-75.

- 48 -

anılması gereken bazı üslûp ve üslûp teorileri adlarından kısaca bahsetmek gerekirse, özetle unlar ifade edilebilir: 1960’lı yıllardan sonra üslûp teorisi olarak bazı teorilerin ileri sürüldü ü görülür. Örne in, ‘ba ıntı teorisi’ (relevance theory) 3 , ‘söz eylem teorisi’ (speech act theory) 4 , ‘ ema teorisi’ (schema theory) 5 , ‘metin dünya(sı) teorisi’ (text word theory)6, ‘kavramsal / bili sel metafor teorisi’ (conceptual / cognitive metaphor theory)7, ‘ba lamsal çerçeve teorisi’ (contextual frame theory)8, ‘harmanlama’ veya ‘karı tırma teorisi’ (blending theory) 9 ve a a ıda sözü edilecek olan ‘önceleme teorisi’ (foregrounding theory) … vb. bunlar arasında sayılabilir. Bu üslûp teorilerinden “… ‘ba ıntı teorisi’ (relevance theory), H. Paul Grice’ın dolaylı dil kullanımına kar ı10 Dan Sperber (d.1942) ve Deirdre Wilson tarafından geli tirilmi ”11 olup edimbilimsel üslûp teorisi ile ilgilidir… Bunlar içinde “…‘söz eylem teorisi’ (speech act theory) ise, J. L. Austin tarafından 1962’de ileri sürülen12 ve 1969’da filozof John Searle tarafından geli tirilen”13 bir teoridir. ‘ ema teorisi’ (schema theory), üslûpbilimde muhtemelen kullanılacak bir teori olarak dü ünülmektedir…”14 ema teorisi, bütün bilginin birimler halinde düzenlenmesini ifade eder. Dilbilimciler, bili sel psikologlar ve psikodilbilimciler anlama sürecini etkileyen anahtar faktörleri anlamak için ema kavramını kullanmaktadırlar15. Yine ‘metin dünya(sı) teorisi’ (text world theory) de, bili sel poetikanın (cognitive poetics) edebiyat incelemesi ve yorumunda yakından ilgilendi i üslûp teorileri arasında sayılmaktadır. Metin dünyası teorisi, bütün be erî söylem sürecine dair bili sel bir modeldir… ‘Kavramsal / bili sel metafor teorisi’ (conceptual / cognitive metaphor theory), bili sel dilbilim sahasındaki ara tırmacılar tarafından geli tirilmi bir teoridir. George Lakoff ve Mark Johnson’ın Ya adı ımız Metaforlar [Metaphors We Live By] 16 adlı eserinin yayınlanmasıyla geni bir biçimde tanınmaya ba lamı tır… ‘Ba lamsal çerçeve teorisi’ (contextual frame theory), okurların metin dünyası içinde meydana geldikleri ba lam ile onları ili kilendirerek anlatı olaylarını anlamlandırmalarını önerir. Bunu yapmak için okurlar, ba lamsal çerçeveler olu tururlar…17 ‘Harmanlama’ veya ‘karı tırma teorisi’ (blending theory) ise, Gilles Fauconnier ve Mark Turner tarafından geli tirilmi bir teori olarak bilinir…

Bkz. Dan Sperber and Deirdre Wilson (1994). “Outline of Relevance Theory” (Ba ıntı Teorisinin Ana Çizgileri), Links & Letter, No. 1, pp. 85-106; Nicholas Allatt (2013). “Relevance Theory” (Ba ıntı Teorisi), Perspectives on Linguistic Pragmatics [Dilbilimsel Edimbilim Üzerine Bakı Açıları, Eds., Alessandro Capone, Franco Loiparo and Marco Carapezza], Berlin / New York: Springer International Publishing, pp. 57-98; Alison Hall (2013). “Relevance Theory, Semantic Content and Pragmatic Enrichment” (Ba ıntı Teorisi, Anlambilimsel çerik ve Edimbilimsel Zenginlik), Perspectives on Linguistic Pragmatics [Dilbilimsel Edimbilim Üzerine Bakı Açıları, Eds., Alessandro Capone, Franco Loiparo and Marco Carapezza], pp. 99-130; Cristóbal Canóvas, “Conceptual Bending Theory and the History of Emotions” (Kavramsal Harmanlama / Karı tırma Teorisi ve Duyguların Tarihi), Neuro Humanities Studies, http://www.neurohumanitistudies.eu/archivio/ConceptualBlendingandtheHistoryofEmotions.pdf , 14.04.2015. 4 Bkz. Savas L. Tsohatzidis (ed.) (1994). Foundations of Speech Act Theory: Philosophical and Linguistic Perpectives [Söz Eylem Teorisinin Temelleri: Felsefî ve Dilbilimsel Bakı Açıları], London: Routledge; M. H. Abrams (1998). “Speech-Act Theory” (Söz Eylem Teorisi), A Glossary of Literary Terms, 7th edit., Boston: Heinle & Heinle / Thomson Learning, pp. 291-294. 5 Bkz. Robert Axelrod (1973). “Schema Theory: An Information Processing Model of Perception and Cognition” ( ema Teorisi: Bir Algı ve Bili Bilgi Süreci Modeli), American Political Science Review, Vol. 67, No. 4, December, pp. 1248-1267; G. Cook (1994). Discourse and Literature: The Interplay of Form and Mind [Söylem ve Edebiyat: Biçim ve Zihnin Etkile imleri], Oxford: Oxford University Press; Peter Stockwell (2006). “Schema Theory: Stylistic Applications” ( ema Teorisi: Üslûpbilimsel Uygulamalar), Encylopedia of Language and Linguistics, [Ed. Keith Brown], Oxford, Vol. 11, pp. 68-73. 6 Bkz. Paul Werth (1990). Text Worlds: Representing Conteptual Space in Discourse [Metin Dünyaları: Söylemde Kavramsal Mekanı Temsil], London: Longman, 390 p.; Joanna Gavins (2007). Text World Theory: An Introduction [Metin Dünya(sı) Teorisi], Edinburg: Edinburg University Press, 208 p. 7 Bkz. G. Steen (1994). Understanding Metaphor in Literature: An Emprical Approach [Edebiyatta Metaforu Anlamak: Bir Deneysel Yakla ım], London: Longman. 8 Bkz. Catherine Emmott (1997). Narrative Comprehension: A Discourse Perspective [Anlatı Kapsamı: Bir Söylem Bakı Açısı], Oxford: Oxford University Press; Lesley Jeffries and Daniel McIntyre (eds.) (2010). “6.4Contextual Frame Theory” (6.4.Ba lamsal Çerçeve Teorisi), Stylistics [Üslûpbilim], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 162-166; Rong Rong (15.04.2015). “Contextual Frame Theory and Monitoring Flashbacks” (Ba lamsal Çerçeve Teorisi ve Geriye Kırılmaları zleme), Online Proceedings of the Annual Conference of the Poetics and Linguistics Association (PALA), http://www.pala.ac.uk/reseurces/proceedings/2011/rong2011/pdf . 9 Bkz. Barbabara Dancygier (2005). “Blending and Narrative Viewpoint: Jonathan Raban’s Travels through Mental Spaces” (Harmanlama ve Anlatı Bakı Açısı: Jonathan Raban’sın Zihinsel Mekânlara Seyahatleri), Language and Literature, Vol. 14, No. 2, 2005, pp. 99-127. 10 Bkz. Paul Grice (1989). Studies in the Way of Words [Kelimelerin Tarzı Üzerine Ara tırmalar], Cambridge, Massachusetts, London: Harvard University Press, 395 p. Bu kitabın tanıtım yazısı için bkz. Tyler Burge (1992). “Reviewed Work: Studies in the Way of Words by Paul Grice”, The Philosophical Review, Vol. 101, No. 3, July, pp. 619-621. 11 Michael Burke (ed.) (2014). The Routledge Handbook of Stylistics [Routledge Üslûpbilim El Kitabı], New York: Routledge, p. 370, 155. Bkz. Dan Sperber and Deirdre Wilson (1994). “Outline of Relevan ce Theory” (Ba ıntı Teorisinin Ana Çizgileri), Links & Letter, No. 1, pp. 85-106. 12 J.L. Austin (1992). How to Do Things with Words [Kelimelerle eyler Nasıl Yapılır?], Oxford: The Clarendon Press, 177 p. 13 Michael Burke (ed.) (2014). The Routledge Handbook of Stylistics [Routledge Üslûpbilim El Kitabı], p. 365. 14 Michael Burke (ed.) (2014). Ibid, p. 280. 15 Joan P. Gipe (ed.) (1991). Corrective Reading Techniques: For the Classroom Teacher [Do ru Okuma Teknikleri: Sınıf Ö retmeni için], Scottsdale, Arizona: Gorsuch Scarisbrick, p. 162. 16 Bkz. George Lakoff and Mark Johnson (1980). Metaphor We Live By [Ya adı ımız Metaforlar], Chicago and London: The University of Chicago Press. 17 Lesley Jeffries and Daniel McIntyre (eds.) (2010). “6.4Contextual Frame Theory” (6.4.Ba lamsal Çerçeve Teorisi), Stylistics [Üslûpbilim], p. 162. 3

- 49 -

Konuya biraz daha yakından bakmak gerekirse, bu üslûp ve üslûpbilim çe itleri konusunda olumlu veya olumsuz etkin olan birçok nedeni de ileri sürmek mümkündür. Bu sahanın tarihsel süreç içerisinde olu mu olan gelene i, önceleri Batı’da retorik ve Do u’da belâ at, XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren özellikle bizde belli ba lı üslûp ve üslûpbilim, pek çok kavramıyla birlikte üslûp çe itlerini miras olarak günümüze ta ımı tır. Üslûp sahibi hatip, air ve yazarın sahip oldu u dile hakimiyeti kadar onun bir birey olarak ba ımsız ya da toplumunun sosyal, siyasal ve kültürel unsurlarının sözcüsü olarak ba ımlı tavrının kullandı ı veya tercih etti i üslûp konusunda belli ba lı çe itlenmelere yol açar. Üslûp sahibi kadar onun üslûbunu incelemekle görevli üslûpbilimciler ve akademisyenler üzerinde bazı dı etkenler etkilidir. Genelleyerek söylemek gerekirse, üslûp ve üslûpbilimin çe itlenmesinde tarihî seyri 18 içinde gelenekten miras alınanların yanında, bir bilim dalı halinde geli erek pek çok ana ve alt dallarının ortaya çıkmasının, ça ların, devirlerin, dönemlerin, çevrenin ve ya anılan zaman dilimindeki devleti idare eden iktidarın olumlu veya olumsuz etkisi vardır. Hatipler, airler ve yazarların üslûpları üzerinde devletle ve/veya iktidarla ili kilerinin, devletin ve/veya iktidarın kültür, dil ve edebiyat politikalarının her zaman derin etkisi vardır. Bu ili kiler a ı, de i ik sonuçlarıyla üslûp ve üslûpbilim üzerinde etkisini gösterir. Devletlerin ve/veya iktidarların kültür, dil ve edebiyat kadar hatip, air ve yazarlar ile üslûpbilimci ve akademisyenler üzerinde yasal baskıları19 veya özel direktifleri20, verilen eser konuları ve türleri üzerinde etkili oldu u gibi eserlerde üslûp de i ikli i ve ara tırma konularında da tercih de i ikli i yaratır: Bu artlarda yasaklara boyun e enler devlet ve/veya iktidarın ruhunu ok ayıcı ve ö ücü bir dil ve üslûba yönelir, bu ortaya medih üslûbu diye bir çe idin çıkmasına neden olur. Yasaklara kar ı çıkan muhalif hatip, air ve yazarlar da iktidarı ele tiren bir dil ve üslûba yönelerek, ortaya ele tirel üslûp, hiciv üslûbu, mizah üslûbu, ironi üslûbu, nükteli üslûp ve temsîli üslûp … vb. üslûpların ortaya çıkmasına neden olur. Hatta ortaya çıkan yeni grupla malar siyasal görü ayrılıklarını besleyerek farklı bir dil ve üslûp kullanımına yol açabilir. Bu nedenle de, ortaya öznel üslûp, siyasal üslûp ve ideolojik üslûp … vb. üslûp çe itlerinin olu masına ve örneklerinin verilmesine neden olabilir. Yasaklara muhalif üslûpbilimci veya akademisyen bilimsel gücü ve nüfûzuna paralel bir tavır geli tirir. Ancak üslûp sahiplerine ve dile a ırı müdahale durumunda muhalefetin de imkânsız olması halinde, hatip, air ve yazarlar için ya eser verilmeyerek sessiz kalmak ya da rahat edebilece i bir ba ka yere göç etmek yöntemleri gündeme gelir. Arapça konu an ve yazan ülkelerde ‘eledebü’l-mehcer’ (mehcer edebiyatı)21 ve Türkçede ‘göç edebiyatı’ veya ‘göçmen edebiyatı’22 ürünlerinde bu durum açıkça ortadadır. Benzeri durum, her dünya edebiyatında maktul23, müntehir24 ve sürgün air25 ve yazarlarlar için de geçerlidir…

Bu konuda bkz. Adem Çalı kan (2015). “Üslûp ve Üslûpbilim Üzerine-2: Üslûp ve Üslûpbilimin Tarihçesi” (On Style and Stylistics-2: The Short History of Style and Stylistics), Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Volume: 8, Issue: 36, February, ss. 27-80. 19 Genel anlamda Türk toplumunun, özel anlamda ise air ve yazarların gelenekle ilgilerini kesmeleri de dahil dil ve üslûplarında M. Orhan Okay’ın “Cumhuriyet Devri Edebiyatı Üzerine Bazı Dikkatler” [Yeni Türkiye [Cumhuriyet Özel Sayısı IV / Kültürel De erlendirme], Yıl: 4, S. 23-24, Eylül – Aralık 1998, s. 2897] adlı makalesinde sözünü etti i, 1937’de dönemin çi leri Bakanı’nın aynı zamanda parti genel sekreteri sıfatıyla yazarlara ve kitapçılara gönderdi i tamimin, yine Mustafa Kara’nın “Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri” [Dergah Yayınları, stanbul, 2002, s. 213] adlı eserinde takdim etti i Ba bakanlı ın 27.04.1942 tarihli genelgesine benzer tavır ve yönlendirmelerin ne gibi bir etkisinin oldu u henüz üzerinde durulmayan konular arasındadır. Bu ba lamda, stiklâl Mar ı airi örne inde bu baskıların belgeleri için kısa bir süre önce yayınlanan u esere bkz. Muharrem Co kun (2014). ‘ lk Kez Yayınlanan Belgelerle…’ ‘Vatanından Cüda’ stiklâl airi Kod Adı: rtica-906: Mehmet Akif Ersoy, stanbul: Gaziosmanpa a Belediyesi. Ku kusuz bu konuların tarafsız bir biçimde ele alınıp incelenmesi, sanatçı ve edebî eser ile sosyal artlar arasındaki ili kileri ara tırıp inceleyen edebiyat sosyolojisinin ve edebiyat sosyologlarının i idir. Öte yandan gelenek kadar tarihe bakı da son derece önemlidir. 20 Bu ba lamda M. Orhan Okay’ın u cümleleri konuya ı ık tutmakta ipucu sayılabilir: “Cumhuriyet’in, özellikle ilk döneminde yönetimin, tek parti yönetiminin genel politikasının edebiyata ne derecede yansıdı ı veya ne derecede güdümlü, angaje yahut biraz daha yumu atılmı bir ifadeyle ne dereceye kadar ideolojik bir edebiyatın olu tu u üzerinde geni bir çalı ma yoktur. Bununla beraber edebiyat tarihlerinde ve küçük monografi ve makalelerde bu dönemin edebiyatında yazarları ikna ve te vik suretiyle devrimlerin halka ula tırılması, köhnemi Osmanlı zihniyeti, sanatı, dünya görü ü yerine zinde, akılcı, pozitivist fikirlerin benimsetilmesi, hurafe, irtica, bâtıl inanı gibi olumsuz motiflerin bertaraf edilmesi ve bu vesileyle profan bir sanat ve edebiyatın yaygınla tırılması gibi tavsiye ve yaptırımların mevcudiyeti anla ılmaktadır.” [Bkz. M. Orhan Okay, “Cumhuriyet Devri Edebiyatı Üzerine Bazı Dikkatler”, Yeni Türkiye [Cumhuriyet Özel Sayısı IV / Kültürel De erlendirme], s. 2896]. M. Orhan Okay, 1998 yılında yazdı ı bu cümleleriyle ilgili alanda ku kusuz önemli bir eksikli e parmak basmı tır. Bu tarihten iki yıl sonra hazırlanan, fakat temin edemedi imiz bir tez, sanıyoruz konusu itibariyle bahsi geçen sorunu ele alıyor: Re ide Ömür Birler (2000). Erken Cumhuriyet deolojisinin Türk Edebiyatı Üzerinden ncelenmesi: 1930-1945, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 135 s. 21 Bkz. Sâbir ‘Abdüddâyim (1413 / 1993). Edebü’l-Mehcer [Göç Edebiyatı], Kâhire: Dâru’l-Ma’ârif, 518 s.; Sultan im ek (2011/2). “ slâm Kültürünün Mehcer Edebiyatı Üzerindeki Etkisi”, stanbul Üniversitesi arkiyat Mecmuası, S. 9, stanbul, ss. 91-101. 22 Bkz. Georg Stoll (1998). “Immigrant Muslim Writers in Germany” (Almanya’daki Göçmen Müslüman Yazarlar), The Postcolonial Crescent: Islam’s Impact on Conetmporaray Literature [Sömürgesonrası Hilâl: slâm’ın Ça da Edebiyat Üzerine Etkisi], [Ed. John C. Hawley], New York: Peter Lang Publishing, içinde; Hüseyin Yazıcı (2002). Göç Edebiyatı, 1.bs., stanbul: Kaknüs Yayınları, 607 s. 23 Bkz. Cemil Çiftçi (1990). “Maktul airler-1: Temennâyî”, Kayıtlar, C. 1, S. 1, Kasım, ss. 51-53; A.mlf. (1991). “Maktul airler: Figânî-i Kadîm, Sa’dî, Selîkî”, Kayıtlar, C. 1, S. 3, Ocak, ss. ?-?; A.mlf. (1997). Maktul airler, 1.bs., stanbul: Kitabevi Yayınları, 711 s. 24 Bkz. Cemile Sümeyra (2001). “Müntehir airler”, Hece, Aylık Edebiyat Dergisi [Türk iiri Özel Sayısı], Yıl: 5, S. 53/54/55, Mayıs/Haziran/Temmuz, ss.430437; Cemile Sümeyra (2007). Kendi Kalemini Kıranlar (Türk Edebiyatında ntihar), stanbul: ule Yayınları, 196 s.; Müslüm Yücel (2007). Edebiyatta Ölüm ve ntihar, stanbul: Agora Kitaplı ı Yayınları, 466 s. 25 Bkz. Ali Akyıldız (2011). Sürgün Sefir Sadullah Pa a (Hayatı, ntiharı, Yazıları), 1.bs., stanbul: Türkiye Bankası Kültür Yayınları, 488 s.; Tuba I ınsu Durmu (2014). Osmanlı’nın Sürgün airleri, stanbul: Kapı Yayınları, 260 s. 18

- 50 -

Devletin ve/veya iktidarın hatip, air ve yazarlar ile üslûpbilimci ve akademisyenlere sa ladı ı özgür ortam ve sa lam dil ve kültür politikaları da üslûp üzerinde etkisini gösterir. Bu durumlarda dilin ahsî kullanımı yeni üslûp anlayı larını ortaya çıkardı ı gibi üslûpbilimci ve akademisyenler yakalamı oldukları olumlu atmosfer içinde özgürce bu üslûpları inceleme fırsatı yakalarlar. Sa lanan maddî destekler çalı maların sonuçlarının kitaplar, makaleler ve denemeler … vb. olarak bilim dünyasına daha sa lıklı ula masını sa lar. Bütün bunlar ise o ülkenin edebiyat tarihinde kalıcı izler bırakır… Kısaca söylemek gerekirse, üslûp ve üslûpbilimin çe itleri üzerinde görüldü ü gibi pek çok etken rol oynamaktadır. Üslûp ve üslûpbilim tabiatı itibariyle disiplinlerarası bir özelli e de sahip oldu u için, o pek çok disiplinin iç içe geçmi veya üst üste gelmi ö elerini kapsar. Böyle bir durumda üslûp ve üslûpbilimin sınıflandırmasında yöntem son derece önemli hale gelmektedir. Yukarıda de inildi i ve a a ıda daha belirgin bir biçimde üzerinde durulaca ı gibi, üslûp ve üslûpbilim gerek dil ve edebiyat içi ve gerekse dil ve edebiyat-dı ı pek çok kıstastan hareketle sınıflandırılmı tır. Bu çalı mada yapılan sınıflandırmada ‘do u’ ve ‘batı’ kıstasları esas alınarak üslûp ve üslûpbilim önce ikiye ayrılmı , sonra her biri kendi içinde alt bölümlemelere tabi tutulmu tur. Bu çalı mada, edebiyat dünyasına, yapılan sınıflandırmaları elden geldi ince dı ta bırakmamaya dikkat eden, fakat daha da geli tirilebilece ini kabul eden yeni ve kapsamlı bir üslûp ve üslûpbilim sınıflandırması ilk kez sunulmu tur. imdi, bu meseleye daha yakından bakalım. ÜSLÛP VE ÜSLÛPB L M SINIFLANDIRMALARI Üslûp ve üslûpbilim üzerine dünya edebiyatında çe itli dillerde kaleme alınmı takibi dahi mümkün olmayan sayıda kitap, makale, bildiri, ele tiri, deneme … vb. çalı malar yanında, çe itli üniversitelerde yapılmı tezler vardır. Bu çalı malarda çe itli kıstaslardan hareketle üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırmalarına yer verilmekte ve pek çok üslûp ve/veya üslûpbilim adı sıralanmaktadır. Ancak bu konuda bir noktayı belirtmekte yarar vardır. Bahsi geçen çalı malarda verilen sınıflamalarda yer alan bazı üslûp ve/veya üslûpbilim adları, bazıları tarafından üslûpbilimin alt dalları olarak de erlendirilmektedir26. Ku kusuz Do u edebiyatlarında oldu u gibi Batı edebiyatlarında da ‘üslûpbilim sınıflandırmaları’ alanın uzmanları ve/veya üslûpbilimciler (stylisticians) tarafından belli ba lı kıstaslardan hareketle yapılmı ve yapılmaktadır27. Hiç olmazsa bu iki kategoriye göre “Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmaları” ele alınabilir: 1-Batı Edebiyatlarında Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmaları Batı edebiyatlarında alanın uzmanları ve/veya üslûpbilimciler tarafından yapılan ‘Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmaları’ndan belirlemi oldu umuz birkaçı a a ıda sıralanmı tır. a-René Wellek ve Austin Warren’e Göre: René Wellek (1903-1995) ve Austin Warren (1899-1986)’in ortakla a kaleme aldıkları Edebiyat Teorisi (Theory of Literature) adlı eserin ‘Üslûp ve Üslûpbilim’ (Style and Stylistics) adlı bölümünde konu irdelenirken sınıflandırma konusunda önemli bilgiler aktarılmı tır. Bu eserden hareketle ileri sürülen üslûp sınıflandırmalar u ekilde ematize edilebilir: 1-Grek ve Roma edebiyatlarında yapılan sınıflandırma: “Asil ve baya ı, Asyalı28 ve Attikalı” üslûp29. 2-Wilhelm Schneider’in Almanca fade De erleri: Bir Üslûp (Ausdruckswerte der Deustschen Sprache: Eine Stilkunde) adlı eserinden yararlanarak Wellek ve Warren’in aktardıkları üslûp sınıflandırmaları: a-Kelimelerin e ya ile olan ili kilerine göre: deal ve hissi, kısa ve uzun, küçültücü ve abartıcı, kesin ve belirsiz, sakin ve heyecanlı, asil ve baya ı, basit ve süslü … b-Kelimeler arasındaki ili kilere göre: Gergin ve gev ek, plastik ve müzikal, düzgün ve kaba, renkli ve renksiz … c-Kelimelerle bir bütün olarak dil sistemi arasındaki ili kilere göre: Sözlü ve yazılı, basmakalıp ve orijinal (ki iye göre de i en) … d-Kelimelerle yazar arasındaki ili kilere göre: Objektif ve sübjektif…30

Bkz. Richard Nordquist (30.06.2013). “Stylistics” (Üslûpbilim), http://grammar.about.com/od/rs/g/Stylistics-term.htm . Bkz. Hermogenos of Tarsus (1972). “On Types of Style” (Peri don, Üslûp Türleri Üzerine), Encient Literary Criticism [Eski Edebiyat Ele tirisi], [Eds. D.A. Russel and M. Winterbottom], Oxford: Clarendon Press, pp. 561-579; H. F. Plett (1979). “Concepts of Style: A Classificatory and a Critical Approach” (Üslûp Kavramları: Bir Sınıflandırma ve Ele tirel Yakla ım), Language and Style, Vol. 12, No. 4, pp. 268-281; N. E. Enkvist, J. Spencer and M.J. Gregory (1979). Linguistics & Style [Dilbilim ve Üslûp], London: Oxford University Press. 28 Asyalı üslûp, kendi içerisinde ‘karma ık’ (complex) ve ‘geni ’ (diffuse) diye ikiye ayrılır. A.Ç. 29 Attikalı üslûp, kendi içerisinde ‘sade’ (simple), ‘muhtasar’ (concise) ve ‘mutedil’ (restrained) diye üçe ayrılır. A.Ç. 26 27

- 51 -

b-I.R. Galperin’e Göre: Çek dilbilimcilerince ula ılabilen, hem J. Vachek hem de D. Knitlová tarafından kullanılan ngiliz dili üslûpbilimi üzerine ders kitaplarından biri olan, 1958’de ilk baskısı Rusça, 1971’de ngilizce ve 1977 de gözden geçirilmi baskısı yapılan Üslûpbilim (Stylistics) adlı eserinde, Rus dilbilimci lya Romanovich Galperin (1905-1984), yalnızca yazılı metinleri dikkate alarak bir islevsel üslûp sınıflandırması yapar. “I.R. Galperin, neticede, ngilizce’de be temel üslûp –belles-lettres (örne in, edebî) üslûp, gazeteci üslûbu, gazete üslûbu, bilimsel nesir üslûbu ve resmî belge üslûbu- kabul eder31. c-Morton W. Bloomfield’a Göre: Morton W. Bloomfield (1913-1987), ‘Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi’ (Stylistics and the Theory of Literature) adını ta ıyan bir tebli inde herhangi bir sınıflandırma ilkesine uymaksızın ‘Üslûpbilim Sınıflandırması’ te ebbüsünde bulunmu ve onu sekiz kategoriye ayırarak incelemeye çalı mı tır. Bunlar Bloomfield’e göre unlardır: 1-Estetik Üslûpbilim (Aesthetic stylistics): Bazı estetikçiler üslûb (style)’u güzellik teorilerinde metafiziksel anlamda kullanırlar. Albert Hofstadter (1965) bu meyanda (inter alia) “Üslûb, gösteride açık ifadeye ula an özel ya amla uyumu kapsayan eyin gösterisindeki estetik do ruluk veya varlı ın hakikatidir.” 2-Teorik Üslûpbilim (Theoretical stylistics): Bu tip, poetikanın dilbilimsel kuramın ötesine gitmesine ra men, daha sık biçimde poetika diye adlandırılır. Gerçekten bu, teorik üslûpbilime dair bir denemeyi takdim eder. “Edebiyat nedir, dilbilimsel olarak konu ma nedir?” sorularını ele alır. Üslûpbilimin mahiyeti ve hedefi veyahut da metafizi in bir türü olan üslûpbilimin üslûpbilimi ile u ra ır. 3-Betimleyici Üslûpbilim (Descriptive stylistics): Bu tabire, onları de erlendirmeye giri meksizin metinlerdeki dilbilimsel ö eyi betimlemeye te ebbüs etmek için ba vurulabilir. Bu, (a) öncelikle vezin, kafiye, tonlama, perde –kısacası, fonetik ö e (yine, teorik üslûpbilime ait olan vezin teorisi) gibi konularla ilgilenen Vezinsel betimleyici üslûpbilim, (b)Hem matematiksel, hem istatiksel hem de matematiksel olmayan (özellikle sözdizimsel) olan Yapısal betimleyici üslûpbilim, (c) çinde kelime hazinesinin incelendi i ve betimlendi i Sözlüksel betimleyici üslûpbilim diye bölümlenebilir. Üslûp etkinli inin bu tipi, yaygın bir biçimde kullanılır ve öbür üslûp ara tırması veya edebiyat ele tirisi tiplerine bir ba langıç niteli indedir. Bazı bakımlardan, betimleyici üslûpbilim, üslûba ili kin yorumların temeli olarak en çok üslûpbilimsel incelemede kullanılmalıdır. 4-Sözbilimsel Üslûpbilim (Rhetoric stylistics):32Bütün üslûp analiz ve kullanım tiplerinin en eskisidir ve retori in bu kısmı, dil ve üslûbu ele alır. Bu üslûp eseri tipi, ileti im ve dinleyici-merkezlidir. Stanley Fish, ona (veya onun bir yönüne) duygusal üslûpbilim (affective stylistics) adını verir. O, yukarıdaki (3. madde) gibi sıklıkla betimleyicidir, fakat klasik ve daha sonraki retorikten yararlanır. Klasik retorikte üslûp teorisi (yüksek, orta, dü ük) ve konu ma figürleri ö reticiydi ve üslûp çözümlemesinde ve usûlünde kullanılırdı. Modern zamanlarda, dilbilimsel olarak üslûp ve diyalekt düzeyleri ile metafor, metonimi ve ki ile tirme gibi figürleri tanımlamak için te ebbüsler, eski ve orta retorik ilgisini sürdürdü. Ayrıca, bilmeceler, atasözleri vb. gibi türleri tanımlamak için te ebbüs, üslûpbiliminin bu tipinin di er dalları olarak ele alınabilir… Dinleyici üzerindeki diksiyonun etkisinin incelenmesi de bu tip üslûp etkinli inin parçasıdır. 5-Tarihsel Üslûpbilim (Historical stylistics):33 ncelenen üslûp geçmi teki bir devirle sınırlandırılsa bile üslûbun e zamanlı veya art zamanlı olarak incelenmesidir. Esas olarak tarihsel yönelimi ile yukarıdaki (3) ve (4) maddelerdeki tanımlamalardan ayrılır. ngilizcede Josephine Miles’ın eseri, tarihsel üslûpbilimin - edebî üslûptaki ve yüzyıllardır ngilizcedeki (muhtemelen dildeki) dilbilimsel de i ikliklerin incelenmesinin güzel bir örne idir. 6-Kültür ve Grup Üslûpbilimi (Cultural and Group stylistics): Bütün bir kültürün, toplumun veya bir ekolün veyahut da yazarlar grubunun üslûplarının niteliklerinin incelenmesini kapsar. Tarihsel üslûpbilimle yakından ili kilidir ….

Wilhelm Schneider (1931). Ausdruckswerte der Deustschen Sprache: Eine Stilkunde [Almanca fade De erleri: Bir Üslûp], Leibzig und Berlin: BG Teubner, s. 21’den istifade eden R. Wellek- A. Warren (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri [Çev. Ahmet Edip Uysal], 1.bs., Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, s. 236; A.mlf. (2005). Edebiyat Teorisi [Çev. Ömer Faruk Huyugüzel], 4.bs., zmir: Akademi Kitabevi, s. 153. 31 I.R. Galperin (1977). Stylistics [Üslûpbilim], 2nd, revized edition, Moscow: Higher School Publishing House, p. 287. Kr ., Michal K istek (2012). “British Theories of Style” ( ngiliz Üslûp Teorileri), A Comparison of 20th CenturyTheories of Style (In the Context of Czech and British Scolarly Discourses) [(Çek ve ngiliz Bilimsel Söylemleri Ba lamında) 20.Yüzyıl Üslûp Teorilerinin Bir Kar ıla tırması], Spisy Masarykovy Univerzity v Brn , Filozofická Fakulta = Opera Universitatis Masarykianae Brunensis, Facultas Philosophica, Masarykova Univerzita, Brno: Muni Press, pp. 63-64. 32 Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. 33 Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi), New Literary History, p. 274. 30

- 52 -

7-Topografik veya Görsel Üslûpbilim (Topographical or Visual stylistics): 34 Yazının icadından beri dil, ka ıt, par ömen ve ta üzerindeki harfler biçiminde fiziksel bir ekle sahip oldu undan, üslûp incelemesinin bir parçası olarak bir edebî eserin dilbilimsel görünü ünü dahil etmek uygundur. Dilin – yazının görsel bir yanı vardır ve bu bütün etki ve mesajın parçasıdır… 8-Psikolojik Üslûpbilim (Psychological stylistics): Bir insan veya yazarın zihniyetini ke fetmek için dil ve üslûbun incelenmesidir. Sıklıkla Leo Spitzer ile özde le tirilen üslûbun bu tipi, yazıdaki tercih ö elerini ve yazarın belli üslûp alı kanlıklarını neyin açı a vurdu unu vurgular. Bu tip üslûp incelemesinin amacı, edebi yaratı ın sırrını anlamaya te ebbüs etmektir. Bloomfield bu sözlerinin devamında herhangi bir ayrım ilkesine dayanmayan bu sekiz kategori dı ında yazının veya edebî durumun üç yönüne –yazar, bizzat eser ve dinleyiciye göre de ayrıma gidilebilece ini söyler. Bunlardan ilki, yazarın dil kullanımının nedenleri ile ilgilenir; ikincisi, metin olarak eserin dilbilimsel yönüyle ilgilenir; üçüncüsü, okur veya dinleyici üzerine dilbilimsel etki ile ilgilenir. ç-Josef Vachek’e Göre: Üslûp konusunda belli kıstaslardan hareketle sınıflandırma te ebbüsünde bulunanlardan biri de Josef Vachek (1909-1996)’tir. “J. Vachek, üslûpları sınıflandırmak için üç kıstas / ölçüt ileri sürer: Konu maddesine yakla ıma göre sınıflandırma (muhtevaya odaklanan metinler, mesajın biçimine odaklanan metinler vs.); Alıcısına göre sınıflandırma (alıcıya yönelik bir ba vuru içeren metinler, bu ba vuruyu içermeyen metinler vs.) ve kullanılan araca (medium) göre sınıflandırma (sözlü ve yazılı metinler)…”35 d-Geoffrey Leech’e Göre: Bir akademisyen olarak Geoffrey (N.) Leech (1936-2014), kaleme aldı ı ‘Üslûpbilim’ (Stylistics) adlı makalesinde üslûbu ve/veya üslûpbilimi önce ikiye ayırır, ardından ikinci kategoriyi de kendi içinde dört alt ba lı a ayırıp inceler: “Genel Üslûpbilim (General stylistics): Her tür metnin üslûbunun incelenmesidir ve çok genel anlamıyla resmi, ileti imsel ve yazılı-sözlü dil kullanımlarındaki sapmalarla ilgilidir. Dilin biçimsel özellikleriyle durumsal ba lam arasındaki kar ılıklı ili kileri inceler. Örne in, bilimsel metinlerde kullanılan dilde edilgen çatı daha sık kullanılırken, emir kipine seyrek rastlanır. Yazılı ve sözlü reklam metinlerinde ise emir kipinin kullanımı edilgen çatı kullanımından daha sık görülmektedir. Edeb üslûpbilim (Literary stylistics): Edeb üslûpbilimin dört alt dalı vardır):

metinlerdeki üslûbun incelenmesidir… (Edeb

• Betimleyici üslûpbilim (Descriptive stylistics): Amacı üslubu tam betimlemektir. • Açıklayıcı üslûpbilim (Explanatory stylistics). • Dı sal üslûpbilim (Extrinsic stylistics): Amacı, bir yazı dizisinin yazar(lar)ını veya kronolojik olarak sıranlanmasını incelemektir. • çsel üslûpbilim (Intrinsic stylistics): Amacı, bizzat metnin anlamını veya de erini açıklamaktır. Bu sonuncusu en yaygın inceleme tipidir…”36 e-Jean Jacques Weber’e Göre: Jean Jacques Weber, konuyu ayrıntıları ile ele aldı ı “The Stylistics Reader: From Roman Jakobson to the Present [Okur Üslûpbilimi: Roman Jakobson’dan Günümüze] adlı eserinde üslûpbilimi dört kategoriye ayırır ve inceler. Bunlar öyle sıralanmı tır: “1-Roman Jacobson’un temsil etti i Biçimci üslûpbilim (formalist stylistics), 2-Michael Halliday’in temsil etti i levselci üslûpbilim (functionalist stylistics), 3-Stanley E. Fish ve Michael Toolan’ın temsil etti i Duygusal üslûpbilim (affective stylistics), 4-H. G. Widowson, Ronald Carter ve Paul Simpson’ın temsil etti i Pedagojik/E itsel üslûpbilim (pedagogical stylistics).”37 Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi), New Literary History, p. 275. J. Vachek (1974). Chapters from Modern English Lexicology and Stylistics [Modern ngiliz Sözcükbilim ve Üslûpbiliminden Bölümler], Praha: Slovenské Pedagogické Nakladatelštví, p. 168, 194. Kr ., Michal K istek (2012). “British Theories of Style” ( ngiliz Üslûp Teorileri), A Comparison of 20th CenturyTheories of Style (In the Context of Czech and British Scolarly Discourses) [(Çek ve ngiliz Bilimsel Söylemleri Ba lamında) 20.Yüzyıl Üslûp Teorilerinin Bir Kar ıla tırması], p. 62. 36 Geoffrey (N.) Leech (1985). “Stylistics” (Üslûpbilim), Discourse and Literature: New Approaches to the Analysis of Genres [Söylem ve Edebiyat: Tür Çözümlemesine Yeni Yakla ımlar], [Ed. Teun A. van Dijk], Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, Vol. 3, pp. 39-40. Kr . Aysu Erden (15.02.2013). “Yazınsal Biçem ve Biçemsel Yeti Üzerine: airin Biçemsel Seçimlerinin ncelenmesi ve Yazınsal Yorum”, http://www.edebiyathaber.net/edebiyat-elestirisi-üzerine-aysu-erden-2/. Ayrıca bkz. T. A. Znamenskaya (2005). “2.2.2.Stylistic Theory and Classification of Expressive Means by G. Leech” (G. Leech’in Üslûp Teorisi ve Anlatım Ara larının Sınıflandırılması), Stylistics of The English Language: Fundementals of The Course [ giliz Dilinin Üslûpbilimi: Dersin Temel lkeleri], Mockba: YPCC, pp.45-49. 37 Gabriela Missikova (2003). “The Scope of Stylistic Study” (Uslûpbilimsel Ara tırmanın Alanı), Linguistic Stylistics [Dilbilimsel Üslûpbilim], Nitra: Univerzita Konstantina Filozofa, Filozoficka Fakulta, p. 16. 34 35

- 53 -

f-Diri I. Teilanyo ve Priscilla O. Efe-Obuke’e Göre: Diri I. Teilanyo ve Priscilla O. Efe-Obuke’nin ortakla a kaleme aldıkları ‘Üslûpbilimin Tipleri’ (Types of Stylistics)38 maddesinde 16 adet üslûpbilim çe idi sıralamı lardır: 1-Genel üslûpbilim veya üslûpbilim 39 , 2-Edebî üslûpbilim 40 , 3-Metinselci üslûpbilim (Metindilbilim) 41 , 4-Yorumlayıcı üslûpbilim 42 , 5-Biçimci ve levsel üslûpbilim 43 , 6-De erlendirmeci üslûpbilim44 , 7-Söylem üslûpbilimi 45 , 8-Ba lamcı üslûpbilim46 , 9-Ses-üslûpbilim47 , 10-Sosyo-üslûpbilim / Toplumüslûpbilim 48 , 11-Feminist üslûpbilim 49 , 12-Ölçümsel üslûpbilim (Computational stylistics) 50 , 13Anlatımcı/Dı avurumcu üslûpbilim51, 14-Pedagojik/E itsel üslûpbilim52, 15-Radikal üslûpbilim53, 16-Yeni üslûpbilim54. -Sonia Zyngier’e Göre: Brezilya’da Universidade Federal do Rio de Janeiro’da ö retim üyesi olan Sonia Zyngier de ‘Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru’ (Towards a Cultural Approach to Stylistics)55 adlı makalesinde Bloomfiel’in yukarıdaki üçlü ayrımını açımlayacak bir üslûpbilim sınıflandırması ileri sürmü tür. Sonia Zyngier, bu makalesinde üslûpbilime temel yakla ımları, önce “metin-merkezli” (textoriented) üslûpbilim ve “ba lam-merkezli” (context-oriented) üslûpbilim olarak ikiye ayırır. Ardından, ‘metin-merkezli üslûpbilim’i kendi içinde ‘Biçimci (Formalist), Zihniyetçi (Mentalist) ve Metindilbilimsel (textlinguistic)’ üslûpbilimler, ‘ba lam-merkezli üslûpbilim’i de ‘Edimbilimsel (Pragmatic), Radikal (Radical) ve Deneysel (Emprical)’ üslûpbilimler olarak sınıflandırır ve her birini a a ıdaki gibi izah eder: 1-Metin-merkezli Üslûpbilim a-Biçimci (Üslûpbilim) Genel olarak “dilbilimsel üslûpbilim” (linguistic stylistics) adı verilen eye kar ı Biçimci üslûpbilim (formalist stylistics) terimini tercih ediyorum. Çünkü, Halliday’in56 (1967) ifade etti i gibi, e er üslûpbilim, edebî metinlerin incelenmesi ise, onu ‘dilbilimsel’ diye adlandırmak gereksiz bir tekrar (totoloji) oluyor. Rus Biçimcili inin büyük çocu u ve ergenli inin doru unda Yapısalcılı ın evladı bu yakla ım, önerilmeyen katı Uygulamalı Ele tiri ara tırmasında dilbilimsel yönlere ba vuran Uygulamalı Ele tiri gelene inden birkaç analistten itibaren daha fazla kökle ti. Onların stratejileri, bir nesne olarak metin üzerine yo unla maktı ve onların esas ilgileri sesbilimde örneklerin, cümle düzeyinde sözcük ve sözdizimin biçimci ve mekanik betimlenmesi üzerinde kaldı. lk yıllarında Sinclair 57 (1963, pp. 98-99) bu yakla ımın ‘ilkelerinin deklarasyonu’ adını verebilece imiz eyi yazdı: “Edebiyat canlı bir organizma de ildir, o ölü ta tır; ka ıt üzerindeki i aretler veya ses dalgasının özel frekansları veyahut bir dramatik performasyonda görsel ve i itsel olgulardır… iir dizelerdir, ba ka bir ey de il.”

Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, pp. 560-568. Aynı metne elektronik ortamda ula mak için bkz.: http://www.scribd.com/doc/54409187/Types-of-Stylistics , 07.06.2012. 39 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, p. 562. 40 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, p. 562. 41 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 562. 42 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 563. 43 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 563. 44 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 563. 45 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 563. 46 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 564. 47 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 564. 48 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 564. 49 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 565. 50 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 565. 51 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 565. 52 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 566. 53 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 566. 54 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke, “Types of Stylistics”, Ibid, p. 566. 55 Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, pp. 365-380. nternetten elektronik ortamda pdf olarak da ula ılabilen bu tebli için bkz.: http://cvc.cervantes.es/literatura/cauce24_21.pdf , 06.06.2012 ve http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=625302&orden=126567&info=link , 06.06.2012; A.mlf. (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), ss. 41-53. 56 M.A.K. Halliday (1967). “The Linguistic Study of Literary Texts” (Edebî Metinlerin Dilbilimsel ncelemesi), Essays on the Language of Literature [Edebiyatın Dili Üzerine Denemeler, Seymour Chatman & S. R. Levin], New York: Houghton Mifflin Co., içinde. 57 John Sinclair (1963). Ground Movement and Control at Collieries [Kömür Oca ında Zemin Hareketi ve Kontrolü], I. Pitman, Winconsin: Madison University, pp. 98-99. 38

- 54 -

Bu, üslûpbilim her ne zaman saldırı altında olsa daima ele tirilen metinleri ele alı ın bu eklidir. Çok yakın zamanda Mackay58 (1996) (1999), bu özel hususa dair Fish’in59 (1973) ele tirisini yeniden ba lattı. Bir biçimci yönelimin ilginç özellikler listesine ve istatistiksel açıklama i ine dönü ebilece i, fakat edebiyatın ba lamda i lev görme tarzının dikkate alınmayaca ı do rudur. b-Zihniyetçi (Üslûpbilim) Ço u zaman betimleyici de olsa, bu yakla ım, dönü ümsel-üretimsel dilbilgisi ile 1980’lerde etkilenen Chomsky’ci modeli takip eder. Toolan60 (1990, p. 2), pek dar oldu undan bunu ele tirir. Kendi sözleri ile, o, “mikro-dilbilimsel üretimselli in dönü ü”nü takip eder. Zihniyetçi üslûpbilimciler, dilin ili kisini zihniyete göre de erlendirirler. Zihniyetçi üslûpsal yakla ımın temsili bir örne i, Thorne’un “Generative Grammar and Stylistic Analysis” (Üretimsel Dilbilgisi ve Üslûpsal Çözümleme, 1981, p. 44) 61 adlı makalesidir. Burada Thorne, Chomsky’in ilk dönemi gibi, biçimlerin gramatikselli i ve kabul edilebilirli i ile ilgilenmi tir. O, üslûpbilimin tanımı ile dilbilimsel yetenek manifestolarına dair yargıları e it sayar. O, bir dilbilgisel modelin her bir iir için geli tirilebilece ini ileri sürer. Ayrıca o, özel bir iirde yüzey yapının derin yapıyı nasıl yansıtabilece ine dair bir ara tırma önerir. O’na göre: “… her iki ara tırmanın (açık bir biçimde üretimsel dilbilgisi, dolaylı olarak geleneksel üslûpbilim) temel önermesi, zihniyetçi / akılcıdır. Her iki durumda, çok önemli veri, dil yapısı hakkında sezgisel olarak neyin bilindi ine ili kin tepkilerdir.” Bu tasavvurlar, önceden var olan bir normu ima eder. Thorne, Saussure’cü dilbilimi ve dolayısı ile dilbilimsel üslûpbilimi sadece gözle görünür eyle, yani ‘yüzey yapı’ ile ilgilendi i için ele tirir. O, üslûpbilimsel yargıların ‘derin yapı’ olarak tanımlanan alana ait oldu una inanır. Cook62 (1992, p. 71) derin / yüzey metaforunun biraz küçük dü ürücü oldu unu belirtir. Yüzey “önemsiz, hata ve bo kafalı” ile birle tirilir. Halbuki derin “ciddî, hakikî ve dü ünceli”dir. Bu anlamda zihniyetçi üslûpbilimciler, onların daha karma ık ve anlamlı çözümlemeler ile me gul olduklarına inandılar. Bu yakla ımla ilgilenenler için Freeman63 (1970), metinleri üretimsel-dönü ümsel bir bakı açısından inceleyen pek çok denemeyi bir araya getirdi. c-Metin-dilbilimsel (Üslûpbilim) Seksenlerde metin-dilbilimin geli mesi ile anlam üstü bir düzeyde çalı an, biçimle de ilgilenen yeni bir tahlilci dalgası ba ladı. Onlar imdi metni bir cümleler dizi olarak de il bir birim olarak gördüklerinden Biçimci dilbilimden ayrıldılar. Örne in, metin dilbilimci anlatı organizasyonunu edeb metin incelemesine uygular. Anlamlar rası seçimi ara tırabilir, metinsel makro-yapıları64 (Van Dijk, 1977) göstermek için sorunçözme65 (Hoey, 1983) gibi örnekleri inceleyebilir… … Bu bakı açısı, ba lam merkezli üslûp biçimlerine yol açmı tır. Ba lamla an üslûpbilim, o zaman bir soyutlamadır. O, edebiyatı özel bir konum içindeki bir olay olarak dü ünen bütün bu yakla ımlara göndermede bulunan bir emsiye terimdir. 2-Ba lam-merkezli Üslûpbilim a-Edimbilimsel (Üslûpbilim) Burada, ileti imci davranı ayrıcalıklı olmaya ba lar. Edimbilim-merkezli üslûpbilimciler, edebî söylemi anlamanın bir aracı olarak günlük konu mayı incelerler. Leech’e 66 (1983) göre, bu, metni bir etkile im bakı açısından dü ünmek e ilimidir. Fowler 67 (1979, p. 15) öyle açıklar: “Dilbilimin daha ‘yüzeysel’ bir sonunda, edimsel ve yararcı teori, emirler, sorular, cevaplar vs. gibi belirgin biçimde manipulatif yapıları incelememize yol açar. Daha soyut bir düzeyde, kinaye, varsayım ve di er tahminler… R. Mackay (1996). “Myting the Point: A Critique of Objective Stylistics” (Konuyu Efsanele tirmek: Nesnel Üslûpbilimin Bir Kriti i), Language and Communication, 16 (1), pp. 81-93; A.mlf. (1999). “There Goes the Other Foot – A Reply to Short et al.” (Di er Ayak Gidiyor – Short’a Cevap vs.), Language and Literature, Vol. 8, No. 1, pp. 59-66. 59 Stanley E. Fish (1973). “What s Stylistics and Why Are They Saying Such Terrible Things About It?” (Üslûpbilim Nedir ve Neden Onun Hakkında Böyle Berbat eyler Söylüyorlar?), Approaches to the Poetics [Poetikaya Yakla ımlar, Ed. S. Chatman], New York: Columbia University Press, pp. 109-152. 60 M. Toolan (1990). The Stylistics of Fiction. A Linguistic-Literary Approach [Kurmaca Üslûpbilimi. Bir Dilbilimsel Edebî Yakla ım], New York: Routledge, p. 2. 61 J. P. Thorne (1970 / 1980). “Generative Grammar and Stylistics Analysis” (Üretimsel Dilbilgisi ve Üslûpsal Çözümleme), New Horizons in Linguistics [Ed. J. Lyons], Harmondsworth: Penguin, p. 44. 62 G. Cook (1992). The Language of Advertising [Reklam Dili], New York & London: Routledge, p. 71. 63 D. Freeman (1970 / 1981). Essays in Modern Stylistics [Modern Üslûpbilim Üzerine Denemeler], London: Methuen & Co. Ltd. 64 T. Van Dijk (1977). Text and Context: Explorations in the Semantics and Pragmatics of Discourse [Metin ve Ba lam: Söylemin Anlambilimi ve Edimbilimi], London: Longman. 65 M. Hoey (1983). On the Surface of Discourse [Söylemin Dı Görünü ü Üzerine], London: George Allen & Unwin. 66 G. Leech (1983 / 1990). Principles of Pragmatics [Edimbilimin lkeleri], London: Longman. 67 R. Fowler (1979). “Linguistic Theory and the Study of Literature” (Dilbilimsel Teori ve Edebiyat ncelemesi), Essays on Style and Literature [Üslûp ve Edebiyat Üzerine Denemeler], London: Routledge & Kegan Paul, p. 15. 58

- 55 -

edebiyat teorisi ve çözümleme için son derece umut veriyor.” Carter & Simpson68 (1989), bu yakla ımın örnekleri olarak duran bir makale koleksiyonu sunar. b-Radikal (Üslûpbilim) Radikal üslûpbilim (radical stylistics) terimini 1982’de uyduran Burton’du. Bu yakla ımın ayırt edici ö esi, ele tirmenlerin metnin ideolojik damgası için ara tırmasıdır. Edimbilimsel üslûpbilimciler gibi ideolojik-merkezli çözümlemeciler, ürününü ve algısını etkileyen toplumsal ve tarihsel güçler içindeki metin düzeyinin ötesine gider. Burton’un argumanları, e er metinler sosyo-kültürel ve siyasal belirleyicilere ba lıysa, de er-yargısının 69 (Eagleton, 1983; Graff, 1990) konusu olaca ı ve bu de er yargılarının açık terimlerle tartı ılabilece idir. Bir metin, sosyal bir yapıdır, sosyo-ekonomik, politik ve edebî gelene in bir parçasıdır70 (Durant & Fabb, 1990; Montgomery di ., 1992). Pratt (1989, p. 21)71, “…bir söylemin sosyal, tarihsel ve ideolojik boyutlarının anla ılmasının estetik ilgilere çok katkıda bulunabilece i”ni tartı ır. Van Peer72 (1991, p. 130) “metinselli in kısmen bir dilbilimsel nitelik ve kısmen de metne bir bütün olarak toplum içindeki yeri ve i levini sa layan sosyo-kültürel güçlerin sonucu oldu u”nu ekler. Birch 73 (1989, p. 167) üslûpbilimin “dil ve metin yapılarının bir incelemesi de il, aynı zamanda dilin ksatetti i çe itli yolları biçimlendiren insanların ve kurumların da incelemesi” oldu unu ifade etti inde, kültürel ara tırmaların zarif bir biçimde edebiyatla ba landı ı yeri gösterir. c-Deneysel (Üslûpbilim) Burada deneysel üslûpbilim adını verdi im ey, dilbilim, edebiyat ve kültür teorisindeki geli meleri en iyi kapsadı ına inandı ım yakla ımdır. O, Deneysel Edebiyat ncelemesi (ESL) olarak bilinen eydeki ilerlemelerin sonucudur. Bir akım olarak ESL, Bielefeld Üniversitesi’nde (S. J. Schmidt, P. Finke, W. Kindt, J. Wirrer, R. Zobel) N KOL ara tırma grubu ile 1973’te Almanya’da ba ladı. 1980’de ara tırma, Siegen Üniversitesi’nde (S. J. Schmidt, A. Barsh, H. Hautmeier, D. Meutsch, G. Rusch ve R. Viehoff) yeni N KOL gurubu ile devam etti. 1987’de, Deneysel Edebiyat Ara tırması Uluslar arası Toplulu u (IGEL) kuruldu. Temel ilkelerinden biri, metin-anlamın fiziksel metnin esas bir özelli i olmaması ve anlamın cevap sürecinde yaratılması idi. Onlar, metinden metin-odaklı etkinliklere; yapılardan i levler ve süreçlere; edebi objeden edebi sisteme bir ilgi de i imini farz ederler. Bundan dolayı, EDEB YAT, bir metinler koleksiyondan daha fazla bir eydir…74 -Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro’ya Göre: Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro’nun ortakla a hazırladıkları ngilizce Üslûpbilimde Anahtar Terimler [Key Terms in Stylistics] adlı eserin Üslûpbilimde Anahtar Dallar (Key Branches in Stylistics)75 adlı bölümünde, Bili sel Üslûpbilim / Bili sel Poetika, Bütünce (Corpus) Üslûpbilimi, Ele tirel Üslûpbilim, Film Üslûpbilimi, Biçimci Üslûpbilim, Multimodel Üslûpbilim, E itsel Üslûpbilim ve Edimbilimsel Üslûpbilim … vb. gibi pek çok üslûpbilim sınıflandırmasına yer verilir ve her birinin ayrıntılı bir açıklaması yapılır… h-V. V. Vinogradov ve D. E. Rozental’a Göre: Lynn Visson Fisher’in ifade etti i gibi, “Üslûpbilim olarak bilinen alanda hem ABD hem de Rusya’da çok eser yazılmı olmasına ra men, terim bizzat bütüncül bir anlam kazanmamı tır. V.V. Vinogradov (1895-1969), üslûpbilim içinde üç ara tırma alanı tanımlar: Birincisi, bir sistemler sistemi olarak yapısal üslûpbilim veya dilin üslûpbilimi; ikincisi, edebiyatın üslûpbilimi ve üçüncüsü, konu manın, örne in, farklı konu ma tiplerinin üslûpbilimi ve onların toplumda nasıl i lev gördükleri76. Bu

R. A. Carter & P. Simpson (ed.) (1989). Language, Discourse and Literature. An Introductory Reader in Discourse Stylistics [Dil, Söylem ve Edebiyat. Söylem Üslûpbiliminde Okur Tanıtımı], London: Unwin Hyman. 69 Terry Eagleton (1983 / 1988). Literary Theory: An Introduction [Edebiyat Teorisi: Giri ], Oxford: Basil Balckwell Ltd.; G. Graff (1990). “Other Voices, Other Rooms: Organizing and Teaching the Humanities Conflict” (Di er Sesler, Di er Odalar: Be eriyet Çatı masını Organize Etmek ve Ö retmek), New Literary History, No. 21, pp. 817-839. 70 A. Durant and N. Fabb (1990). Literary Studies in Action [Eylem çinde Edebiyat Ara tırmaları], London: Routledge; M. Montgomery et al. (1992). Ways of Reading: Advenced Reading Skills for Students of English Listerature [Okuma Tarzları: ngiliz Edebiyatı Ö rencileri çin leri Okuma Becerileri], London & NT: Routledge. 71 M. L. Pratt (1989). “Conventions of Representation. Where Discourse Meet” (Temsil Gelenekleri. Söylemin Bulu tu u Yer), The Taming of the Text [Metnin Evcille mesi, Ed. W. Van Peer], London & New York: Routledge, p. 21. 72 W. Van Peer (1991). “But What is Literature? Toward a Descriptive Definition of Literature” (Fakat Edebiyat Nedir? Edebiyatın Betimleyici Bir Tanımına Do ru), Literary Pragmatics [Edebî Edimbilim, Ed. R. D. Sell], London: Routledge, p. 130. 73 D. Birch (1989). Language, Literature and Critical Practice [Dil, Edebiyat ve Ele tirel Uygulama], London: Routledge, p. 167. 74 Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, pp. 369-373; A.mlf. (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), ss. 43-45. 75 Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds) (2010). “Key Branches in Stylistics” (Üslûpbilimde Anahtar Dallar), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], New York: Continuum International Publishing Group, pp. 7-39... 76 V.V. Vinogradov (1947). Russkij Jazky [Rus Dili], Moskva: U pedgiz. 68

- 56 -

üç alan, Vinogradov ve di er bilginlerin belirttikleri gibi, bütünüyle farklı hazırlık, yakla ım ve çözümleme araçları gerektirir. Bu alanda me hur Sovyet uzmanlarından biri olan Ditmar El’jaševic Rozental (1899-1994)’a göre, pratik üslûpbilim, (1) dilin üslûpları, (2) dilin etkileyici-duygusal nüanslarının de erlendirilmesi ve (3) e anlamlar77 ile ilgili genel bilgiyi kapsar. Bu tanımlama, i levsel üslûplar sorununu do urur… Prakti eskaja Stilistika Russkogo Jazyka, akademik üslûp, resmî veya i üslûbu, halk üslûbu, edebî üslûp ve konu ma dili üslûp kategorilerini tanıtır, fakat pek çok alt kategori eklenebilir: Konu ma dili-edebî, edebî-konu ma dili, mektup- liste uzayıp gider…”78 Bu sınıflandırmalara Dr. Ayo Ogunsiji ve arkada larının ileri sürdükleri ‘Okur-Tepkisi Üslûpbilimi’ adlı farklı bir yakla ımı da eklemek mümkündür. Bunlara göre, okur-tepkisi üslûpbilimi bir beklenti ufkuna tepki olarak okurun bir metne tepkisini inceler. Beklenti ufkuyla kastedilen, bir metinde anlamların veya yorumların ço ul oldu udur… Okur-tepkisi üslûpbiliminde metnin yapısı ile okurun tepkisi arasında bir etkile im vardır. Bu nedenle okur, metnin etkin bir parçası olur. Okur-tepkisi üslûpbilim, bireysel okurların metne anlam verdi i bir durumu uyandırır… Bu üslûpbilimin terorisyenleri iki kanaati payla ırlar: (a)Okurun rolü görmezden gelinemez, (b)Okurlar, bir edeb metinle kendilerine sunulan anlamı pasif biçimde tüketemezler… Dr.Ayo Agunsiji ve arkada ları bu kategori altında, duygusal üslûpbilim (affective stylistics), faydacı üslûpbilim (pragmatic stylistics), e itsel üslûpbilim (pedagogical stylistics) ve adlî üslûpbilim (forensic stylistics) olmak üzere be ayrı üslûp ve/veya üslûpbilim çe idini sıralayıp açıklamı lardır79. Ebru Kılıç Bebek’in Yüksek Lisans çalı masında ifade edildi i gibi, “Geçti imiz on yılda biçem kuramları ve yöntemleri alanına yeniden bir ilgi olu mu tur. Temel e ilimler iki alanda toplanmaktadır. lki var olan biçem sınıflandırılmalarının kavramsal olarak birle tirilmesi; ikincisi ise biçem sınıflandırmalarının uygulamalarla test edilmesidir. Biçemlerin kavramsal olarak birle tirilmesiyle ilgili literatüre iyi sayılabilecek örnekler Riding ve Cheema’nın iki boyutlu biçem modeli ile Grigorenko ve Strenberg’in biçem üzerine yaptıkları çalı malardır.”80 2-Do u Edebiyatlarında Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmaları Batı edebiyatlarında oldu u gibi Do u edebiyatlarında da üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırmaları vardır. Bu sınıflandırma çalı malarının ortaya konulması konusunda, ço u alanda oldu u gibi, bir ihmal ve gecikme söz konusudur. Türk edebiyatı asırlarca Do u edebiyatlarından istifade etmi olmasına ra men, Tanzimat’tan itibaren daha çok Batı’ya ve Batı edebiyatına yönelmi olması Do u edebiyatlarından yava yava uzakla mayı beraberinde getirmi tir. Son zamanlarda üniversitelerde Do u Dilleri ve Edebiyatları Bölümleri’nin kurulması ve ili kilerin ileti im ça ının imk nlarıyla artmı olması, yeniden bir ba lantıyı sa lamı tır. Dolayısıyla, Do u edebiyatlarıyla sınırlı olan ba lar, yeni bilimsel çalı malar ve çevirilerle yeniden bir ivme kazanmaya ba lamı tır. a-Arap Edebiyatında Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmaları Dünya edebiyatında önemli bir yeri olan “Arap edebiyatında üslûba dair bilgiler bela at ve edeb tenkit eserlerinde da ınık vaziyette ele alınmı , modern zamanlarda üslûp incelemelerinde daha çok Kur’an ve Hadis’lerdeki üslûp özelliklerine ili kin birçok eser ortaya konmu tur.” diyen smail Durmu , Türkiye Diyanet Vakfı slam Ansiklopedisi’ne yazdı ı “Üslûp” 81 maddesinde satır aralarına sıkı tırılmı bir sınıflandırma örne i sunar. Bu maddenin ı ı ında Arap edebiyatında üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırmaları u ekilde sıralanabilir: 1-Arap edebiyatının devirlerine göre üslûp ve/veya üslûp bilim: a-Cahiliyye üslûbu ve/veya üslûpbilimi [Müsecc

üslûp],

D. E. Rozental and M.A. Telenkova (1972). Prakti eskaja Stilistika Russkogo Jazyka [Rus Dili Uygulamalı Üslûpbilimi], Moskva: Progress, p. 21. Lynn Visson Fisher (1975). “Teaching Stylistics to Students of Russian” (Rus Ö rencilere Üslûpbilim Ö retimi), The Slavic and East European Journal (Special Issue: Soviet-American Russian Language Contributions), Vol. 19, No. 2, Summer, p. 239. 79 Ayo Ogunsiji … (2012). “ENG 434 Literary Stylistics”, School of Arts and Social Sciences / National Open University of Nigeria, Lagos, pp.30-34. 80 L. Zhang (2002). “Thinking Styles and Modes of Thinking: Implications for Education and Research” (Dü ünme Üslûp ve Tarzları: E itim ve Ara tırma çin Olası Çıkarımlar), The Journal of Psychology, Vol. 136, No. 3, May, p. 248’den aktaran Ebru Kılıç Bebek (2004). Bo aziçi Üniversitesi’nde Psikolojiye Giri Dersi Alan Üniversite Ö rencilerinin Bili sel Biçemleri ile Cinsiyetleri, Alanları ve Genel Akademik Ba arıları Arasındaki li ki, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, stanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, E itim Bilimleri Bölümü E itim Programları ve Ö retim Anabilim Dalı, s. 5. 81 smail Durmu (2012). “Üslûp”, Türkiye Diyanet Vakfı sl m Ansiklopedisi, stanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 42, ss. 383-385. 77 78

- 57 -

b-Asr-ı Saadette üslûp ve/veya üslûpbilim [Müsecc üslûp, Mutlak veya Mürsel üslûp, Müva ah üslûp; Kur’ n üslûbu82, Had s üslûbu83, Müsecc hat b üslûp], c-Emev üslûbu ve/veya üslûpbilimi [Mutlak veya Mürsel üslûp, Mütev zin üslûp, Müzdeviç üslûp, Müsecc teressül üslûbu], d-Abb s

üslûbu ve/veya üslûpbilimi [Müsecc

kasas

üslûp, Müva ah üslûbu],

d-Endülüste üslûp ve/veya üslûpbilim [Mütevazin teressül üslûbu, Müsecc Felsef -kasas üslûp, Felsef -analitik üslûp ve Seyahat edebiyatı üslûbu],

Kasas

üslûp;

e-Modern devir üslûp ve/veya üslûpbilimi … 2-Anlatım biçimine göre üslûp ve/veya üslûp bilim: iir üslûbu ve/veya iir üslûpbilimi yahut Nesir üslûbu ve/veya üslûpbilimi [Müsecc üslûp, Mutlak veya Mürsel üslûp, Müva ah üslûp, Mütev zin üslûp, Müzdeviç üslûp, Müsecc teressül üslûbu, Mütevazin teressül üslûbubu], 3-Hitabette üslûp ve/veya üslûpbilim: a- lm

üslûp, b-Edeb

üslûp, c- lm -edeb

üslûp, d-Hat b

üslûp ... vb.

b-Fars Edebiyatında Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmaları Dünya edebiyatında en eski ve köklü edebiyatlarından biri olan Fars edebiyatında üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırmaları orijinal dilde yazılmı kaynak eserlerde yapılmı tır. Yapılan sınıflandırmalarda kıstas de i ikli ine dayanan birbirini tutmayan üslûp adları vardır. Ancak, bunlar içinde en tutarlı olanı, önce nazım ve nesir ayrımına gidip ardından her birini kendi içinde sınıflandırma yöntemidir. Örne in Ahmed Temîmdârî, daha önce kullandı ımız ran Kitabı: Fars Edebiyatı Tarihi: Okullar, Devirler, Üslûplar ve Edebî Türler [Kitâb-ı rân: Târîh-i Edeb-i Pârsî: Mektebhâ, Devrehâ, Sebkhâ ve Envâ’-ı Edebî / The Book of Iran: A History of Persian Literature: Schools, Periods, Styles and Literary Genres] adlı eserinde “Bölüm 3. Fars Edebiyatında Poetik Üslûplar”84 ve “Bölüm 4. Fars Nesir Üslûpları”85 eklinde böyle ikili bir sınıflandırmaya ba vurur ve ardından her birini kendi içinde sınıflandırır. Ahmed Temîmdârî, “Bölüm 3. Fars Edebiyatında Poetik Üslûplar”86 ba lı ı altında sekiz sınıflandırma örne i sunar. Bunlar u ekilde sıralanmaktadır: 1-Sebk-i Horas n

(Khurâssânian Style): Dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısından 11. Yüzyıla kadar.

2-Orta Üslûb veya Sebk-i Selçukî (Middle Style or Seljuq Style): 12. Yüzyıl. 3-Sebk-i Irâkî (Iraqi Style): 13.yüzyıldan yakla ık 15. yüzyıla kadar.

Bkz. Muhammed Tayyib Okiç (1963). Kur’ n-ı Kerim’in Üslûp ve Kıraati, Ankara: Ankara Üniversitesi lahiyat Fakültesi Yayınları; smail Cerraho lu (1971). “Üslûbu’l-Kur’ân” (Kur’ân Üslûbu), Tefsir Usûlü (‘ lmu Usûli’t-Tefsîr), Ankara: Ankara Üniversitesi lâhiyat Fakültesi Yayınları, ss. 155-158; Abdülhâlık ‘Udayme (1972). Dirâsâtün Li-Üslûbi’l-Kur’ân’l-Kerîm [Kur’ân-ı Kerîm’in Üslûbu Üzerine Ara tırmalar], Kâhire: Dârü’l-Hadîs; Abdurrahman el-Muttarid (1395 / 1975). Es l bü’d-Tevk d f ’l-Kur’ n [Kur’an’da Tevkid Üslûpları], Trablus: el-Mektebetü’l-Matbû’a; M. Ali Ebû Hamde (1403 / 1983). Min Es l bi’l-Bey n f ’l-Kur’ n [Kur’ n’da Beyan Üslûbu Üzerine], Amman: Mektebetü’r-Risâle, ss. 47-161; Abdülgan Muhammed Sa’d Bereke (1403 / 1983). Üslûbü’d-Da’veti’l-Kur’ niyye [Kur’ n Davetin Üslûbu], Kâhire: Mektebetu Vehbe, 391 s.; brahim es-Semerr (1407 / 1987). Min Es l bi’l-Kur’ n [Kur’ n Üslûpları Üzerine], Beyrut: e - eriketü’l-Müttehide Li’n-Ne r ve’t-Tevzî’; Seyyid Ca’fer el-Hüseyn (1413 / 1993). Es l bü’l-Bey n f ’l-Kur’ n [Kur’ n’da Beyan Üslûpları], Tahran: Vezâretü’s-Sekâfe ve’l- r âdü’l- slâmî, ss. 791-802; Muhammed Hüseyin Ebü’l-Feth (1415 / 1995). Üslûbü’d-Tevk d f ’l-Kur’ n-ı Ker m [Kur’ n-ı Ker m’de Tevkid Üslûbu], Beyrut: Mektebetu Lübnan, 292 s.; Hasan Çeviko lu (1999). Kur’ân-ı Kerim’de Edebî Üslûp, Basılmamı Doktora Tezi, anlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Anabilim Dalı, 156 s.; Mustafa Öztürk (2002). Kur’an Dili ve Retori i, Ankara: Kitabiyat; Erdo an Ba (2003). Kur’ân’ın Üslûbu ve Tekrarlar, stanbul: Pınar Yayınları, 280 s.; Hussein Abdul-Raof (2004). Qur’anic Stylistics: A Linguistic Analysis [Kur’ân Üslûpbilim: Dilbilimsel Bir Çözümleme], München: Lincom Europe, 251 p.; Fayiz Aref Kar’an (1425 / 2004). Dir s tün Üslûbiyye Fi’n-Nassi’l-Kur’ ni [Kur’ân Metni Üzerinde Üslûpbilim Ara tırmaları], rbid: lemü’l-Kütübi’l-Had s, 186 s.; Ya ar Düzenli (2006). Üslûb ve Semantik Açıdan Kur’an ve efaat, stanbul: Pınar Yayınları, 320 s.; Mehmet Da (2008). Kur’ân’da Üslûp Diyalekti i: ltifat (Zamanlar ve ahıslar Arası Geçi ), Erzurum: Salkımsö üt Yayınevi, 304 s.; Mustafa Karagöz (2009). “Dilin levleri Açısından Kur’an’ın Üslûbu”, KSÜ lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 9, ss. 171-206; Lubna Almenoar (2010). “Comparative Quranic Stylistics” (Kar ıla tırmalı Kur’ânî Üslûp), The International Journal of Learning, Vol. 17, Issue 1, February, pp. 467-486; A.mlf. (2010). “A Introduction to Literary Quranic Stylistics” (Edebî Kur’an Üslûpbilimine Giri ), JAASEP: Journal of the American Academy of Special Education Professionals, Winter içinde.; Esra Hacımüftüo lu (2010). Kur’ân-ı Kerim’in r âd Üslûbu, Basılmamı Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Tefsir Bilim Dalı, 264 s.; Hasan Çeviko lu (2012). “Kur’ n-ı Kerim’de Edeb Üslûp”, Bozok Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, Ocak – Haziran, ss. 67-90; Mehmet Suat Merto lu (2012). “Üslûbu’l-Kur’ân”, Türkiye Diyanet Vakfı slâm Ansiklopedisi, stanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 42, s. 382; A. Cüneyt Eren (2014). “Kur’ân Metninin Üslûp Özellikleri /The Characteristic Wording of The Qur’anic Text”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 9/5, Spring, pp. 867-900. 83 Bkz. Mustafa Ahmed ez-Zerka (1993). “Kur’ân-ı Kerîm ve Hadîs-i Nebevî Arasında ‘Üslûp’ Mukayesesi” (Çev.: Emin  ıkkutlu), Marmara Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, S. 5-6, 1987-1988, stanbul, ss. 303-308; Ramazan Kazan (2013). Edebî Üslûp Açısından Hadîs Metinleri, Ankara: Nobel Yayın Da ıtım. 84 Bkz. Ahmad Tamîmdârî (1381 / 2002). “Chapter 3. Poetic Styles in Parsian Literature” (Bölüm 3. Fars Edebiyatında Poetik Üslûplar), The Book of Iran: A History of Persian Literature: Schools, Periods, Styles and Literary Genres [ ran Kitabı: Fars Edebiyatı Tarihi: Okullar, Devirler, Üslûplar ve Edebî Türler], Translated by Ismâ’îl Salâmî, Center for International Cultural Studies, Tehran: Alhoda International Publishers, pp. 71-102. 85 Bkz. Ahmad Tamîmdârî (1381 / 2002). “Chapter 4. Parsian Prose Styles” (Bölüm 4. Fars Nesir Üslûpları), The Book of Iran: A History of Persian Literature: Schools, Periods, Styles and Literary Genres [ ran Kitabı: Fars Edebiyatı Tarihi: Okullar, Devirler, Üslûplar ve Edebî Türler], pp. 103-114. 86 Bkz. Ahmad Tamîmdârî (1381 / 2002). “Chapter 3. Poetic Styles in Parsian Literature” (Bölüm 3. Fars Edebiyatında Poetik Üslûplar), The Book of Iran: A History of Persian Literature: Schools, Periods, Styles and Literary Genres [ ran Kitabı: Fars Edebiyatı Tarihi: Okullar, Devirler, Üslûplar ve Edebî Türler], pp. 71102. 82

- 58 -

4-Orta Üslûp veya Vukû ve Va-Sûkht: 16. yüzyıl. 5-Sebk-i Hindî (Indian Style): 17. yüzyıldan 18. yüzyılın ikinci yarısına kadar. 6-Restorasyon Devri Üslûbu (Restoration Period Style): 18. Yüzyılın ortasından 19.yüzyıl sonuna kadar. 7-Kurulu Devri Üslûbu (Constitional Period / Middle Style during the Constitutional Period): 20. Yüzyılın ilk yarısı. 8-Ça da Devir Üslubu / Yeni Üslûp (Contemporary Period / New Style): 20. Yüzyılın ikinci yarısından günümüze. Temîmdârî, “Bölüm 4. Fars Nesir Üslûpları”nı87 da kendi içinde altı devire ayrır ve inceler. Bunları u ekilde sıralanmaktadır: 1-Birinci Devirde Fars Nesir Üslûbu (Persian Prose Style in the First Period) 2- kinci Devirde Fars Nesir Üslûbu (Persian Prose Style in the Second Period) 3-Üçüncü Devirde Fars Nesir Üslûbu (Persian Prose Style in the Third Period) 4-Dördüncü Devirde Fars Nesir Üslûbu (Persian Prose Style in the Fourth Period) 5-Be inci Devirde Fars Nesir Üslûbu (Persian Prose Style in the Fifth Period) 6-Ça da Devirde Fars Nesir Üslûbu (Persian Prose Style in the Contemporary Period). Dünya edebiyatında Arap edebiyatı gibi Fars edebiyatında hicr III. / mil d “IX. Yüzyılın ikinci yarısında ilk örnekleri görülen yeni Farsça iirde ve nesirde asırlar boyunca çe itli üslûplar öne çıkmı tır. Bunlar farklı açılardan birkaç ekilde incelenebilir.” diyen Adnan Karaismailo lu’nun Türkiye Diyanet Vakfı slam Ansiklopedisi’ne yazdı ı “Fars Edebiyatı(nda Üslûp)” 88 adlı maddesinden hareketle öyle bir sınıflandırma da yapılabilir: 1- air yahut yazara göre: Sebk-i Menûçihr , Sebk-i H fız, Sebk-i B dil … 2-Eserin yazıldı ı zamana göre: Sebk-i Me rutiyet ve Sebk-i S m n

…

3-Eserin muhtevasına göre: Sebk-i irf n , Sebk-i ham s 4-Eserin yazıldı ı co raf Sebk-i Hind

89,

…

bölgeye göre:

Sebk-i Horas n

…

5-Eserin muhatap aldı ı kitleye göre: Sebk-i

miy ne, Sebk-i rû en-fikir ne …

6-Eserin yazıldı ı amaca göre: Sebk-i hicv- m z, Sebk-i ta’l m

…

7-Fars iirindeki üslûplar: Sebk-i Horas n , Sebk-i Ir k , Sebk-i Hind , Sebk-i B zge t, Sebk-i Me rutiyyet / Me ruta … Ayrıca üslûplar arasında geçi zamanlarına göre de üslûpların sınıflandırıldı ı görülmektedir… c-Türk Edebiyatında Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmaları Türk edebiyatında bela at ve alt kategorileri bir yana bırakılırsa, Tanzimat devri Türk edebiyatının edebiyat kuramcıları ve ele tirmenlerince üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırmaları yapılmaya ba lanmı , yapılan sınıflandırmaların tesirinde kalanlarca geli tirilmeye çalı ılmı , ilerleyen zaman süreci içerisinde Batılı kaynaklara da ula ılarak yeni sınıflandırma tekliflerinde bulunulmu , neticede u veya bu ekilde içinde bulundu umuz zaman dilimine kadar zaman zaman ilgilenilen bir konu olmu tur. A a ıda bu üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırmalarını ileri sürenler ve görü leri kronolojik sıraya göre verildikten sonra, ahsım tarafından ilk defa burada ileri sürülüp sunulan ayrıntılı bir üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırmasına yer verilmektedir. Bkz. Ahmad Tamîmdârî (1381 / 2002). “Chapter 4. Parsian Prose Styles” (Bölüm 4. Fars Nesir Üslûpları), The Book of Iran: A History of Persian Literature: Schools, Periods, Styles and Literary Genres [ ran Kitabı: Fars Edebiyatı Tarihi: Okullar, Devirler, Üslûplar ve Edebî Türler], pp. 1003-114. 88 Adnan Karaismailo lu (2012). “Fars Edebiyatı(nda Üslûp)”, Türkiye Diyanet Vakfı sl m Ansiklopedisi, stanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 42, ss. 385-386. 89 Mehmet Atalay (2000). “Sebk-i Hindî iirinin Özellikleri”, Mo ollar, Timurlular, Safevîler ve Kaçarlar Devri ran Edebiyatı Tarihi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, ss. 97-98. 87

- 59 -

ca-Süleyman [Hüsnü] Pa a’ya Göre: Miralay Süleyman Bey / Süleyman [Hüsnü] Pa a (1838-1892), zamanında Mekteb-i Fünûn-ı Harbiyye’de mün e’ât hocalı ı esnasında hissedilen kitap ihtiyacını kar ılamak üzere Arapça ve Farsça eserler yanında Emile Lefranc’ın Recâizâde Mahmûd Ekrem’in de kullanaca ı eserden de yararlanarak kaleme aldı ı gerek içerik ve gerekse hacim açısından kapsamlı Mebânî’l- n â90 adlı eserinde ‘üslûp’ (style) yerine ‘kelâm’ kavramını kullanır. Pa a, bu eserinde ‘Aksâm-ı Kelâm’ (Sözün /Üslûbun Kısımları) 91 anaba lı ı altında ‘Fasl-ı Sanî - Havass-ı Kelâm’92 ( kinci Bölüm - Sözün / Üslûbun Özellikleri) kısmını ‘Havass-ı Umûmiyye’93 (Genel Özellikler) ve ‘Havass-ı Husûsiyye’94 (Özel Özellikler) diye ikiye ayrır. Ardından bu ba lık altında öyle bir sınıflandırma takdim eder: 1-Kelâm-ı Basît95 (Sade Söz/Üslûp), 2-Kelâm-ı Mu’tedil96 (Orta Söz/Üslûp) ve 3-Kelâm-ı Âlî97 (Yüksek Söz/Üslûp). “Havass-ı Husûsiyye Kelâmın havas-ı husûsiyyesi tasvîr olunan maddenin tabî’atına göre tahallüf eder ya’nî maksada tâbi’dir. Maksad da üç nev’ üzere tehâlüf eder ki biri basît, biri mu’tedil, biri de âlîdir. Demek ki kelâmın üç nev’i vardır. 1-Kelâm-ı Basît Kelâm-ı basît ta’bîrât ü ifâdâta bat ü iddet ve hissiyâta ‘ulviyyet ve fikre revnak vermeksizin tekellüfsüzce yazılan kelâma derler. Demek ki kelâm basît, zînetden ârî ve san’at-ı kitâbetden berî olarak mühimsemeksizin tabî’atdan tevâdür ü sünûh etdi i gibice yazılmakdan ibâretdir. Kelâm-ı basît tekellüfsüz mükâleme ve muhâberede ve ba’zı vukû’ât-ı âdiyyemübâhasesinde ve mesellerde ve mektûblarda hâsılıma’lûmât-ı i’tâsına maksûd olan mahallerde müsta’meldir… (s. 21) 2-Kelâm-ı Mu’tedil Kelâm-ı mu’tedil kelâm-ı ‘âlî ile kelâm-ı âdî beyninde bir sûret-i ifâde olup birinden az kuvvetlü ve di erinden az mezîyetdir. Bu nev’ kelâm okunurken ‘uzûbet ü leâfet bah etdi i gibi sem’de istildâd eder… (s. 27) 3-Kelâm-ı ‘Âlî Kelâm-ı âlî ol bir kelâmdır ki kendisinde efkârın ve tahayyülâtın ve hissiyyâtın azameti görülür ve ta’bîrât-ı metîne vü sahîha ile makâsıd-ı âliyyeden bahs eder. Bu nev’ kelâm trajedilere ve rikkati tehyîc eder mübâhasâta ve e ’âr ü tevârîhe ve Cenâb-ı Hak’dan ve insân ve tabî’atdan bahseden hikemiyyâta ve âsâr-ı hitâbeye ve nihâyet belâ at itlâkına âyân suver-i kelâmiyyeye sezâ vü münâsibdir…” (s. 31) Bu üçlü ayrımın Emile Lefranc’ın üçlü ayrımına dayandı ı ve ‘style’ (üslûp) yerine ‘kelâm’ kavramının kullanıldı ı görülmektedir. cb-Recâizâde Mahmûd Ekrem’e Göre: Tanzimat devri kinci Ku ak air ve yazarlarından Recaizade Mahmud Ekrem Bey (1847-1914), daha önce ‘Üslûp ve Üslûpbilimim Tarihi’ kısmında da dile getirildi i gibi, dönemindeki ve daha sonraki sanatçıları uzun süre etkileyen Ta’lîm-i Edebiyat adlı eserinde ‘üslûb’a özel bir yer verir. O, önce üslûbun bir tanımını yapar, sonra ‘Üslûbun Kanunları’ (Kavânîn-i Üslûb) ba lı ı altında onun ba lı oldu u altı art sıralar98, daha sonra da üslûbu kendi içinde üç kategoriye ayırır ve her birinin izahını yapar: 1-“Üslûb–ı Sâde Üslûb-ı sâde ıknâ’ ü tehyîce de il tebyîn ü ta’lîme ve e lendirmeye mahsûs bir tavr-ı ifâde oldu u için mutavvel ‘ibârelerden, ‘azametli te bîh ü isti’ârelerden, a’ a’lı hayâllerden müctenibdir. (…) Tezyînât-ı edebîyeyi kabûlden imtinâ’etmezse de o tezyînât i’tinâ vü tekellüfden tamamiyle beri

Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288-1289 / 1871-1872). Mebânî’l- n â’ [Mekteb-i Harbiyye çin], 2 cilt, stanbul: Mekteb-i Fünûn-ı Harbiyye-i Hazret-i âhânede Tab‘ u Temsîl Kılınmı dır, 222+290 s. Bu konuda geni bilgi için bkz., Kâzım Yeti (1984). “Edebiyat Nazariyesi Sahasında Batıya Açılan lk Kitap: Mebâni’l- n â”, Mehmet Kaplan’a Arma an, stanbul: Dergâh Yayınları, ss. 306-316. Eserin çevriyazısı için bkz. Ali Koç (1989). Miralay Süleyman Efendi’nin Mebâniü’l- n â’sı: Transkripsiyon, Bitirme Tezi, zmir: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 164 s.; Leyla Çuhadar (1989). Miralay Süleyman Bey, Mebâniü’l- n â: Cild-i Sânî, Bitirme Tezi, zmir: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 85 s. 91 Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Mebânî’l- n â’ [Mekteb-i Harbiyye çin], stanbul: Mekteb-i Fünûn-ı Harbiyye-i Hazret-i âhânede Tab‘ u Temsîl Kılınmı dır, C. 1, s. 3 92 Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Ag.e.,C. 1, s. 12. 93 Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Ag.e.,C. 1, s. 12. 94 Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Ag.e.,C. 1, s. 21. 95 Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Ag.e.,C. 1, s. 21. 96 Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Ag.e.,C. 1, s. 27. 97 Süleymân [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Ag.e.,C. 1, s. 31. 98 Bunlar, “1-Fesâhat 2-Vuzûh 3-Tabi’iyyet 4-Munakkahiyyet 5-Aheng-i selâset 6-Muvâfakat” eklinde sıralanır [bkz. Recâizâde Mahmud Ekrem (1299). Ta’lîm-i Edebiyat, stanbul: Mihrân Matba’ası, s. 68]. 90

- 60 -

olmalıdır. (…) Lâkin icrâ olunan san’at göze çarpmayacak sûretde olmak iktizâ eder. Zîrâ üslûb-ı sâdenin en büyük meziyyet ü letâfeti tekellüfsüzlükden, tabî’iyyetten ‘ibârettir. (…) Üslûb-ı sâde ihvâniyyât, letâif, kasas, tahkiyye-i âdiyye, efsâne vü mekâtibât ile ‘ale’l-umûm ilme hidmet maksadıyle yazılan âsâr u müellefâtda cârîdir.”99 2-“Üslûb-ı Müzeyyen Üslûb-ı müzeyyen tezyînât-ı edebîyeye ya’ni envâ’-ı mecâz ile sâir sanâyı’a ziyâdesiyle mâil oldu u için (müzeyyen) vasfıyla tavsif ediyoruz. Üslûb-ı sâdeyi sulu boya ile yapılmı bir resme benzetilmek lâzım gelse üslûb-ı müzeyyeni de ya lı boya ile yapılmı bir tasvîre te bîh etmek iktizâ eder. Bu nev’-i üslûbun bilhassa aradı ı ey a’ a’asiyle, ârâyi iyle nazar-ı istihsâna çarpmakdır. (…) üslûb-ı müzeyyen (üslûb-ı mu’tedil) veyahûd (üslûb-ı mutavassıt) nâmıyla da yâd olunur. Tabî’atında i’tidâl ü halâvet bulunan her nev’ efkâr ü hissiyât ü teessürâtın tercümân-ı belî idir. Bi’l-hassa ‘arz ü timsâl ile tesâvir-i â’irâneye yakı ır.”100 3-“Üslûb-ı ‘Âlî Üslûb-ı ‘âlîdeki hâssa-i celîle efkâr ü hissiyâtın asâlet ü ‘ulviyyetine ta’bîrâtın ‘azamet ü iddetini de ilâve ederek nâgehânî tehâcümlerle nefs-i nâtıkayı havâssının fevkine çıkarmak ve hayret ü i’câz ü ‘a k ü garâm ile me hûn eylemekdir. Üslûb-ı ‘âlîye çesbân olan ey ihti âm ü ‘azamet-i ifâdedir. (…) Meziyeti ziynet ü servet-i elfâzda de il kuvveti salâbet-i ma’nâda arar. iddet-i efkâr ile hissiyât-ı âsîlânenin ifrâtından mütevelliddir… Üslûb-ı ‘âlî münâcât ü nu’ûta, mersiyeye, hutbelere, felsefeye, târîhin ba’zı parçalarına, trajedilere ve sâir her türlü mukaddes ü ‘âlî mebâhise lâyıkdır.”101 Recâizâde Mahmûd Ekrem’in yaptı ı bu üçlü ayrım, kendisinden sonra etkiledi i yenilikçi air ve yazarların benzeri tutumlarıyla birlikte Cumhuriyet devrine kadar etkili olmu tur. cc-Abdurrahmân Fehmî’ye Göre: Abdurrahman Fehmî (ö.1904)’nin vaktiyle Mekteb-i Hukuk-ı âhâne’de hocalı ı sırasında Kitâbet, Kavânîn-i Üslûb ve Usûl-i Hitâbet derslerini verirken gerek Arapça ve gerekse Batılı kaynaklardan yararlanarak kaleme aldı ı ve birinci sınıflarda okuttu u Tedrîsât-ı Edebiyye102 adlı eser, Ta’lîm-i Edebiyat’ın derin izlerini ta ısa da onu a an bir tarzda üslûp konusunu ele alır ve sınıflandırmalara tabi tutar. Yazarın üç bölüm halinde hazırladı ı eserinde Birinci Bölüm (Kısm-ı Evvel) ‘Üslûp ve erâiti’ne103 ayrılmı tır. kinci Bölüm (Faslı-ı Sânî)’de104 ‘Mebhas-i erâit-i Husûsiyye’105 (Özel Özellikler Konusu) ba lı ı altında üslûbun öyle bir sınıflandırması yapılmı tır: 1-Üslûb-ı Sâde106 (Sade Üslûp), 2-Üslûb-ı Mu’tedil veya Müzeyyen107 (Orta veya Süslü Üslûp) ve 3Üslûb-ı Âlî108 (Yüksek Üslûp). “2-Mebhas-i erâ’it-i Husûsiyye Birinci Fasl’ın mebhas-ı evvelinde beyân olunmu mezâyâya erâ’it-i husûsiyye nâmı verilir.

idi ki tabî’at-ı mevzû’a tâbi’ olan havâs ü

Recâizâde Mahmud Ekrem (1299). Ta’lîm-i Edebiyat, s. 192. Bu bölüm öylece sadele tirilebilir: “Üslûb-ı sâde: Sâde üslûp ikna ve heyecanlandırmaya de il, belirtmeye ve ö retmeye özgü bir anlatım yolu oldu u için uzun cümlelerden, görkemli te bîh ve isti’ârelerden, atafatlı hayallerden kaçınır. (…) Edebiyat süslerini kabul etme e kar ı de ilse de o süsler özenti ve gösteri ten uzak olmalıdır. (…) Lakin kullanılan sanat göze çarpmayacak biçimde olmak gerekir. Sade üslûbun en büyük özelli i ve güzelli i külfetsizlikten (ve) do allıktan ibarettir. (…) Sade üslûp dost yazı maları, latifeler, kıssalar, âdî öykülemeler, efsane ve mektuplar ile genellikle bilime hizmet maksadıyla yazılan eserlerde kullanılır.” 100 Recâizâde Mahmud Ekrem (1299). Ta’lîm-i Edebiyat, ss. 198-199. Bu bölüm öylece sadele tirilebilir: “Üslûb-ı müzeyyen: Süslü üslûp, edebiyat süslerine, yani mecaz çe itleri ile öteki sanatlara a ırı e ilim gösterdi i için müzeyyen (süslü) sıfatıyla niteliyoruz. Sade üslûbu sulu boya ile yapılmı bir resme benzetmek gerekse, süslü üslûbu da ya lı boya ile yapılmı bir resme benzetmek gerekir. Bu tür üslûbun özellikle aradı ı ey gösteri iyle, süsüyle göze çarpmaktır. (…) Süslü üslûp (üslûb-ı mu’tedil) veyahut (üslûb-ı mutavassıt) adıyla da anılır. Mahiyetinde itidal ve hal vet bulunan fikir, his ve teessürler açıkça belirttikleridir. Özellikle airane arz, temsil ve tasvirlere yakı ır.” 101 Recâizâde Mahmud Ekrem (1299). Ta’lîm-i Edebiyat, s. 203. Bu bölüm öylece sadele tirilebilir: “Üslûb-ı ‘âlî: Yüksek üslûptaki büyük duyguya dü ünce ve duyguların soyluluk ve yüceli ine ifadelerin azamet ve iddetini de katarak sonsuz saldırılarla insanı hasselerinin üzerine çıkarmak ve hayret, icaz ve garam ile doldurmaktır. Yüksek üslûba yakı an ey, görkemli ve yüce anlatımdır. (…) Erdemi kelimelerin süsünde de il, anlamın kuvvet ve sa lamlı ında arar. Dü üncelerin iddeti ile soylu duyguların a ırılı ından do ar… Süslü üslûp, münacat ve na’tlara, mersiyelere, hutbelere, felsefeye, tarihin bazı parçalarına, tragedyalara ve ba ka her türlü kutsal ve yüksek konulara uygundur.” 102 Abdurrahmân Fehmî (1302 / 1885, 1306 / 1889). Tedrîsât-ı Edebiyye (Mekteb-i Hukûk-ı âhâne çin), Birinci Kısım, stanbul: Karabet ve Kaspar Kütübhâneleri, 176 s. 103 Abdurrahmân Fehmî (1302 / 1885). Tedrîsât-ı Edebiyye (Mekteb-i Hukûk-ı âhâne çin), Birinci Kısım, stanbul: Karabet ve Kaspar Kütübhâneleri, s. 13. 104 Abdurrahmân Fehmî (1302 / 1885). A.g.e., s. 89. 105 Abdurrahmân Fehmî (1302 / 1885). A.g.e., s. 100. 106 Abdurrahmân Fehmî (1302 / 1885). A.g.e., s. aynı yer. 107 Abdurrahmân Fehmî (1302 / 1885). A.g.e., s. 116. 108 Abdurrahmân Fehmî (1302 / 1885). A.g.e., s. 128-140. 99

- 61 -

Mevzû’-ı bahs olan mevâdd ü e yâ sâde veya makrûn-ı ‘ulviyyet ü ‘azamet olmak veyahûd bu iki meziyetin arasında bulunmak gibi üç nev’ mâhiyyete inkisâm eder ki bu i’tibâr ile dahî tarz-ı ifâde: Üslûb-ı sâde, Üslûb-ı mu’tedil, üslûb-ı ‘âlîye taksîm olunur. Mebhas-i Üslûb-ı Sâde Üslûb-ı sâde, lafız ve ta’bîrât san’at ve ihti âmdan mu’arrâ olmak efkârda a’ a’a ve azamet, hissiyyâtda iddet ve sarâmet bulunmakla vücûda gelir ki lâyık oldu u mevzû’lar nefs-i nâtıkayı telzîz veya tehyîce müsâ’id olmayan eylerdir. Üslûb-ı ifâdenin bu nev’ tezyînâtı edebiyyeye ‘arz-ı ihtiyâc eylerse, o da âmiyânelikden temâyüz edecek mertebelerde olmak iktizâ eder; zirâ san’at ile itlâfa ra beti yokdur; kendine en ziyâde yakı an, en ziyâde mülâyim olan ey, irticâl ü bedîhe olmalı ve kâffe-i kıymet ü makbûliyyeti tabiali e münhasır bulunmalıdır… (s. 100) Üslûb-ı Mu’tedil veya Üslûb-ı Müzeyyen sminin delâletiyle anla ılıyor ki suver-i ifâdenin bu nev’i i’tidâl üslûba hâdim olarak ‘ulviyyet ve azametle sâdelik arasında hâ’iz-i mevki’dir. Ale’l-ekser dilleri leb-rîz-i ne ât eyleyen elvâh-ı ( â’ikâne)yi veya gurûb gibi hazîn hazîn infi’âlâta bâ’is olan temâsîl-i garîbâbeyi tasvîr eyler. Bununla berâber ‘azamet ve ‘ulviyyetden isti’âre-i feyz eden mevzû’lardan müctenib bulunmaz… (s. 116) Üslûb-ı ‘Âlî ‘Ulviyyet ve ‘azamet mevzû’ ile ihti âm-ı ta’birâtı ihtivâ eyleyen tarz-ı ifâdeye üslûb-ı ‘âlî itlâk olunur. nfi’âlât-ı edîde ile müteheyyic olan insân kendinden geçer, efkâr ü hissiyâtın ufk-ı i’tiyâdından gayr-ı mer’î bir âleme çıkar. O zaman efkâr ü hissiyât-ı me’nûs nazar-ı be eri olan mertebelerde zuhûr etmez de hayret ve isti râk, hâlet-i vecdi musavver olan iddet ü azamet ile tecellî eyler ki bu etvâr-ı hârikâneyi teblî e hâdim olacak nehc-i ifâde dahî, ulviyetiyle, ihti âmıyle bu tarz ifâdedir. Üslûb-ı âlî münâcât ve nu’ûta, mersiyeye, hutbelere, felsefeye, tarihin ba’zı parçalarına, trajedilere vesâyir her türlü mukaddes ve âlî mübâhase lâyıkdır…” (s. 128) Bu sınıflandırmanın kendinden önce yapılan üslûp sınıflandırmalarının paralelinde olması, benzer kaynaklardan yararlanıldı ının da bir kanıtıdır. cd-Halit Ziya U aklıgil’e Göre: Türk edebiyatı üzerine ciddî ara tırmaları ile önemli katkıları olan sayın Kâzım Yeti , 1976 yıllarında stanbul Belediyesi’ne ba lı Atatürk Kitaplı ı’nın bünyesinde bulunan Muallim Cevdet Kitaplarının fi leri arasında ba ı ve sonu eksik, müellifi belli olmayan fakat mevcut haliyle üslûba tahsis edilmi bir esere rastladı ını ve neticede bu eserin Servet-i Fünûn devri hikâye ve roman yazarı Halit Ziya U aklıgil (18661945)’in bilinmeyen bir eseri oldu u kanaatine vardı ını bilimsel yazıları ile edebiyat dünyasına duyurmu tur109 . Bu makalede latin harfleriyle verilen eserin metninde “Âsâr-ı edebiyyede üslûb hüsn-i ifâdeden ‘ibâretdir...”110 diyen Halit Ziya, önce edebiyat konularını ‘tarz-ı atîk’ (eski tarz) ve ‘tarz-ı cedîd’ (yeni tarz) adlarıyla ikiye ayırır, ardından ‘edebî di er sınıflandırmalar’ (aksâm-ı sâire-i edebiye) adını verdi i kategori içinde ‘edebiyat konusu’nu be kategoriye ayırır ve bunlardan birincisi ‘üslûb’u da kapsar: ‘Evvelen: fesâhat, beyân, bedî’ fenlerini havi olmak üzere üslûb.”111 Recâizâde Mahmûd Ekrem’in ve onun kaynaklarının izlerinin görüldü ü ders notlarından olu an ve 1886 ile 1896 yılları arasına ait 184 sayfalık eserin ‘Birinci Kitâb Üslûb’112 ba lı ı altında üslûp hakkında bilgiler verilir. ‘Birinci Bab: Havass-ı Umûmiyye-i Üslûb’ (Birinci Bölüm: Üslûbun Genel Özellikleri) ise öyle sınıflandırılıp sıralanmı tır: Fesâhat, vuzûh, ihtisâs, munakkahiyyet, tabiiyet, necâbet, selâset, muvâfakattır. ‘ kinci Bâb: Havass-ı Husûsiyye-i Üslûb’ ( kinci Bölüm: Üslûbun Özel Özellikleri) 113 kısmında a a ıda görülece i gibi bu özellikler sıralandıktan sonra, Recâizâde Mahmûd Ekrem’de oldu u gibi Emile Lefranc’ın eserinde de yer alan Aristo’dan beri var olan Batı retori inde yerle mi olan üslûbun üçlü bir sınıflandırması yapılır:114

Bkz. Kazım Yeti (1997). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 27, stanbul, ss. 311-392; A.mlf. (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, stanbul, ss. 595-638. 110 Halid Ziya U aklıgil’in bu tanımı için bkz. Kazım Yeti (1997). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 27, stanbul, s. 350. 111 Kazım Yeti (1997). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 27, s. 331. 112 Kazım Yeti (1997). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 27, s. 350. 113 Bkz. Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, stanbul, s. 619. 114Bkz. Kazım Yeti (1997). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 27, s. 328. 109

- 62 -

“Üslûb üç nev’e inkisâm eder ki bunlara üslûb-ı sâde, üslûb-ı müzeyyen, üslûb-ı âlî namları verilir. Havvâss-ı umûmiyye üçünde de icrâ-yı ahkâm eder. Sekiz sûrette icmâl eyleyen havâs-ı husûsiyyeden mu’ciziyyet, safvet üslûb-ı sâdenin; rakîkiyyet, zarâfet, servet üslûb-ı müzeyyenin; iddet, ha met, ulviyet üslûb-ı âlînin mahsûsâtından olmak üzere addedilirse de bunlar yekdi erinden o kadar te’âvün ve te ârük eder ki beynlerinde bir hadd-ı fâsıl te’sîs, bunlardan beherinin mutlak bir tarz-ı beyâna hasr ve kasrı kabil olmaz…”115 “1-Üslûb-ı Sâde Efkâra a’ a’a, hissiyâta azamet, ifâdeye ruh vermeksizin maksadı tekellüfden âzâde beyân etmek üslûb-ı sâdedir…116

2-Üslûb-ı Müzeyyen Üslûb-ı müzeyyen bütün ezhâr ve elvân-ı lisân ile tezeyyün ederek üslûb-ı sâdenin revî -i sâkini ile üslûb-ı âlînin debdebe-i mi vârı arasında bir hat te kil eder…117 3-Üslûb-ı Âlî Üslûb-ı âlî o tarz-ı beyândır ki azamet-i hissiyât, rif’at-i efkâr, ulviyet-i rûh, ha met-i lisân, tantana-i hayâl, iddet-i mi vâr ile tahassülât-ı kalbiyyeyi derecât-ı tabi’iyyenin fevkine irfâ’ ederek pî -i nazar-ı ihtisâsda nûr içinde galtân, rûh ile pür galeyân bir ufk-ı mu a’ a’ açar…”118 ce-Ali Nazîma’ya Göre: Ali Nazîmâ (1861-1935)’nın sınava girecek ö renciler için hazırladı ı anla ılan Muhtıra-i Belâ at119 adlı eseri, küçük hacmi ile dikkati çeker. Bu eserde, ‘üslûp’ yerine ‘kelâm’ın tercih edilmesi, yazarın Mebânî’ln â ve yazarının etkisinde oldu unu göstermektedir. Üslûp sınıflandırması da Süleyman Pa a’nınki gibi ‘kelâm’ üzerinden yapılmı tır, ancak kelime tercihleri sözkonusudur. ‘ erâit-i Kelâm’ (Sözün/Üslûbun artları)120 ba lı ı altında bunun “kelâm-ı umûmiyye ve husûsiyye isimleriyle ikiye ayrıldı ı”nı ifade eden yazar “Aksâm-ı Kelâm”121 (Sözün/Üslûbun Kısımları) ba lı ı altında ‘üslûb’ yerine tercih etti i ‘kelâm’ı üçe ayırır: 1-Kelâm-ı ‘Âdî122, 2-Kelâm-ı Mutavassıt123 ve 3-Kelâm-ı ‘Âlî124. “Aksâm-ı Kelâm Kelâm âdî, mutavassıt, âlî isimleriyle üçe ayrılır. Kelâm-ı Âdî: Tezyîn edilmeksizin tabî’atdan sünûh etdi i gibi söylenilen kelâmdır. Kelâm-ı âdîde sedâcet, îcâz, safvet nâmlarıyla üç sıfat bulunur… (s. 7) Kelâm-ı Mutavassıt: Tekellüfsüzce ve fakat kavâ’id-i lisâna ve kavânîn-i beyâna mutâbık sûretde söylenilen kelâmdır. Kelâm-ı mutavassıtda servet, rikkat, nezâket, talâvet isinleriyle dört sıfat bulunur… (s. 8) Kelâm-ı Âlî: Efkâr ü tahayyülâtın azamet ve saltanatını gösteren kelâmdır…” (s. 8) cf-Mehmed Abdurrahmân’a Göre: bnü’l-Kemâl Mehmed Abdurrahmân’ın hacim açısından küçük bir belâ at kıtabı özelli i gösteren Belâ at-ı Osmâniyye 125 adlı eserin son kısmında yer alan “ lâve-i Mühimme” (Önemli Ek) ba lı ı altında Fransızca’dan üslûpla ilgili alıntı kavramlara yer verilmi tir. Kısa cümlelerle açıklamaları da verilen bu kısımda üslûpla ilgili ba ka kavramlar yanında üslûp sınıflandırmasına kar ılık gelen üçlü ayrım dikkati çeker: ‘Âlî.

1-du style simple = Üslûb-ı Sâde, 2-du style tempéré = Üslûb-ı Mu’tedil, 3-du style sublime = Üslûb-ı

Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, s. 619. Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, s. 619. 117 Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, s. 624. 118 Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, s. 627. 119 Ali Nazîmâ (1308 / 1890). Muhtıra-i Belâ at, stanbul: Kasbâr Matba’ası, 36 s.; A.mlf. (2012). Muhtıra-i Belâ at [Haz. Ömer Zülfe], stanbul: Yedirenk Yayınları, 104 s. 120 Ali Nazîmâ (1308 / 1890). Muhtıra-i Belâ at, s. 6. 121 Ali Nazîmâ (1308 / 1890). A.g.e., s. 7. 122 Ali Nazîmâ (1308 / 1890). A.g.e., s. aynı yer. 123 Ali Nazîmâ (1308 / 1890). A.g.e., s. 8. 124 Ali Nazîmâ (1308 / 1890). A.g.e., s. aynı yer. 125 bnü’l-Kâmil Mehmed Abdurrahmân (1309 / 1891). Mekteb-i Asır ( dâdî Kısmı), (Tertîb-i Cedîd) Belâ at-ı Osmâniyye, Dersa’âdet: Kasbâr Matba’ası, 80 s. 115 116

- 63 -

Recâizâde Mahmûd Ekrem’den sonra ortak Batılı kaynaklardan yararlanma, yazarları üçlü üslûp sınıflandırmasında bulu turmu gözükmektedir. cg-Menemenlizâde Mehmed Tâhir’e Göre: Mekteb-i Mülkiye’den Recâizâde Mahmûd Ekrem Bey’in ö rencisi olan Menemenlizâde Mehmed Tâhir (1862-1903), bütün dâdîler için kaleme aldı ı Osmanlı Edebiyatı126 adlı eserinin Birinci Fasl’ını ‘Üslûb’a ayırır127. Hocası Recâizâde gibi hem Emile Lefranc’tan hem de Abdurrahman Fehmî’den yararlanan yazar, önce ‘üslûb’un tanımını yapar ve onun ki iden ki iye de i iklikler gösterdi ini dile getirir. Ardından üslûp sınıflandırmalarının kıstaslarını da belirten üslûp çe itlerinin nelere göre de i iklikler gösterdi ini ortaya koyar. “Üslûbun tenevv’ü nâmütenâhîdir.” cümlesinden sonra, bunları öyle sıralar: “Fikrin tabiatına, ta’kîb edilen maksada, zamân ve mahallin icâbâtına, muharririn mizâc ve mevki’ine göre üslûb dâ’imâ tenevvü’ eder.”128 Menemenlizâde, eserinde “Üslûbun Meziyyât-ı Husûsiyyesi” (Üslûbün Özel Özellikleri)129 ba lı ı altında kendinden öncekiler gibi üçlü bir sınıflandırma takdim eder: 1-Üslûb-ı Sâde130, 2-Üslûb-ı Mutavassıt131 ve 3-Üslûb-ı ‘Âlî132. “Üslûbun Meziyyât-ı Husûsiyyesi Üslûbun Meziyyât-ı Husûsiyyesi –bâlâda dahî beyân olundu u veçhile- o meziyetlerdir ki mevzû’-ı bahs edilecek ey’in tabî’atına göre dâ’imâ tahavvül eder. Mevzû’-ı bahs edilecek eyler ise ya sâde ya mutavassıt veya âlî olur. Binâen aleyh üslûb da sâde ve mutavassıt (yahûd mu’tedil) ve âlî nâmlarıyla üçe ayrılır. Üslûb-ı Sâde Üslûb-ı sâde yalnız ifhâm ve tebyîne mahsûs bir tarz-ı beyândır ki her eyden ziyâde selâset ve vuzûh ile tabî’ata müftekar bulunur. Kelimât o kadar mutâbık, ifâde o kadar selîs, o derece vâzıh ve tabî’î olmalı ki okundukça, mevzû’u olan efkâr ü hissiyât kelimât-ı mahsûsasına âlem-i ilhâmdan berâber olup getirmi dir ve o fikrin bundan ba ka bir sûretle ifâdesi kâbil de ildir zann olunmalıdır. Üslûb-ı sâde sanâyi’-i edebiyyeden büsbütün müctenib de ilse de, parlak parlak fikirlerden, idetli iddetli hislerden, canlı canlı ibârekerden haz etmez. Kısa kısa ibâreleri, nazara çarpmayacak sûretde sâde ve tekellüfsüz san’atlarıyla âheste cereyân olmak ister… (s. 81) Üslûb-ı Mutavassıt Üslûb-ı mutavassıt ki üslûb-ı sâde ile üslûb-ı âlînin vasatında bir mevki’i hâ’izdir, sanâyi’ ü tezyînâtı edebiyyenin hepsi kabule müste’id oldu ıyçün nâmına üslûb-ı müzeyyen de denilebilir, ne birincisi gibi tabî’at ve sâde ile iktifâ, ne ikincisi gibi tabakât-ı ulviyyeye irtikâ etmeyerek hâvî oldu u parlak parlak fikirleri, azametli tasvirleri, müessir müessir hissiyâtı tumturak-ı elfâz ü ibârâtıyla sâmi’aya ilkâ etdikçe, kulûbu evk u garâm ile doldurur… (s. 88) Üslûb-ı Âlî Efkâr-ı edîde ve hissiyyât-ı âliyyenin bir tercemân-ı belî u’l-beyânı olan üslûb-ı ‘âlî hâvî oldu u efkâr ü hissiyyâtın kuvvet ve asâleti ve kelimât ü ta’bîrâtın ihti âm ve azametiyle temeyyüz eder. Üslûb-ı âlî zînet-i elfâz, ihti âm-ı tasavvurât, serbestî-i tahayyülât, âheng-i ifâde, iddet-i beyân gibi menâbi’-i belâ atın hepsinden i tirâf eylerse de bunların hiç birisine dalıp kalmaz… (s. 98) Üslûb-ı âlî en ziyâde ilâhiyyât ve hikemiyyât ve nu’ût ve mersiye gibi mebâhis-i mukaddeseye tercemân olur: Gâh Cenâb-ı sâni’-ı lâ-yezâlin bedâyi’-i kudretine hasr-ı nazar ederek âsmân-ı hikemiyyât ü ilâhiyyâtda temâ â-yı nücûm-ı hakîkat eder; gâh sahâ’if-i tevârihe atf-ı nigâh ile selâsili cibâl-i mu’allâ arasında taharrî-i evâhik-ı azamet eder…” (s. 99) Yazar, eserinde bu sınıflandırma dı ında üslûpla ilgili pek çok konuyu ele alıp i ler… ch-Mehmed Celâl’e Göre:

Menemenlizâde Tâhir (1310 / 1897). Osmanlı Edebiyatı, stanbul: Kasbâr Matbaası, 234 s. Ayrıca bkz. Menemenlizade Mehmet Tâhir (2013). Osmanlı Edebiyatı –Belâ at-, [Haz. M. Fatih Köksal –Vedat Ali Tok] 1.bs., Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları, 304 s. 127 Menemenlizâde Tâhir (1310 / 1897). Osmanlı Edebiyatı, s. 17. 128 Menemenlizâde Mehmed Tâhir (1314/1898). “Üslûb”, Osmânlı Edebiyâtı, [ stanbul]: [Kasbâr] Matbaası, s. 18. 129 Menemenlizâde Mehmed Tâhir (1314/1898). A.g.e., s. 80. 130 Menemenlizâde Mehmed Tâhir (1314/1898). A.g.e., s. 81. 131 Menemenlizâde Mehmed Tâhir (1314/1898). A.g.e., s. 87. 132 Menemenlizâde Mehmed Tâhir (1314/1898). A.g.e., s. 98. 126

- 64 -

Ara tırmacılar, Mehmed Celâl (1867-1912)’in Osmanlı Edebiyatı Nümûneleri133 adlı eserinde özellikle Ta’lîm-i Edebiyât’ı kaynak alan ve edebî kaideleri konu edinen kinci Kısmı üzerinde odaklanmı lardır. “Mehmet Celâl, üslûp hakkında da Ta’lîm-i Edebiyat’ın sadece tarifini ve güzel yazmanın iyi dü ünmeye ba lı oldu una dair izahını yine küçük bazı de i ikliklerle nakleder134…”135 ci-Süleymân Fehmî’ye Göre: Yazarın Mekteb-i Sultânî ile Vefa ve Kabata Mekteb-i dâdîlerinde edebiyat ö retmenli i sırasında görülen ihtiyaca göre hazırladı ı Edebiyât adlı eseri 136 , Recâizâde’nin ve smail Hakkı’nın bu konudaki malum eserlerini a arak Batı edebiyat teorilerine yakla an bir özelli e sahiptir. Eserin kinci Kısmı’ndan 137 itibaren geni bir biçimde üslûp meselelerinin ele alındı ı görülür. adlı ana ba lık atında ‘Üslûbun Ta’rîfi, Fikir ve Esaâs le ttihâdı, Tenevvü’ü, ahsiyyet-i Muharrir le Mümâseleti” ekindeki altba lıklar bunu açıkça gösterir. “Üslûbun Tenevvü’ü” yanba lı ında ifade etti i gibi, ona göre, “Üslûb, hasâ’is-i fikriye vü rûhiyye, gâyeye, mevzû’a, dehâ-yı akvâma göre de i ir…”139 ‘Üslûb’138

kinci Bölüm ( kinci Fasl)140 ‘Mezâyâ-yı Üslûb’141 (Üslûbun Özellikleri)’ne ayrılmı tır… Yazar, ‘Üslûbun Meziyyât-ı Husûsiyyesi’ 142 (Üslûbun Özel Özellikleri) bölümünde üslûbu, kendinden önce yapılan sınıflandırmalar paralelinde üçe ayırır: 1-Üslûb-ı Sâde143, 2-Üslûb-ı Müzeyyen144 ve 3-Üslûb-ı ‘Âlî145. “Üslûb-ı Sâde Üslûb-ı sâdenin evsâf-ı mahsûsası: htisâr, safvet. Üslûb-ı Sâde- sminden de anla ıldı ı cihetle e yâyı sâde bir sûretde tebli eden üslûbdur. Bu sûret-i ifâde, fikre en irticâlî, en tabî’i bir hareket ile lâyık olan bir ekildir… (s. 177) Üslûb-ı Müzeyyen Üslûb-ı Müzeyyen- Üslûb-ı müzeyyen di er iki üslûp arasında bulunur: Tezyînâtı cihetiyle üslûb-ı sâdenin fevkınde, kuvvet ve iddet cihetiyle üslûb-ı âlînin dûnundadır. Bütün menâbi’-ı tezyînden istifâde eden bu üslûb renginin hedef-i âmâli nazar-firib hutût-ı bedî’a ile ho a gitmekdir… (s. 187) Üslûb-ı ‘Âlî Üslûb-ı ‘Âlî- Üslûb-ı âlî, bir vâkı’a-i fecî’anın te’sîr-i elemiyle titreyen bir kalbin, bir mevzû’-ı ‘ulviyyenin tasvîri ile heyecâna gelen bir hayâlin mahsûlüdür. Hakîkaten hâlât-ı istisnâ’iyyede rûh ve hayâl, derecât-ı mu’tâde-i ihtisâs ü tecellî tecâvüz ederek menâtık-ı ‘ulviyyeye irtikâ eder. te o zaman bütün sâdırât-ı kalbiye, bütün mahsûlât-ı hayâliyye lisân-ı ‘ulvî ile tasvîr edilir…” (s. 200) [*Cumhuriyet öncesi dönemde üslûp meselelerinin ve sınıflandırmalarının ele alındı ı ba ka eserler de var… Kazım Yeti ’in verdi i bilgilere göre146, Mehmed Rıfat’ın Kavâid-i lm-i n â147 kitabının ikincisi olan Usûl-i n â’da “Esâlib-i n â” diye bir bölüm açılır (…) üslûbun nevileri ve her nevide bulunan hasseleri daha çok Mebâni’l- n â’ya ba lı kalınarak izah edilir.148 Âsımzâde Ali Haydar’ın Nazarî ve Amelî Usûl-i Kitâbet’inde ise “Esâlib-i fâde” ba lı ında üslûbun nevileri sıralanır149. Eski Zagra Müftüsü Hüseyin Racî’nin Telhîsü’l- n â adlı eserinde üslûp nevileri ve her birinin hasseleri teker teker ele alınır150…] cj-Mehmet Kaplan’a Göre:

Mehmet Celâl (1312 / 1896-97). Osmânlı Edebiyâtı Nümûneleri, Dersa’âdet: Matbaa-i Safâ ve Enver, 615 s. Mehmet Celâl (1312 / 1896-97). A.g.e., ss. 46-47. 135 Kazım Yeti (1996). Ta’lîm-i Edebiyat’ın Retorik ve Edebiyat Nazariyâtı Sahasında Getirdi i Yenilikler, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, s. 544. 136 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). Edebiyât, Ders’âdet: Hilâl Matbaası, 360 s. 137 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 72 vd. 138 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 75. 139 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 78. 140 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 87. 141 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., aynı yer. 142 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 173. 143 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 177. 144 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 187. 145 Süleymân Fehmî (1325 / 1909). A.g.e., s. 200-207. 146 Kazım Yeti (1996). Ta’lîm-i Edebiyât’ın Retorik ve Edebiyat Nazariyâtı Sahasında Getirdi i Yenilikler, ss. 607-608. 147 Mehmed Rıfat (1308 / 1890). Kavâid-i lm-i n â, Dersa’âdet: Kasbar Matba’ası, 176 s. 148 Mehmed Rıfat (1308 / 1890). A.g.e., ss. 41-58. 149 Âsımzâde Ali Haydar (1313 / 1897-98). Nazarî ve Amelî Usûl-i Kitâbet, Dersa’âdet: Kasbâr Matba’ası, 80 s. 150 Eski Zagra Müftüsü ve Cemâ’at-i slâmiyye Reisi Hüseyin Râcî (1313 / 1897-98). Telhîsü’l- n â, stanbul: Âlem Matba’ası, 227 s. 133 134

- 65 -

Recâizâde Mahmûd Ekrem’in yaptı ı üçlü ayrım etkiledi i yenilikçi air ve yazarların benzeri tutumlarıyla birlikte Cumhuriyet devrine kadar etkili olmu tur. Önceleri, Tanzimat devri aydınlarının ö rendi i yabancı dil olarak Fransızcanın, ilerleyen süreçte bu tesir kaybolurken daha güçlü biçimde hissedilen ngilizcenin dil ve üslûba yo un etkisi altında Cumhuriyet devri Türk edebiyatında Millî edebiyat döneminde benimsenen Yeni Lisan hareketi ve Atatürk’ün gerçekle tirdi i dil inkılâplarının itici gücü sayesinde temel e ilim giderek sade üslûptan yana olmu tur. Merhum Prof. Dr. Mehmet Kaplan (1915-1986), Türk edebiyatında 1940’lı yıllardan vefat etti i yıllara kadar önemli edebiyat ara tırmaları yapan ve ardında cidd çalı malar bırakan bir akademisyendir. Edebiyatın teorik meseleleri üzerine önemli kitaplar ve makaleleri arasında üslûp konusuyla ilgili olanlar da vardır. Üslûp ve/veya üslûpbilim konusunda kitap çalı maları kategorisinde ‘Tevfik Fikret ve iiri’ 151 , makale ve/veya deneme kategorisinde de “Üslûba Dair”152, “Üslûp Nescinde Yenilik”153, Üslûp ve Halk”154, “Üslûba Dair”155, “Mâî ve Siyah Romanının Üslûbu Hakkında”156, “Devir ve Nesil Üslûbu”157, “Medeniyet ve Üslûba Dair”158, “Mustafa Re id Pa a ve Tanzimat Devri Üslûbu”159 … vb. yazıları vardır. Mehmet Kaplan, lise ve dengi okullar için vaktiyle kaleme aldı ı bir edebiyat ders kitabında üslûbun tanımını verdikten sonra, üslûp çe itleri konusunda bir sınıflandırma sunar: “Üslûp (a)hissî - zihnî, (b)sâkin - heyecanlı, (c)sâde - süslü, (d)asîl - a a ı, (d)veciz - geveze, (e)ince kaba, (f)renkli - renksiz, (g)plastik - müzikal ilh. Olmak üzere çe itlere ayrılır.”160 Aslında kayna ını belirtmedi i için bu alanın uzmanı olmayanların yanılabilecekleri bu sınıflandırma, Mehmet Kaplan’ın kendisinin üretti i bir sınıflandırma de ildir. René Wellek ve Austin Warren’in ortakla a kaleme aldıkları “Theory of Literatur” (Edebiyat Teorisi) adlı eserden alıntıdır161. “Dil ortak kelimelerle kurulan cümleler”se, “üslûp (da) …ortak olan cümle ekillerinden ahsî kullanmaya geçi tir”162 diyen merhum Mehmet Kaplan, Wellek ve Warren’in çalı masına ait olan üslûp sınıflandırmasındaki bazı üslûp çe itlerine doktora seminerleri derslerinde açıklama getirmi ve bunları örneklendirmeye çalı mı tır. Onun bu konulara ili kin görü lerini Türk Edebiyatına Analitik Bakı adlı çalı madan hareketle u ekilde özetlemek mümkündür: E er üslûp ve/veya üslûpbilim objesine göre sınıflandırılırsa ortaya biri zihnî / aklî, di eri hissî olmak üzere iki üslûp kategorisi çıkar. Örne in, bir tabiat alimi gökyüzüne akıl gözüyle bakarken, bir mistik veya mutasavvıf gönül gözüyle bakar. Bu anlamda “üslûp, varlıkları anlatırken davranı a göre kelimeleri seçmektir. Objeye bakı ça lara, medeniyetlere ve yazarlara göre de i ir.” air ve yazarların dili kullanı biçimine göre üslûp ve/veya üslûpbilim sınıflandırılırsa, biri kesin / açık, di eri müphem / kapalı üslûp adlı iki çe it üslûp ortaya çıkar. Örne in, Mehmet Akif Ersoy’da her ey kesin ve vazıhken, Ahmet Ha im’in üslûbu müphemdir. Akif’in sıfatlarında realite, Ha imde sübjektivite vardır. Sanatçılar aynı eyden bahsetmelerine ra men, bazı sanatçılarda bunun sakin sakin, di er bazılarında da heyecanlı bir anlatım vardır. Yine onlar, kullandıkları dilde tercih ettikleri kelimeler açısından argo veya a a ılık bir dil veyahut da yüceltici bir dil tercihi yapabilecekleri gibi, basit veya süslü bir dil de tercih edebilirler. Örne in, Yunus Emrenin dili basit ve sade iken, divan iiri ve nesri süslüdür. air ve yazarların kullandıkları dil kelimeler arası ili kiler açısından sınıflandırıldı ında, biri gergin, di eri gev ek üslûp adlı iki çe it üslûp ortaya çıkar. Örne in, Necip Fazıl Kısakürek’in üslûbu daima gergindir.

Mehmet Kaplan (1946). Tevfik Fikret ve iiri, stanbul: Türkiye Yayınevi, 202 s. Mehmet Kaplan (1941). “Üslûba Dair”, Varlık, Milliyetçi ve Memleketçi Fikir Mecmuası, Yıl. 9, C. 12, S. 202, 1 Aralık, ss. 226-227. 153 Mehmet Kaplan (1944). “Üslûp Nescinde Yenilik”, stanbul, S. 7, 1 Mart. 154 Mehmet Kaplan (1946). “Üslûp ve Halk”, stanbul, 1 Ocak. 155 Mehmet Kaplan (1955). “Üslûba Dair”, stanbul, S. 4, Nisan. 156 Mehmet Kaplan (1971). “Mai ve Siyah Romanının Üslûbu Hakkında”, stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 19, stanbul, ss. 51-72. 157 Mehmet Kaplan (1977). “Devir ve Nesil Üslûbu”, Türk Edebiyatı, S. 46, A ustos, ss. 6-7. 158 Mehmet Kaplan (1978). “Medeniyet ve Üslûba Dair”, Nesillerin Ruhu, 4.bs., stanbul: Dergâh Yayınları, ss. 165-168 . 159 Mehmet Kaplan (1982). “Mustafa Re id Pa a ve Tanzimat Devri Üslûbu”, Türk Kültürü, S. 229, Mayıs, ss. 401-405. 160 Mehmet Kaplan (1977). Lise 3 Edebiyat, 1.bs., stanbul: Milli E itim Basımevi, s. 429. 161 R. Wellek –A. Warren (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri [Çev. Ahmet Edip Uysal], s. 236; A.mlf. (2005). Edebiyat Teorisi [Çev. Ömer Faruk Huyugüzel], s. 153. 162 Mehmet Kaplan (2000). Türk Edebiyatına Analitik Bakı (Prof. Dr. Mehmet Kaplan’ın Doktora Seminer Notları), [Ne re haz. Cengizhan Yurdanur], 1.bs., stanbul: REBA, s. 211. 151 152

- 66 -

Onların kullanmı oldukları dildeki kelimeleri görsel ve i itsel bakımdan sınıflandırıldı ında, biri plastik, di eri müzikal olmak üzere iki üslûp çe idi ortaya çıkar. air ya tablo yapak yahut müzikalite meydana getirmek ister. Bunlar arasında gidi geli ler olabilir. Örne in, Tevfik Fikret, önce musikîye, daha sonra resme gider. Öte yandan, onların kullanmı oldukları dilde bazen akıcı, bazen de takıntılı bir taraf bulunur. Bunlardan biri mücella üslûp, di erine ise pütürlü üslûp dedi i gibi, renkli ve renksiz üslûp ayrımını da yapar…163 ck- erif Akta ’a Göre: Bir akademisyen olarak erif Akta (1945-2013), sınırlı sayıda olsa da ‘üslûpbilim’ konulu Fransızca’dan çeviriler yapmı 164 , özellikle bu alanda telif bir eser kaleme alarak önemli katkılarda bulunmu tur 165 . Kaleme aldı ı eserinde ileri sürdü ü ikili sınıflandırma, Fransız yazarlarından Henri Mitterand’ın görü lerinin ve sınıflandırmasının tesiri altındadır. Akta , üslûbu ve/veya üslûpbilimi biri tekkevvünî (olu umcu) stilistik, di eri tasvîrî stilistik olmak üzere ikiye ayırır ve bunların izahlarını yapar. cl-Mehmet Yalçın’a Göre: Mehmet Yalçın (d.1942), iirin Ortak Paydası: iirbilime Giri adlı eserinde “Biçem dü üncesi çok eskilere dayanmasına kar ın, bir inceleme alanı olarak biçembilim yeni sayılır.” dedikten sonra, üslûpbilimi veya biçembilimi iki kategoriye ayırır: “Biri ölçütsel, öteki betimsel olmak üzere iki biçembilimden söz edilebilir.”166 cm-Ahmet Çoban’a Göre: Ahmet Çoban (1956-2005), önce Ahmet Hâ im’in iir Üslûbu adlı doktora tezinin Giri bölümünde yer alan ‘1.Üslûp” ve “2.Üslûpbilim (Stylistique-Stylistic)’167 ba lı ı altında, daha sonra bu bilgilerin geli tirilmi biçimi olan Edebiyatta Üslûp Üzerine (Sözün Tadını Dilde Duymak) adlı müstakil bir çalı masında Birinci Bölüm 168 ve Üçüncü Bölüm’de 169 bazı kıstaslardan hareketle üslûp ve üslûpbilim sınıflandırmalarında bulunmu tur. Çoban, doktora tezinin Giri kısmında “1.Üslûp” anaba lı ı altında “1.4.Çe itleri” altba lı ında üslûbu yedi kıstasa göre (1.Sanatlara Göre, 2.Devirlere Göre, 3.Çevrelere Göre, 4. ahıslara Göre, 5. levlerine Göre, 6.Türlere Göre ve 7.Di er Üslûp Çe itleri) 170 sınıflandırmasını yapmı ve birer iki er paragraf açıklamalarda bulumu , fakat bu kategorileri kendi içinde sınıflandırmamı tır. Bu bilgileri daha sonra bir iki kelime de i ikli i hariç hiçbir de i iklik yapılmadan müstakil olarak yayınladı ı kitabına alınmı tır. Yine doktora tezinde yer alan “2.Üslûpbilim (Stylistique-Stylistic)”171 ile ilgili kısım, sonraki kitabına aynen alınmı tır. Ancak, bu kitabına ilave edilen ‘Üslûpbilim Çe itleri’172 ba lı ı bu sefer mu lak kalmı , açılmaya ve çalı ılmaya muhtaç bırakılmı tır. Ancak bu çalı masının sahasında ilk derli toplu çalı ma olması ve bu sahaya ili kin kaleme aldı ı yazıları nedeniyle rahmetli Ahmet Çoban’a gayretinden dolayı duada bulunmak gerekir. *Üslûp ve/veya Üslûpbilim Sınıflandırmasında Yeni Bir Öneri Üslûp ve/veya üslûpbilim gerek geçmi te ve gerek günümüzde belli kıstaslardan hareket edilerek sınıflandırılmı ve sınıflandırılmaktadır. Burada teklif mahiyetinde olmak kaydıyla öyle bir sınıflandırma yapılabilir: 1-Asırlara, ça lara, yüzyıllara veya devirlere173, dönemlere174 ve zamana175 göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Mehmet Kaplan (2000). Türk Edebiyatına Analitik Bakı (Prof. Dr. Mehmet Kaplan’ın Doktora Seminer Notları), ss. 211-221. Kaleme aldı ı makaleler hariç, Mehmet Kaplan’ın hacim dü ünülerek kısa kesti imiz üslûp üzerine görü eri için bu esere ba vurulmalıdır. 164 Henri Mitterand (1982). “Stylistique” (Çev. erif Akta ), Do u Edebiyat, Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, Yıl: 3, S. 7, Ekim, ss. 29-31; A.mlf. (1982). Tekevvünî (Olu umcu) Stilistik” (Çev. erif Akta ), Do u Edebiyat, Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, Yıl: 3, S. 9, Aralık, ss. 28-31. 165 Bkz. erif Akta (1986). Edebiyatta Üslûp ve Problemleri, 1.bs., Ankara: Akça Yayınları, 159 s. 166 Mehmet Yalçın (1991). iirin Ortak Paydası: iirbilime Giri , Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları, s. 53. 167 Ahmet Çoban (1999). “Giri /’1.Üslûp’ ve ‘2.Üslûpbilim (Stylistique-Stylistic)”, Ahmet Hâ im’in iir Üslûbu, Doktora Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, ss. 16-53. 168 Ahmet Çoban (2004). “Birinci Bölüm / Genel Olarak Üslûp”, Edebiyatta Üslûp Üzerine (Sözün Tadını Dilde Duymak), 1.bs., Ankara: Akça Yayınları, ss. 1336. 169 Ahmet Çoban (2004). “Üçüncü Bölüm / Üslûpbilim (Stylistique-Stylistic)”, Edebiyatta Üslûp Üzerine (Sözün Tadını Dilde Duymak), ss. 81-126. 170 Ahmet Çoban (1999). “Giri /1.Üslûp/1.4.Çe itleri”, Ahmet Hâ im’in iir Üslûbu, ss. 22-27. 171 Ahmet Çoban (1999). “Giri /2.Üslûpbilim (Stylistique-Stylistic)”, Ahmet Hâ im’in iir Üslûbu, ss. 28-53. 172 Ahmet Çoban (2004). “Üçüncü Bölüm / Üslûpbilim (Stylistique-Stylistic) / Üslûpbilim Çe itleri”, Edebiyatta Üslûp Üzerine (Sözün Tadını Dilde Duymak), ss. 111-121. 173 Örnek olarak bkz.: Mehmet Kaplan (1977). “Devir ve Nesil Üslûbu”, Türk Edebiyatı, S. 46, A ustos, ss. 6-7; A.mlf. (1982). “Mustafa Re id Pa a ve Tanzimat Devri Üslûbu”, Türk Kültürü, S. 229, Mayıs, ss. 401-405. 174 Örnek olarak bkz.: Graham Goulden Hough (1969). “Period Style” (Dönem Üslûbu), Style and Stylistics [Üslûp ve Üslûpbilim], London: Routledge & Kegan Paul, pp. 48-51; Klaus Weissenberger (1970). “The Problem of Period Style in the Theory of Recent Literary Criticism: A Comparison” (Günümüz Edebiyat Ele tirisi Teorisinide Dönem Üslûbu Sorunu: Bir Kar ıla tırma), Patterns of Literary Style [Ed. Joseph Strelka], Yearbook of Comparative Criticism, 163

- 67 -

lk Ça ’da üslûp ve/veya üslûpbilim, Orta Ça ’da üslûp ve/veya üslûpbilim176, Yeni Ça ’da üslûp ve/veya üslûpbilim 177 , Rönesans üslûbu ve/veya üslûpbilimi 178 , Barok üslûbu ve/veya üslûpbilimi 179 , Ça da üslûp ve/veya üslûpbilim 180 , Modern üslûp ve/veya üslûpbilim 181 , Postmodern üslûp ve/veya üslûpbilim182, Küresel edebî üslûp ve/veya üslûpbilim … vb. 2-Cicero’ya ve di er klasik bela atçilere dayanan standart teorilere göre 183 düzey belirten üslûp ve/veya üslûpbilim: Yüksek üslûp184 ve/veya üslûpbilim, orta üslûp185 ve/veya üslûpbilim186 ve dü ük187 üslûp ve/veya üslûpbilim188. 3-Diller veya ülkelere veyahut milletlere189 göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Arap üslûbu ve/veya üslûpbilimi190 [*Bu da kendi içerisinde dönemlere ve Arapça konu an her bir ülke adına göre alt kategorilere ayrılabilir: Câhiliyye üslûbu, Emevî üslûbu, Abbâsî üslûbu … vb.], Fransız üslûbu ve/veya üslûpbilimi191, ngiliz üslûbu ve/veya üslûpbilimi192, Alman üslûbu ve/veya üslûpbilimi193, No. 3, pp. 226-264; Richard A. Lanham (2003). “Periodic Style and the Running Style” (Dönem Üslûbu ve Akıcı Üslûp), Analyzing Prose [Nesri Çözümleme], 2nd edit., New York: Continuum, pp. 48-78. 175 Örnek olarak bkz.: Cenâb ehâbeddin (1312 / 1896). “Esâlib-i Ezmine” (Zamanların Üslûpları), Servet-i Fünûn, Nr. 291, 26 Eylül / 8 Te rîn-i Evvel, ss. 7475 ve “Mâba’d” (1312 / 1896). Servet-i Fünûn, Nr. 293, 10 Te rîn-i Evvel / 22 Te rîn-i Evvel, ss. 100-102; Fazlı Can and Jon M. Patton (2004). “Change of Writing Style with Time” (Zamanla Yazın Üslûbunun De i mesi), Computers and the Humanities, Vol. 38, No. 1, February, pp. 61-82 (Bu yazıda, Çetin Altan ve Ya ar Kemal’in zamanla üslûplarının nasıl de i ti i ortaya konulmaktadır.) 176 Örnek olarak bkz.: Gabriela Missikova (2003). “Ancient Times” (Eski Ça lar); “The Middle Ages” (Orta Ça lar), Linguistic Stylistics, Nitra: Univerzita Konstantina Filozofa, Filozoficka Fakulta, ss. 9-10. 177 Gariela Missikova (2003). “The New Age” (Yeni Ça ), Linguistic Stylistics, pp. 11-12. 178 Bkz. Wylie Sypher (1955). Four Stages of Renaissance Style [Rönesans Üslûbunda Dört Dönem], New York: Doubleday, 312 p.; Frederick B. Artz (1962). From the Renaissance to Romanticism: Trends in Style in Art, Literature, and Music, 1300-1830 [Rönesanstan Romantizme: Sanat, Edebiyat ve Müzikteki Üslûpta E ilimler], Chicago: University of Chicago Press, X+311 p. 179 Bkz. Morris W. Croll (1929). “The Baroque Style in English Prose” ( ngiliz Nesrinde Barok Üslûbu), Studies in English Philology: A Miscellany in Honor of F. Klaeber [Ed. K. Malone and M.B. Ruud], Minneapolis, pp. 427-456; Fujii Takeo (1978-12). “An Analysis of the Baroque Style in English Prose” ( ngiliz Nesrinde Barok Üslûbunun Çözümlenmesi), The Review of Inquiry and Research, Vol. 29, pp. 79-97. 180 Bkz. Marina Lambrou & Peter Stockwell (eds.) (2007). Contemporaray Stylistics [Ça da Üslûpbilim], London: Routledge, 287 p. 181 Bkz. Donald C. Freeman (1981). Essays in Modern Stylistics [Modern Üslûpbilim Üzerine Denemeler], New York: Methuen & Co. Ltd.; Kumar Moti (2010). “An Introduction to Modern Stylistics” (Modern Üslûpbilime Bir Giri ), JLCMS: Journal of Literature Culture and Media Studies, Vol, 2, Nu. 3, Jan – June (Summer), pp. 152-161; Sarab Kadir Mugair (2013). “Orientations in Modern Stylistics” (Modern Üslûpbilimde Yönelimler), International Journal of Social Sciences and Education, Vol. 3, Issue 3, pp. 727-733. 182 Bkz. Kevin J. H. Dettmar (1996). “Chapter 2: Theorizing Postmodern Stylistics” (Bölüm 2: Postmodern Üslûpbilimi Teorile tirme), The Illicit Joyce of Mostmodernism: Reading Against the Grain [Postmodernizmin Yasak Joyce’u: Grain’e Kar ı Okuma], Wisconsin: The University of Wisconsin Press, pp. 1250; Korhan Altunay (2012). “Amat Romanında Postmodern Üslûp”, Dil ve Edebiyat Ara tırmaları Dergisi, C. 3, S. 5, Ocak, ss. 191-217. 183 Bkz. Richard A. Lanham (1979). Revising Prose [Nesri Gözden Geçirme], New York: Scribner’s, p. 5; M. H. Abrams (1998). “Style” (Üslûp), A Glossary of Literary Terms, 7th edit., Boston: Heinle & Heinle / Thomson Learning, p. 303; Richard A. Lanham (2003). “High, Middle and Low Styles” (Yüksek, Orta ve Dü ük Üslûp), Analyzing Prose [Nesri Çözümleme], pp. 160-188. 184 Bu kavram ngilizcede ‘high style’ ve Matthew Arnold (1822-188) tarafından üretilmi olan ‘grand style’ sıfat tamlamaları ile kar ılanmaktadır. Bu üslûp çe idi hakkında bkz. M. Emile Lefranc (1875). “Du Style Sublime” (Yüksek Üslûb), Traité Théorique et Pratique de Littérature: Style et Composition [Teorik ve Pratik Edebiyat ncelemesi: Üslûp ve Kompozisyon], Nouvelle édition, Paris: Jacques Lecoffre et Cie, Libraries, pp. 94-111; Recâi-zâde Mahmud Ekrem (1299). “Üslûb-ı ‘Âlî” (Yüksek Üslûp), Ta’lîm-i Edebiyat, stanbul: Mihrân Matba’ası, ss. 203-208; Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II / Üslûb-ı ‘Âlî”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, stanbul, s. 627. 185 Bu kavram ngilizce’de ‘middle style’ ve Fransızca’da ‘style tempéré’ sıfat tamlamaları ile kar ılanmaktadır. Bu üslûp çe idi hakkında bkz. M. Emile Lefranc (1875). “Du Style tempéré” (Orta Üslûb), Traité Théorique et Pratique de Littérature: Style et Composition [Teorik ve Pratik Edebiyat ncelemesi: Üslûp ve Kompozisyon], Nouvelle édition, pp. 80-94; Recâi-zâde Mahmud Ekrem (1299). “Üslûb-ı ‘Müzeyyen” (Süslü Üslûp), Ta’lîm-i Edebiyat, ss. 198203; Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II / Üslûb-ı ‘Müzeyyen”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, s. 624. 186 Bkz.David Scott Wilson-Okamura (2013). “Definitions of the Middle Style” (Orta Üslûbun Tanımları), Spenser’s International Style [Spenser’ın Uluslararası Üslûbu], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 77-84 … 187 Bu kavram ngilizcede ‘low style’ ve ‘plain style’ sıfat tamlamaları ile kar ılanmaktadır. Bu üslûp çe idi hakkında bkz. M. Emile Lefranc (1875). “Du Style simple” (Sade Üslûb), Traité Théorique et Pratique de Littérature: Style et Composition [Teorik ve Pratik Edebiyat ncelemesi: Üslûp ve Kompozisyon], Nouvelle édition, pp. 75-80; Recâi-zâde Mahmud Ekrem (1299). “Üslûb-ı Sâde” (Sade Üslûp), Ta’lîm-i Edebiyat, ss. 192-197; Kazım Yeti (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II / Üslûb-ı Sâde”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, s. 619. 188 Bkz. Süheyla Bayrav (1947). Chanson de Roland: Edebiyat ve Üslûp Tahlili, stanbul: stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, s. 74. 189 Örnek olarak bkz.: Cenâb ehâbeddin (1312 / 1896). “Esâlib-i Millel” (Milletlerin Üslûpları), Servet-i Fünûn, Nr. 295, 24 Te rîn-i Evvel / 5 Te rîn-i Sânî, ss. 132-134; Mehmet Kaplan (1978). “Medeniyet ve Üslûba Dair”, Nesillerin Ruhu, 4.bs., stanbul: Dergâh Yayınları, ss. 165-168. 190 Örnek olarak bkz.: Muhammed Abdülmün’im Hafâcî (1992). Abdülazîz eref, Muhammed Sa’dî Ferhud, Üslûbiyye… Ve’l-Beyânü’l-Arabî [Üslûpbilim… ve Arap Beyânı], Kâhire: ed-Dâru’l-Mısriyyeti’l-Lübnâniyye, 174 s.; Muhammed Abdülmuttalib (1994). el-Belâ ah ve’l-Üslûbiyyeh [Belâ at ve Üslûpbilim], Kâhire: eriketü Ebû el-Hûl, 385 s.; Ahmed Tâhir Haseneyn (2000). el-Üslûbiyyetü’l-‘Arabiyyeh [Arap Üslûpbilimi], Kâhire: Yutlabu min Mektebetü’lAncilû el-Mısriyye, 299 s.; Hussein Abdul-Raof (2001). Arabic Stylistics: A Coursebook [Arap Üslûpbilimi: Ders Kitabı], Weisbaden: Harrassowitz Verlag, 164 p.; ‘Usmân Mustafa Cebr (2007). ed-Dirâsâtü’l-Üslûbiyyeti’l-Arabiyyeh beyne’n-Nazariyyeti ve’t-Tatbîk [Teori ve Uygulama Arasında Arap Üslûpbilimi Ara tırmaları], ‘Ammân: Vizâretü’s-Sakâfe, 186 s.; Nasr Hâmid Ebû Zeyd (2010/1). “Abdülkâhir Cürcânî’nin ‘Nazım’ (Sözdizimi) Anlayı ı -Üslûpbilim I ı ında Bir Okuma-” (Çev.: Numan Konaklı), Marmara Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, S. 38, stanbul, ss. 231-262; Hasan Ghazala (2011). “Arabic Stylistics” (Arap Üslûpbilimi), Cognitive Stylistics and the Translator [Bili sel Üslûpbilim ve Çevirmen], London: Sayyab Books Ltd, pp. 30-36. 191 Örnek olarak bkz.: Charles Bally (1909). Traité de stylistique française [Fransız Üslûplimi Üzerine nceleme], Winter et Klincsieck, Heidelberg et Paris; Lloyd Bishop (1982). In Search of Style: Essays in Frenc Literary Stylistics [Üslûp Ara tırması Üzerine: Fransız Edebî Üslûpbilimi Üzerine Denemeler], Charlottesville: University Press of Virginia, XIV+187 p.; Carol A. Bellard-Thomson (1992). The Literary Stylistics of French: An Introductory Guide [Fransız Edebî Üslûpbilimi: Tanıtıcı Rehber], Manchester: Manchester University Press, 170 p.; Robert Crawshaw (1999). Stylistics of Contemporary French [Ça da Fransız Üslûpbilimi], ?: Taylor & Francis, 208 p. 192 Bkz. Richard W. Bailey and Lolores M. Burton (1968). English Sytilistics: A Bibliography [ ngiliz Üslûpbilimi], Cambridge and London: The MIT Press, 222 p.; Zuoliang Wang (1980). Papers in English Stylistics [ ngiliz Üslûpbilimi Üzerine Tebli ler], Beijing: Foreign Language Teaching and Research Press; Youzhi Xu (1992). Modern English Stylistics [Modern ngiliz Üslûpbilimi], Kaifeng: Henan University Press; Shouyuan Wang (2000). Essentials of English

- 68 -

Amerikan üslûbu ve/veya üslûpbilimi194 , Litvanya üslûbu ve/veya üslûpbilimi 195 , Çek üslûbu ve/veya üslûpbilimi196, Rus üslûbu ve/veya üslûpbilimi197, Çin üslûbu ve/veya üslûpbilimi198, Japon üslûbu ve/veya üslûpbilimi199, Türk üslûbu ve/veya üslûpbilimi200 (Bu da kendi içinde Karde Türk Toplulukları’na göre sınıflandırılabilir: Azer üslûbu ve/veya üslûpbilimi201, Kazak üslûbu ve/veya üslûpbilimi202, Kırgız üslûbu ve/veya üslûpbilimi 203 , Özbek üslûbu ve/veya üslûpbilimi 204 , Tatar üslûbu ve/veya üslûpbilimi 205 , Türkmen üslûbu ve/veya üslûpbilimi206, Uygur üslûbu ve/veya üslûpbilimi … vb.) … vb. 4-Kıta adlarına göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Avrupa (edebiyat) üslûbu ve/veya üslûpbilimi 207 , Asya (edebiyat) üslûbu ve/veya üslûpbilimi, Afrika (edebiyat) üslûbu ve/veya üslûpbilimi208, (Kuzey ve Güney) Amerikan (edebiyat) üslûbu209 ve/veya üslûpbilimi … vb. 5-Sanat ve edebiyat akımlarına göre üslûp ve/veya üslûpbilim:

Stylistics [ ngiliz Üslûpbiliminin Esasları], Shadong: Shandong University Press; Youzhi Xu (2005). English Stylistics [ ngiliz Üslûpbilimi], Beijing: Higher Education Press; Christiana Gregoriou (2008). English Literary Stylistics: Perspectives on the English Language [ ngiliz Edebî Üslûpbilimi: ngiliz Dili Üzerine Bakı Açıları], London: Palgrave Macmillan, 224 p.; Qiming Dong (2008). English Stylistics: A New Course Book [ ngiliz Üslûpbilimi: Yeni Ders Kitabı], Beijing: Foreign Language Teaching and Research Press; Christiana Gregoriou (2009). English Literary Stylistics [ ngiliz Edebiyat Üslûpbilimi], Basingstoke: Palgrave Macmillan, 203 p.; Zamira Alimemaj (2010). Introduction to English Style and Stylistics [ ngiliz Üslûbu ve Üslûpbilimine Giri ], ?: VDM Publishing, 152 p. 193 Bkz. D.D. Donoghue (1974). Patterns in Contemporary German Stylistics [Ça da Alman Üslûpbilimine Dair Örnekler], Dublin: University College, 80 p.; W. Michel Fleischer (1975). Stilistik der deutschen Gegenwartssprache [Alman Dilinin Üslûpbilimi], Leibzig: VEB Bibliographisches Institut; N.V. Raveendran (2000). “German Stylistics” (Alman Üslûpbilimi), The Aesthetics of Sensuality: A Stylistic Study of the Poetry of Kamala Das [Duygusallı ın Esteti i: Kamala Das’ın iirinin Üslûpbilimsel ncelemesi], New Delhi: Atlantic Publishers and Distributors, pp. 9-10. 194 Bkz. Robert Alter (2009-10). “American Literary Style and the Presence of the King James Bible” (Amerikan Edebiyat Üslûbu ve Kral James ncil’inin Varlı ı), New England Review, Vol. 30, No. 4, pp.60-75. 195 Bkz. J. Rozenberg (2004). The Stylistics of Latvian [Litvanya Üslûpbilimi], R ga: LU Akad miskais Apg ds, 298 p. 196 Bkz. J. Chloupek et al. (1991) Stilistika eštiny [Çek Üslûpbilimi], Praha: Státní Pedagogické Nakladatelsství; M. echová, J. Chloupek, M. Kr mová, E. Miná ová (2003). Sou asná eska Stylistika [Ça da Çek Üslûpbilimi], Praha: Institut Sociálních Vztah ; M. echová, M. Kr mová, E. Miná ová (2008). Sou asná Stylistika [Ça da Üslûpbilim], Praha: Nakladatelsství Lidové Noviny; Michal K istek (2011). Stilistika eštiny: Úvodní Kurs (Základy Teorie a Praktická Cvi ení) [Çek Üslûpbilimi: Giri Dersi (Temel Teori ve Uygulama Alı tırmaları)], eské Bud jovice: Nakladatelsství Vlastimil Johanus. 197 Bkz. A.N. Gvozdyov (1952). Ocherki po Stilistike Russkogo Yazyka [Rus Üslûpbiliminin Ana Çizgileri], Moscow: Akademiya Pedagogicheskikh Nauk RSFSR, 335 p.; Lynn Visson Fisher (1975). “Teaching Stylistics to Students of Russian” (Rus Ö rencilere Üslûpbilim Ö retimi), The Slavic and East European Journal (Special Issue: Soviet-American Russian Language Contributions), Vol. 19, No. 2, Summer, pp. 239-245; L. Kiseleva (2006). A Practical Handbook of Russian Style [Uygulamalı Rus Üslûp El Kitabı], Moscow: Progres Publishers, 209 p.; V. I. Gusev and Zh. Golenko (2011). Problemy Stilia Sovremennoi Russkoi Literatury [Modern Rus Edebiyatının Üslûpbilimsel Meseleleri], Moscow: Literatumyi Institut im. A.M. Gor’kogo, 232 p.; M.N. Kozhina, L.R. Duskaeva and B:A. Salimovsky (2012). Stylistics of Russian Language [Rus Dilinin Üslûpbilimi], 3rd edit., Flinta: Nauka, 464 p. 198 Dan Shen (2012). “Stylistics in China in the New Century” (Yeni Yüzyılda Çin’de Üslûpbilim), Language and Literature, Vol. 21, Nu. 1, February, pp. 93105. 199 Bkz. Masayuki Teranishi, Aiko Saito, Kiyo Sakamoto and Masako Nasu (2012). “The Role of Stylistics in Japan: A Pedagogical Perspective” (Japonya’da Üslûpbilimin Rolü: E itsel Bakı Açısı), Language and Literature, Vol. 21, No. 2, May, pp. 226-244. 200 Bkz. Hayati Develi (ed.) (2009). Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi 27-28 A ustos 2007 /UTEK 2007: Bildiriler: Türk Edebiyatında Üslûp Arayı ları, C. 2, stanbul: stanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, 410 s. 201 Bkz. Abdullayev A. S. (1962). Üslûbiyyat Me galelerinin Metodikası, Bakı: Azertedrisne r, 143 s.; Demircizâde Ebdülezel (1962). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyâtı, Bakı: Azertedrisne r, 272 s.; Ba ırov Ebdülhemid (1985). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyâtı, Bakı: ADU Ne riyyatı, 78 s.; M. Mihaylov (1990). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyâtı, Bakü: Azerbaycan SSR limler Akademisi Ne riyatı, 148 s.; Türkan Efendiyeva (2001). Azerbaycan Edebî Dilinin Üslûbiyyâtı Problemleri, Bakı: Elm, 252 s.; Qızqayıt Mustafayeva (2010). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyâtı, Bakı: Maarif, 384 s.; Muhammed Tâhirî Husrev âhî (08.01.2015). “Fars Edebiyatında Azerbaycan Üslûbu”, http://www.avarrannes.com . 202 Bkz. M. Balakayev, M. Tomanov, E. Janpeyisov ve B. Manasbayev (2005). Qazaq Tilini Stilistikası [Kazak Dilinin Üslûpbilimi], Almatı: Dävir. (*Bu eserin ilk baskısı 1966’da yapılmı tır.) 203 Bkz. Osman Arıcan (2013). “Ça da Kırgız iirinin Stilistik Hususiyetleri Üzerine”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 8, Issue 4, Spring, pp. 193-199. Bu makalede 4 ciltlik u kayna a yer verilmektedir: Toktosun A irbayev (2000). Kırgız Tilinin Stilistikası [Kırgız Dilinin Üslûpbilimi], Bi kek: ?. 204 Bkz. A. . amaksudov, F. Nasridinov, . Koçkartayev ve . Ta aliyev (1980). Özbek Til unasligi ve Stilistikası Meseleleri [Özbek Dilbilimi ve Üslûpbilimi Meseleleri], Ta kent: Ta kent Devlet Universiteti; R. Qongurov ve S. Kerimov (1984). Özbek Tili Stilistikası ve Nutq Medeniyeti [Özbek Dili Üslûpbilimi ve Nutuk Medeniyeti], Semerkand: Samdune ri; Q. Samadov (1991). Özbek Tili Üslûbiyâtı [Özbek Dili Üslûpbilimi], Ta kent: O’qutuvc i; E. Kılıçev (1992). Özbek Tilini Amely Stilistikası [Özbek Dilinin Uygulamalı Üslûpbilimi], Ta kent: Fan; Suyun Amiroviç Kerimov (1992). Bediiy Metni Üslûbî Alâmetleri [Estetik Metnin Üslûp Belirtileri], Semerkand: ?; A.mlf. (1994). Özbek Tilini Bediiy Üslûbi [Özbek Dilinin Estetik Üslûbu], Basılmamı Doktora Tezi, Semerkand: Semerkand Devlet Üniversitesi; A.mlf. (1994). Bediiy Üslûb ve Tilni fade Tasvir Vasıteleri [Estetik Üslûp ve Dilinin Anlatım Araçları], Semerkand: ?. 205 Bkz. V. H. Hakov (1980). Tatar Tili Stilistikası [Tatar Dili Üslûpbilimi], Kazan: ?. 206 Bkz. Kakacan Babayev ve di . (1989). Turkmen Dilining Stilistikası: Giri ve Leksik Stilistika [Türkmen Dilinin Üslûpbilimi: Giri ve Sözlüksel Üslûpbilim], A kabat: Magarif Ne riyatı, 142 s.; Pınar Yavuz (2000). Ça da Türkmen Hikâyecili inden On ki Örne in Dil ve Üslûp ncelemesi, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı; Velipa a Yurtbekler (2000). Ça da Türkmen Hikâyesinin On Örne inde Dil ve Üslûp Çalı ması, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. 207 Bizde ‘Batı’ ile ‘Avrupa’ da anla ıldı ından bkz. Shisheng Liu (1998). Outlines of Western Stylistics [Batı Üslûpbiliminin Ana Çizgileri], Ji’nan: Shandong Education Press. 208 Bkz. S.K.S. Makokha, John Obiero Ogone and Russell West-Pavlov (eds.) (2012). Style in African Literature: Essay on Literary Stylistics and Narrative Styles [Afrika Edebiyatında Üslûp: Edeb Üslûpbilim ve Anlatı Üslûpları Üzerine Denemeler], Amsterdam - New York: Rodopi B. V., 446 p.; Daria Tunca (2012). “Towards a Stylistic Model for Analysing Anglophone African Literatures: Preliminary Epistemological Considerations and a Case Study” ( ngilizcenin Kullanıldı ı Afrika Edebiyatlarını Çözümlemek çin Üslûpbilimsel Bir Modele Do ru: lk Epistemolojik Dü ünceler ve Bir Durum ncelemesi), Style in African Literature: Essay on Literary Stylistics and Narrative Styles [Afrika Edebiyatında Üslûp: Edeb Üslûpbilim ve Anlatı Üslûpları Üzerine Denemeler], [Eds. S.K.S. Makokha, John Obiero Ogone and Russell West-Pavlov], Amsterdam – New York: Rodopi B. V., pp. 31-57. 209 Bkz. Robert Alter (2009-10). “American Literary Style and the Presence of the King James Bible” (Amerikan Edebiyat Üslûbu ve Kral James ncil’inin Varlı ı), New England Review, Vol. 30, No. 4, pp.60-75.

- 69 -

Klasik üslûp ve/veya üslûpbilim, Barok üslûp ve/veya üslûpbilimi210, Romantik üslûp ve/veya üslûpbilim 211 , Realist üslûp ve/veya üslûpbilim, zlenimci üslûp ve/veya üslûpbilim 212 , Biçimci üslûp ve/veya üslûpbilim 213 , Yapısalcı üslûp ve/veya üslûpbilim 214 , Modern üslûp ve/veya üslûpbilim 215 , Postmodern üslûp ve/veya üslûpbilim216 … vb. 6-Edebiyat türlerine göre üslûp ve/veya üslûpbilim: iir üslûbu ve/veya üslûpbilimi217 [*Bu da iir çe itlerine göre kendi içinde Epik üslûp, Lirik üslûp, Dramatik üslûp, Medih veya Tahkir 218 veyahut Hiciv üslûbu … vb. eklinde ayrılabilir.], Anlatı üslûbu ve/veya üslûpbilimi219 [Hikâye / Öykü üslûbu ve/veya üslûpbilimi220, Kısa hikâye/öykü üslûbu ve/veya üslûpbilimi, Roman üslûbu ve/veya üslûpbilimi221, Ele tirel üslûp ve/veya üslûpbilimi222, Tiyatro / Drama üslûbu ve/veya üslûpbilimi223, Mektup üslûbu224, Seyahat / Gezi üslûbu225 ve Destan üslûbu226…. vs.] ….vb. 7-Ki ilere ( air ve yazarlara) göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Homer üslûbu227, Pindar üslûbu228, Milton üslûbu229, Shakespeare üslûbu230, Hemingway üslûbu231; Nedîmâne üslûp232, Halit Ziya üslûbu, Yakup Kadri üslûbu233, Nurullah Ataç üslûbu … vb. Bkz. Morris W. Croll (1929). “The Baroque Style in English Prose” ( ngiliz Nesrinde Barok Üslûp), Studies in English Philology: A Miscellany in Honor of Frederick Klaeber [Ed. Kemp Malone and Martin B. Ruud], Minneapolis: University of Minnesota Press, pp. 427-456; Fujii Takeo (1978-12). “An Analysis of the Baroque Style in English Prose” ( ngiliz Nesrinde Barok Üslûbunun Çözümlenmesi), The Review of Inquiry and Research, Vol. 29, pp. 79-97. 211 Bkz. Frederick B. Artz (1962). From the Renaissance to Romanticism: Trends in Style in Art, Literature, and Music, 1300-1830 [Rönesanstan Romantizme: Sanat, Edebiyat ve Müzikteki Üslûpta E ilimler], Chicago: University of Chicago Press, X+311 p. 212 Bkz. Dinçer Apaydın (2012). “Refik Halit’in ‘Boz E ek’ Hikâyesi Kar ısında Sait Faik’in ‘Hi t Hi t’ Hikâyesi ve zlenimci Üslûbu”, 21.Yüzyılda E itim ve Toplum: E itim Bilimleri ve Sosyal Ara tırmalar Dergisi, C. 1, S. 1 Bahar, ss. 175-186. 213 Bkz. Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Formalist Stylistics” (Biçimci Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 24-25. 214 Bkz. Jean Jacques Weber (1996). Stylistics Reader: From Roman Jakobson to the Present [Okur Üslûpbilimi: Roman Jakobson’dan Günümüze], New York: St. Martin Press, p. 89; Ghulam Murtaza and Noor ul Qamar Qasmi (2013). “Style and Stylistics: An Overview of Traditional and Linguistic Approaches” (Üslûp ve Üslûpbilim: Geleneksel ve Dilbilimsel Yakla ımlara Genel Bir Bakı ), Galaxy: International Multidisciplinary Research Journal, Vol. 2, Nu. 3, May, pp. 6-7. 215 Bkz. Donald C. Freeman (1981). Essays in Modern Stylistics [Modern Üslûpbilim Üzerine Denemeler], New York: Methuen & Co. Ltd.; Kumar Moti (2010). “An Introduction to Modern Stylistics” (Modern Üslûpbilime Bir Giri ), JLCMS: Journal of Literature Culture and Media Studies, Vol, 2, Nu. 3, Jan – June (Summer), pp. 152-161; Sarab Kadir Mugair (2013). “Orientations in Modern Stylistics” (Modern Üslûpbilimde Yönelimler), International Journal of Social Sciences and Education, Vol. 3, Issue 3, pp. 727-733. 216 Bkz. Korhan Altunay (2012). “Amat Romanında Postmodern Üslûp”, Dil ve Edebiyat Ara tırmaları Dergisi, C. 3, S. 5, Ocak, ss. 191-217. 217 Bkz. V. Prakasham (2006). Stylistics of Poetry [ iir Üslûpbilimi], ?: Read Books, 204 p.; Marina Lambrou and Peter Stockwell (eds.) (2010). “Stylistics of Poetry” ( iir Üslûpbilimi), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], New York: Continuum, pp. 131-192; Peter Verdonk (2013). The Stylistics of Poetry: Context, Cognition, Discourse, History [ iir Üslûpbilimi: Ba lam, Kavrama, Söylem, Tarih], London and New York: Bloomsbury Publishing. 218 Bkz. Oya Bizer (1969). Son Ça Yazarlarımızdan Tahkir Üslûbu Örnekleri, Bitirme Tezi, stanbul: stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 209 s. 219 Bkz. Marina Lambrou and Peter Stockwell (eds.) (2010). “Stylistics of Prose” (Nesir Üslûpbilimi), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], pp. 5-130; Bassey Ufot (2014). “Narrative Stylistics: A Study of the Narrative and Discourse Strategies in Omotoso’s Just Before Dawn” (Anlatı Üslûpbilimi: Omotoso’nun Just Before Dawn’ında Anlatı ve Söylem Stratejileri Üzerine Bir nceleme), English Linguistics Research, Vol. 3, No. 1, Marc, pp. 28-38. 220 Bkz. F. Agha Golzadeh (2011). “Stylistics of Story Based on Verb: A Functional Approach” (Fiile Dayalı Öykü Üslûpbilimi: levsel Bir Yakla ım), Journal of Stylistic of Persian Poem and Prose (Bahar-e-Adab), Vol. 4, No. 1, pp. 243-254. 221 Bkz. Stephen Ullmann (1957). Style in the French Novel [Fransız Romanında Üslûp], Cambridge: Cambridge University Press; Geofrey Leech and Michael H. Short (1981). Style in Fiction [Kurmacada Üslûp], London: Longman; M. Toolan (1990). The Stylistics of Fiction: A Linguistic-Literary Approach [Kurmaca Üslûpbilimi: Bir Dilbilimsel Edebî Yakla ım], London & New York: Routledge; Prakash Chandra Pradhan (2002). “Towards an Inclusive, MultiFunctional Sociolinguistic Theory of Stylistics of Fiction” (Kapsamlı, Çoki levli Toplumbilimsel Bir Kurmaca Üslûpbilim Teorisine Do ru), Modern Criticism [Eds. Christopher Rollason and Rajeswar Mittapalli], New Delhi: Atlantic Publishers and Distributor, pp. 93-103; Melahat Gül Ulu tekin (2010). zlem ve Biçem li kisi Açısından Suat Dervis Romanlarının Türk Edebiyatındaki Yeri, Basılmamı Doktora Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Edebiyatı Bölümü; Mihail Bahtin (2014). “Romanda Söylem / Modern Biçembilim ve Roman”, Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar [Çev. Cem Soydemir], 2.bs., stanbul: Ayrıntı Yayınları, ss. 34-50. 222 Lesley Jeffries (2012). Critical Stylistics [Ele tirel Üslûpbilim], Basingtoke: Palgrave Macmillan; Hacer Gül en (2012). “Ele tiride Üslûp Üzerine Bir nceleme”, Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi, C. 103, S. 725, Mayıs, ss. 303-307. 223 Bkz. Peter K. W. Tan (1993). A Stylistics of Drama with Special Focus on Stoppard’s Travesties [Stoppard’ın Travestiler’i Üzerine Özel Odaklanma le Bir Drama Üslûpbilimi], Singapore: Singapore University Press; Beatrix Busse (2007). “The Stylistics of Drama: An Early Modern English Example” (Drama Üslûpbilimi: Erken Dönem Modern ngilizce Örne i), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], [Eds. Peter Stockwell and Marina Lambrou], London: Continuum, pp. 232-243; Marina Lambrou and Peter Stockwell (eds.) (2007). “Stylistics of Dialogue and Drama” (Diyalog ve Drama Üslûpbilimi), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], pp. 193-256; Burç dem Dinçel (2011). “Stylistic of Drama and the (Im)Possibility of Stylistic Achievement in Translation of John Millington Synge’s Riders to The Sea / Dram Sanatının Biçembilimi ve Çeviride Biçembilimsel Edinim Olana(ksızlı) ı: John Millington Synge’in Denize Giden Atlılar Oyunu”, stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Ele tirmenli i ve Dramaturji Bölüm Dergisi, S. 17, stanbul, ss. 48-75. 224 Bkz. Abdülkadir Da lar (2011). “Nâbî’nin Mizahî Bir Mektup erhi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co rafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, C. 18, S. 1, Ankara 2011, ss. 195-222. 225 Bkz.Nuran Tezcan (1996). “Evliya Çelebi’de Gramer ve Üslûp Hususiyetleri”, Uluslararası Türk Dili Kongresi 1988, Ankara, ss. 147-152; A.mlf. (2002). “Bir Üslûp Ustası Olarak Evliya Çelebi”, Evliya Çelebi ve Seyahatnâme [Yayına haz. Nuran Tezcan ve Kadir Atlansoy], Gazimo usa: Do u Akdeniz Üniversitesi Yayınları, ss. 231-243. 226 Bkz. Muharrem Kaya (2004). “Destan Üslûbu”, Türk Romanında Destan Etkisi, Ankara: Kültür Bakanlı ı Yayınları, ss. 322-329. 227 Bkz. Joseph Russo (1994). “Homer’s Style: Nonformulaic Features of an Oral Aesthetic” (Homer Üslûbu: ifâhi Esteti in Basmakalıp Olmayan Özellikleri), Oral Tradition, Vol. 9, No. 2, pp. 371-389. 228 Bkz. Von Franz Dornseiff (1921). Pindars Stil [Pindar Üslûbu], Berlin: Weidmannsche Buchhandlung, VI+134 p. 229 Bkz. Christopher Ricks (1989). Milton’s Grand Style [Milton’un Büyük üslûbu], Oxford: Oxford University Press, 164 p. 230 Bkz. Maurice Charney (2014). Shakespeare’s Style [Shakespeare’in Üslûbu], Lanham, Maryland: Fairleigh Dickinson University Press. 231 Bkz. Terrence Doody (1974). “Hemingway’s Style and Jake’s Narration” (Hemingway Üslûbu ve Jake’in Öykülemesi), The Journal of Narrative Technique, Vol. 4, No. 3, September, pp. 212-225; Larzer Ziff (1979). “The Social Basis of Hemingway’s Style” (Hemingway Üslûbunun Toplumsal Temeli), Poetics, Vol. 7, January, pp. 417-423. 232 Bkz. Saadet Karaköse (2007). “XVII.Yüzyılda Nedim ne Bir Üslûp: M hir Divanı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Ara tırmaları Dergisi, S. 22, Konya, ss. 145166. 210

- 70 -

8-Din veya dinlere göre üslûp ve/veya üslûpbilim: a-Dinî üslûp ve/veya üslûpbilim234 [Yahûdî üslûp ve/veya üslûpbilim235, Hıristiyânî üslûp ve/veya üslûpbilim236, slâmî üslûp ve/veya üslûpbilim (*Bunu kendi içerisinde millet veya dil adları kıstasına göre alt kategorilere ayırmak mümkündür: slâmî Arap üslûbu ve/veya üslûpbilimi 237 , slâmî Fars üslûbu ve/veya üslûpbilimi238, slâmî Türk üslûbu ve/veya üslûpbilimi … vb.)], b-Hanif üslûp ve/veya üslûpbilim, c-Din-dı ı üslûp ve/veya üslûpbilim. 9-Kutsal Kitaplara göre üslûp ve/veya üslûpbilim: a-Tevrâtî üslûp ve/veya üslûpbilim, b- ncil üslûbu ve/veya üslûpbilimi239, c-Kur’ânî üslûp ve/veya üslûpbilim240 [Kendi içerisinde Edebî üslûp241, Duâ üslûbu242, Hazif üslûbu243, ltifât üslûbu244, r âd üslûbu245, stifhâm üslûbu246, tnâb üslûbu247, Kıssa üslûbu248, Medih ve Zem üslûbu249, Muhavere (Diyalog) üslûbu250, Te’kîd Bkz. Niyazi Akı (1960). Yakup Kadri Karaosmano lu: nsan, Eser, Fikir, Üslûp, stanbul: stanbul Matbaası, 306 s.; Ümral Hasan (1972). Yakup Kadri’nin Dil ve Üslûbu, Bitirme Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Co rafya Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. 234 Bkz. S. Štajner and R. Mitkov (2012). “Style of Religious Texts in 20th Century” (Yirminci Yüzyılda Dinî Metinlerin Üslûbu), Proceedings of the Workshop on Language Resource and Evaluation for Religious Texts (LRE-Rel), 23 May Istanbul. 235 Bkz. John H. Stek (1974). “The Stylistics of Hebrew Poetry” (Yahudî iiri Üslûpbilimi), Calvin Theological Journal, Vol. 9, No. 1, pp. 15-30; S.C. Perry (1987). A Study in Hebrew Stylistics [Yahudî Üslûpbilimi Üzerine Bir Ara tırma], PhD. Dissertation, Austin: University of Texas. 236 Bkz. David Arthur Ludley (1981). Sources for the ‘Early Christian’ Style and Content in the Art of Dante Gabriel Rossetti [Dante Rossetti’nin Sanatında ‘ lk Dönem Hıristiyânî Üslûbun Kaynakları], ?: Emory University, 244 p.; P. Auski (1995). Christian Plain Style: The Evolution of a Spiritual Ideal [Hıristiyânî Sade Üslûp: Manevî dealin Tekâmülü], ?: McGill-Queen’s University Press; P. Auski (1995). “5.The Churc Fathers and Christian Style” (5.Kilise Babaları ve Hıristiyânî Üslûp), Christian Plain Style: The Evolution of a Spiritual Ideal [Hıristiyânî Sade Üslûp: Manevî dealin Tekâmülü], içinde. 237 Bkz. Hassan Mendel Hassan (2010). “el-Üslûbuyyetü’l-‘Arabiyyetü’l- slâmiyye” ( slâmî Arap Üslûpbilimi), Mecelletu Külliyyetü’t-Terbiyye li’l-Benât / Journal of the College of Education for Women, C. 21, Aded: 3, (Câmi’atü) Ba dâd, ss. 565-575. 238 Bkz. Haji Khani Ali (2013). “Style, Stylistics and The Analysis of Literary Style from the Perspective of Holy Qur’an” (Kutsal Kur’ân Bakı Açısından Üslûp, Üslûpbilim ve Edebî Üslûbun Çözümlenmesi), Quarterly Rays of Criticism, Vol. 2, No. 8, Winter, pp. 77-99. 239 Bkz. Samuel Hornsby (1973). “Style in the Bible: A Bibliography” ( ncil’de Üslûp: Bir Bibliyografya), Style, No. 7, pp. 349-374; David H. Higgins (1992). “Biblical Stylistics and the Divina Commedia…” ( ncil Üslûpbilimi ve lâhi Komedya…), Dante and the Bible: An Introduction [Dante ve ncil: Giri ], Bristol: University of Bristol Press, p. 63; Adelberg Denaux (2006). “Style and Stylistics, with Special Reference to Luke” (Luka’ya Özel Gönderme le Üslûp ve Üslûpbilim), Filologia Neotestamentaria, Vol. 19, (Córdoba / España), pp. 31-51. 240 Bkz. M. Tayyip Okiç (1963). Kur’ân-ı Kerîm’in Üslûp ve Kıraati, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi; smail Cerraho lu (1971). “Üslûbu’l-Kur’ân” (Kur’ân Üslûbu), Tefsir Usûlü (‘ lmu Usûli’t-Tefsîr), Ankara: Ankara Üniversitesi lâhiyat Fakültesi Yayınları, ss. 155-158; Abdülhâlık ‘Udayme (1972). Dirâsâtün Li-Üslûbi’l-Kur’ân’l-Kerîm [Kur’ân-ı Kerîm’in Üslûbu Üzerine Ara tırmalar], Kâhire: Dârü’l-Hadîs; Abdurrahman el-Muttarid (1395 / 1975). Es l bü’d-Tevk d f ’l-Kur’ n [Kur’an’da Tevkid Üslûpları], Trablus: el-Mektebetü’l-Matbû’a; M. Ali Ebû Hamde (1403 / 1983). Min Es l bi’l-Bey n f ’l-Kur’ n [Kur’ n’da Beyan Üslûbu Üzerine], Amman: Mektebetü’r-Risâle, ss. 47-161; brahim es-Semerr (1407 / 1987). Min Es l bi’l-Kur’ n [Kur’ n Üslûpları Üzerine], Beyrut: e - eriketü’l-Müttehide Li’n-Ne r ve’t-Tevzî’; Seyyid Ca’fer el-Hüseyn (1413 / 1993). Es l bü’l-Bey n f ’l-Kur’ n [Kur’ n’da Beyan Üslûpları], Tahran: Vezâretü’s-Sekâfe ve’l- r âdü’l- slâmî, ss. 791-802; Muhammed Hüseyin Ebü’l-Feth (1415 / 1995). Üslûbü’d-Tevk d f ’l-Kur’ n-ı Ker m [Kur’ n-ı Ker m’de Tevkid Üslûbu], Beyrut: Mektebetu Lübnan, 292 s.; Hasan Çeviko lu (1999). Kur’ân-ı Kerim’de Edebî Üslûp, Basılmamı Doktora Tezi, anlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Anabilim Dalı, 156 s.; Erdo an Ba (2003). Kur’ân’ın Üslûbu ve Tekrarlar, stanbul: Pınar Yayınları, 280 s.; Mustafa Öztürk (2002). Kur’an Dili ve Retori i, Ankara: Kitabiyat; Hussein Abdul-Raof (2004). Qur’anic Stylistics: A Linguistic Analysis [Kur’ân Üslûpbilim: Dilbilimsel Bir Çözümleme], München: Lincom Europe, 251 p.; Ya ar Düzenli (2006). Üslûb ve Semantik Açıdan Kur’an ve efaat, stanbul: Pınar Yayınları, 320 s.; Mustafa Karagöz (2007). “Dilin levleri Açısından Kuran’ın Üslûbu”, KSÜ. lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 9, ss. 171-206; Mehmet Da (2008). Kur’ân’da Üslûp Diyalekti i: ltifat (Zamanlar ve ahıslar Arası Geçi ), Erzurum: Salkımsö üt Yayınevi, 304 s.; Lubna Almenoar (2010). “Comparative Quranic Stylistics” (Kar ıla tırmalı Kur’ânî Üslûp), The International Journal of Learning, Vol. 17, Issue 1, February 2010, pp. 467-486; A.mlf. (2010). “A Introduction to Literary Quranic Stylistics” (Edebî Kur’an Üslûpbilimine Giri ), JAASEP: Journal of the American Academy of Special Education Professionals, Winter içinde.; Esra Hacımüftüo lu (2010). Kur’ân-ı Kerim’in r âd Üslûbu, Basılmamı Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Tefsir Bilim Dalı, 264 s.; Hasan Çeviko lu (2012). “Kur’ n-ı Kerim’de Edeb Üslûp”, Bozok Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, Ocak – Haziran, ss. 67-90; Mehmet Suat Merto lu (2012). “Üslûbu’l-Kur’ân”, Türkiye Diyanet Vakfı slâm Ansiklopedisi, stanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, stanbul, C. 42, s. 382; A. Cüneyt Eren (2014). “Kur’ân Metninin Üslûp Özellikleri /The Characteristic Wording of The Qur’anic Text”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 9/5, Spring, pp. 867-900. 241 Bkz. Hasan Çeviko lu (1999). Kur’ân-ı Kerim’de Edebî Üslûp, Basılmamı Doktora Tezi, anlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Anabilim Dalı, 156 s.; Ali Hâcî Hânî (1391 / 2012). “el-Üslûb ve’l-Üslûbiyye ve Anâsıru’l-Üslûbi’lEdebî min Manzûri’l-Kur’âni’l-Kerîm” (Kur’ân-ı Kerîm Açısından Üslûp, Üslûpbilim ve Edebî Üslûbun Ö eleri), zâ’âtu Nakdiyye, Sene: 2, Aded: 8, itâ / Kânûn-ı Evvel, ss. 77-99. 242 Bkz. Hasan Uçar (2005). Duâ Üslûbunun Arap Dilindeki Yeri ve De eri, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Bilim Dalı, 112 s.; adi Eren (2006). Kur’an’da Duâ, 2.bs., zmir: I ık Yayınları, 145 s.; Kübra Kamer Tanrıverdi (2008). Arap Dilinde Duâ Üslûbu, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Bilim Dalı, X+97 s. 243 Bkz. Halil brahim Kaçar (2000). Edebî Yönden Hazif Üslûbu, stanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Balâ atı Bilim Dalı, 452 s. 244 Bkz. Hasan Tabl (1988). Üslûbu’l- ltifât Fî’l-Belâ ati’l-Kur’âniyye [Kur’ân Belâ atında ltifat Üslûbu], Kâhire: Dâru’l-Fikri’l-Arabî. 245 Bkz. Esra Hacımüftüo lu (2010). Kur’ân-ı Kerim’in r âd Üslûbu, Basılmamı Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Tefsir Bilim Dalı, 264 s. 246 Bkz. Sahip Akta (2006). Kur’an’da stifhâm Üslûbu, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Elazı : Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, X+98 s. 247 Bkz. Ali Bulut (2010). “Kur’ân-ı Kerim’de tnâb Üslûbu”, Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Vol. 8, Issue 11, ss. 183-205; Muzaffer Özli (2013). “Arap Dilinde tnâb’ın Tarihi Seyri ve Önemi”, Fırat Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 2, Elazı , ss. 1-16. 248 Bkz. Fâlih er-Rebî’ (2002). “el-Üslûbu’l-Kasasî fî’l-Kur’ân” (Kur’ân’da Kıssa Üslûbu), el-Mevsû’atü’l- slâmiyye, 1.Tab’, Beyrut: Dâru’s-Sakafiyye, içinde. 249 Bkz. Osman Ertu rul (2013). Kur’ân-ı Kerim’de Medih ve Zem Üslûpları, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, stanbul: Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Bilim Dalı, VIII+182 s.; Osman Ertu rul (2014). “Kur’an’da Zemm Üslûbu ve Münâfıkların Zemm Edilmesi”, U ak üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 7, S. 1, U ak, ss. 115-133. 250 Bkz. Abdülhalîm Hifnî (1985). Üslûbu’l-Muhâvere fî’l-Kur’âni’l-Kerîm [Kur’ân-ı Kerîm’de Muhavere Üslûbu], 2.Tab’, Kâhire: el-Hey’etü’l-Âmmetü’lMısriyye; Muhammed Huseyn Fazlullah (1987). el-Hıvâr fî’l-Kur’ân-ı Kerîm [Kur’ân-ı Kerîm’de Diyalog], 5.Tab’, Beyrut: Dâru’t-Teârif; Abdullah el-Ceyûsî (1427 / 2006). “Üslûbu’l-Hıvâr fî’l-Kur’âni’l-Kerîm…” (Kur’ân-ı Kerîm’de Diyalog Üslûbu…), el-Mecelletü’l-Ürdüniyye fî’d-Dirâsâti’l- slâmiyye, C. 2, Aded: 1, ss. 1-27; Dilek Serdar (2010). “Kur’ân-ı Kerim’de Diyalog Üslûbu”, Kur’âni Hayat, S. 16, içinde. 233

- 71 -

üslûbu 251 … vb. eklinde sınıflandırılabilir. Hatta Kur’ân tefsîrlerindeki dil ve üslûp 252 da bu ba lamda dü ünülebilir.]253 …vb. 10-Dinleyici veya okuyuculara göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Çocuk üslûbu ve/veya üslûpbilimi 254 [*Bunu da kendi içerisinde bazı kategorilere ayırmak mümkündür: Uysal çocuk üslûbu, Yaramaz çocuk üslûbu … vb.], Yeti kin üslûbu ve/veya üslûpbilimi, Entelektüel / Aydın üslûbu, Bilgisiz adam üslûbu, Popüler üslûp, Sosyetik üslûp … vb. 11-Eserin veya yazar / airin amaç ve tavrına göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Öznel üslûp 255 , Nesnel üslûp 256 , Ele tirel üslûp 257 , Alaylı üslûp, Mizahî üslûp, ronik üslûp 258 , deolojik üslûp259, Ö retici ve E itsel üslûp260, Yumu ak üslûp, Sakin üslûp Sert üslûp, Âte în üslûp … vb. 12-Konu ve çalı ma verilerine göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Edebî üslûp ve/veya üslûpbilim 261 [ levsel üslûp ve/veya üslûpbilim 262 , Poetik üslûp ve/veya üslûpbilim263, Dramatik üslûp ve/veya üslûpbilim, Denemeci üslûp ve/veya üslûpbilim … vs.], Uygulamalı üslûp ve/veya üslûpbilim264 [Reklâm üslûbu ve/veya üslûpbilimi265, Gazete266 (ve Gazeteci) üslûbu ve/veya üslûpbilimi267,

Bkz. Kâzım Fethi er-Râzî (2002). “Kur’ân-ı Kerim’de Te’kîd Üslûpları” (Çev. Hasan Keskin), Cumhuriyet Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 1, Sivas, ss. 133-173. 252 Örnek olarak bkz. Kübra Yıldırım (2012). “Eski Anadolu Türkçesine Ait Bir Tefsîrin Üslûp Özellikleri / The Stylistic Characteristics of A Commentary Belonging to Old Anatolian Turkish”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 7/2, Sipring, pp. 1217-1227. 253 “Kur’ân meâlleri ve tercümelerindeki dil ve üslûp” bahsini sınıflandırmada “çeviribilimde üslûp” ba lamında dü ünmek ve ele almak daha uygundur… Bu konuda bkz. Salih Akdemir (2002). “Kur’ân Çevirilerinde Dikkate Alınmayan Önemli Bir Üslûp Özelli i Üzerine”, slâmiyât, Üç Aylık Ara tırma Dergisi [Din ve iddet], C. 5, S. 1, Ocak – Mart, ss. 143-161; Fatih Okumu (2013). “Mehmet Akif Mealinin Üslûp Tercihleri: Çeviribilim Açısından Bir nceleme”, Direnen Mehmet Akif Meali Uluslararası Sempozyumu (6-7 Nisan 2013), Çınar Kongre Merkezi, 4. Etap, Ba ak ehir / stanbul; Musa Duman (2013). “Akif Mealinin Dil ve Üslûp Özellikleri”, Direnen Mehmet Akif Meali Uluslararası Sempozyumu (6-7 Nisan 2013), Medeniyetler ttifakı Enstitüsü, Topkapı / stanbul. 254 Bkz. Celia Catlett Anderson (1985). “Style and Language in Children’s Books” (Çocuk Kitaplarında Üslûp ve Dil), Children’s Literature Association Quarterly, Vol. 10, Nu. 3, Fall, pp. 113-114; Mustafa O uz (2008). “Çocuk Edebiyatında Dil ve Üslûp / Edebiyatın Çocuksulu u ve Çocuksu Duru u”, Kafkas Üniversitesi Türk Halkları Edebiyatı II Beynelhalq U aq Edebiyatı Kongresi / Materiallar, 1.Kitap, Bakü, ss. 139-141; Cemil Memmedov (2013). “Modern Türk Çocuk iirinin Dil ve Üslûp Özellikleri / Language and Style Issues on Modern Turkish Child Poems”, (Karabük Üniversitesi) Tarih Kültür ve Sanat Ara tırmaları Dergisi, C. 2, S. 1, Mart, ss. 330-341. 255 Bu konuda bkz. Tuba Sarıba (2001). “Nesnellik Öznellik kileminde Biçembilim ve Düzyazı Çözümlemesi çin Bir Yöntem: Sabahattin Ali’nin ‘Ka nı’ Öyküsü”, Dilbilim Uygulamaları, S. 2, Kasım, ss. 81-95. 256 Bu konuda bkz. A. Jedli ka, V. Formánková ve M. Rejmánková (1970). Základy eské Stylistiky [Çek Üslûpbiliminin Temelleri], Praha: Státní Pedagogické Nakladatelsství; Ray Mackay (1996). “Mything the Point: A Critique of Objective Stylistics” (Konuyu Efsanele tirmek: Nesnel Üslûpbilimin Bir Kriti i), Language and Communication, Vol.16, No. 1, Jan, pp. 81-93; Tuba Sarıba (2001). “Nesnellik Öznellik kileminde Biçembilim ve Düzyazı Çözümlemesi çin Bir Yöntem: Sabahattin Ali’nin Ka nı Öyküsü”, Dilbilim Uygulamaları, S. 2, Kasım, ss. 81-95. 257 Gencay Gürsoy (1984). “Ele tiride Bir ‘Üslûp’ Özelli i Üstüne Dü ünceler”, Dü ün (Bizim Belde Toplum Sanat), S. 5, A ustos, ss. 6-7; Ya ar lksava (1990). “Ele tiride Üslûp Denemeleri”, Argos, C. 2, S. 23, Temmuz, s. 146; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Critical Stylistics” (Ele tirel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 11-13. 258 Örnek olarak bkz. Gürsel Aytaç (2009). “Toleransın Edebî Göstergesi roni Üslûbu”, Hece, Aylık Edebiyat Dergisi [Dosya: Roman Kuramlarından Çoksesli iir Poetikasına], Yıl: 11, S. 129, Eylül 2009, ss. 156-160. 259 Bkz. Ganakumaran Subramaniam (1999). Ideological Stylistics: ‘Collative’ Explorations in Malaysian and Singaporean Fictional Discourse [ deolojik Üslûpbilim: Malazya ve Singapur Kurgusal Söyleminde ‘Kar ıla tırmalı’ Ara tırmalar], Nottingham: University of Nottingham; Yılmaz Da çıo lu – Elmas Karaka (2014). “Cumhuriyet Dönemi Edebiyat Tarihlerinde Ulus- n ası Aracı Olarak deolojik Üslûp (1923-1938)”, TYB Akademi, Dil, Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi [Edebiyat ve Ele tiri], Yıl: 4, S. 10, Ocak içinde. 260 Bkz. Urszula Clark and Sonia Zyngier (2003). “Towards a Pedagogical Stylistics” (Bir E itsel Üslûpbilime Do ru), Language and Literature, Vol. 12, Issue. 4, November, pp. 339-351; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Pedagogical Stylistics” (E itsel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 37-39; Michael Burke (2010). “Why Care About Pedagogical Stylistics?” (Niçin E itsel Üslûpbilim Önemsenmeli?), Language and Literature, Vol. 19, No. 7, February, pp. 7-11; Sonia Zyngier and Olivia Fiaiho (2010). “Pedagogical Stylistics, Literary Awareness and Empowerment: A Critical Perspective” (E itsel Üslûpbilim, Edebî Fankındalık ve Yetkilendirme: Ele tirel Bir Bakı Açısı), Language and Literature, Vol. 19, No. 7, February, pp. 13-33; Szilvia Csavi, Lara Week and Judit Zerkowitz (eds.) (2012). Pedagogical Stylistics: Current Trends in Language, Literature and ELT [E itsel Üslûpbilim: Dil, Edebiyat ve ELT’de Günümüz E ilimleri], New York: Continuum International Publishing, 241 p.; Michael Burke (ed.) (2014). “The Pedagogical Value of Stylistics” (Üslûpbilimin E itsel De eri), The Routledge Handbook of Stylistics [Routledge Üslûpbilim El Kitabı], New York: Routledge, içinde. 261 Bkz. Seymour Chatman (1962). “Linguistic Style, Literary Style and Performance: Some Dictions” (Dilbilimsel Üslûp, Edebî Üslûp ve Performans: Birkaç fade), Georgetown Monographs on Language and Linguistics, Vol. 13, pp. 73-81; Albert Henry (1972). “Stylistique Littéraire” (Edebî Üslûp), FM, 40, pp. 1-15; Anne Cluysenaar (1976). Introduction to Literary Stylistics: A Discussion of Dominant Structures in Verse and Prose [Edebî Üslûpbilime Giri : Nazım ve Nesirde Egemen Yapıların Tartı ılması], London: Batsford; Kofi E. Yankson (1987). An Introduction to Literary Stylistics [Edeb Üslûpbilime Giri ], Obosi: Pacific Publisher, 96 s.; Muhyiddin Osmân Muhsib (1431 / 2011). el-Üslûbiyyetü’l-Edebiyye [Edebî Üslûpbilim], Riyad: Câmi’atü Melik Su’ûd, 476 s. 262 Bu konuda geni bilgi için bkz. Vennelakanti Prak sham (1982). Functional Stylistics: Theory & Practice [ levsel Üslûpbilim: Teori ve Uygulama], Indian Institute of Language Studies, 75 p.; Jan Chloupek and Ji í Nekvapil (eds.) (1993). Studies in Functional Stylistics [ levsel Üslûpbilim Üzerine ncelemeler], Prague: John Benjamins Publishing Company; Dan Shen (2002). “Further Reflections on Functional Stylistics” ( levsel Üslûpbilim Üzerine Daha Fazla Dü ünceler), Foreign Language Teaching and Research, Vol 34, No. 3, pp. 188-193; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Functionalist Stylistics” ( levselci Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 25-26. 263 Bkz. Ahmad Tamîmdârî (1381 / 2002). “Chapter 3. Poetic Styles in Parsian Literature” (Bölüm 3. Fars Edebiyatında Poetik Üslûplar), The Book of Iran: A History of Persian Literature: Schools, Periods, Styles and Literary Genres [ ran Kitabı: Fars Edebiyatı Tarihi: Okullar, Devirler, Üslûplar ve Edebî Türler], Translated by Ismâ’îl Salâmî, Center for International Cultural Studies, Tehran: Alhoda International Publishers, pp. 71-102; S. Shamisa (2003). Poetic Stylistics [Poetik Üslûpbilim], Tehran: Ferdows Publication. 264 Bkz. H. G. Widdowson (1992). Practical Stylistics: An Approach to Poetry [Uygulamalı Üslûpbilim: iire Bir Yakla m], Oxford: Oxford University Press; Ulrike Bethlehem (1993). Practical Stylistics: British Columnists [Uygulamalı Üslûpbilim: ngiliz Gazete Sütun Yazarları], Winter, ?, 196 p. 265 Bkz. Nazan Tuta (2010). “Style and Creative Use of Language in Advertisements” (Reklâmlarda Üslûp ve Yaratıcı Dil Kullanımı), Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Co rafya Fakültesi Dergisi, C. 50, S. 2, Ankara ss. 283-298. 251

- 72 -

Politik üslûp ve/veya üslûpbilim 268, Adlî üslûp ve/veya üslûpbilim269, Hukuk üslûbu270 ve/veya üslûpbilimi, dili üslûbu ve/veya üslûpbilimi, Hitabet üslûbu ve/veya üslûpbilimi, Bilimsel271 ve teknolojik üslûp ve/veya üslûpbilim, Hipermetin/e-metin üslûbu ve/veya üslûpbilimi, nternet üslûbu ve/veya üslûpbilimi272 … vs.]273, Filozofik üslûp ve/veya üslûpbilim, Felsefî üslûp ve/veya üslûpbilim274 … vb. Bir de bunlara (Edebî) üslûp felsefesi275 kategorisini ilave etmek gerekir. 13-Yazar veya airlerin cinsiyetlerine göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Feminist276 / Kadın üslûbu ve/veya üslûpbilimi277 ve Erkek üslûbu278ve/veya üslûpbilimi … vb. 14-Genel ve özel olup olmamaya göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Genel üslûp ve/veya üslûpbilim279, Özel üslûp ve/veya üslûpbilim yahut Edebî üslûp ve/veya üslûpbilim280 ile Gayri edeb üslûp ve/veya üslûpbilim281. 15-Bilim veya sanat dallarına göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Edeb üslûp ve/veya üslûpbilim282, Dilbilimsel üslûp ve/veya üslûpbilim283 (*Kelime üslûbu284 , Cümle Üslûbu285 … ), Resim üslûbu ve/veya üslûpbilimi286, Felsefî üslûp ve/veya üslûpbilim287, Psikolojik I.R. Galperin ve Michal K istek’e ilave olarak ‘gazete üslûbu’ kavramı hakkında bkz. ükrü Murat Elçin – Muhtar Tevfiko lu (1987). Yeni Türk Nesri Antolojisi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, s. 314. 267 Bkz. Firdevs Karahan (2006). “Biçembilim ve Ele tirel Söylem Çözümlemesi Ba lamında Dedikodu Sütunlarına Yönelik Bir nceleme”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 1, Ankara ss. 89-118. 268 Bkz. Pascale Gailet (1992). Political Stylistics: Popular Language as Literary Artifact [Politik Üslûpbilim: Edeb Eser Olarak Populer Dil], London and New York: Routledge; Jonathan Charteris-Black (2014). “Political Style” (Politik Üslûp), The Cambridge Handbook of Stylistics [Cambridge Üslûpbilim El Kitabı], [Eds. Peter Stockwell and Sara Whiteley], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 536-557. 269 Bkz. Gerald R. McMenamin (1993). Forensic Stylistics [Adlî Üslûpbilim], Amsterdam: Elsevier, 249 p. [Burada ‘adlî’ eklinde çevirdi imiz ngilizce ‘forensic’ kelimesinin ‘bulgubilim’ olarak da Türkçele tirildi ine ahit oldu umu belirtmek isterim.] 270 Bkz. Ergun Özsunay (1976). Kar ıla tırmalı Hukuka Giri , stanbul: stanbul Üniversitesi Yayınları, s. 330; ükrü Murat Elçin – Muhtar Tevfiko lu (1987). Yeni Türk Nesri Antolojisi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, s. 314. 271 Bkz. David Lodge (2002). “M. Riffaterre: Scientific Stylistics” (M. Riffaterre: Bilimsel Üslûpbilim), The Language of Fiction: Essays in Criticism and Verbal Analysis of the English Novel [Kurmacanın Dili: ngiliz Romanının Ele tirisi ve Sözel Çözümlemesi], New York: Routledge and Kegan Paul, pp. 61-63. 272 Bkz. Sergej Litrop and Dušan Gabrovšek (2011). Internet Stylistics: The Stylistic Properties of Internet English as a Unique Genre [ nternet Üslûpbilimi: Yegâne Tür Olarak nternet ngilizcesinin Üslûpbilimsel Özellikleri], Ljubljana: S. Litrop, 126 p. 273 Bkz. Unauthor (02.07.2013). “2.4.Classification of Stylistics” (Üslûpbilimin Sınıflandırılması), http://menku.baidu.com/view/86c98836eefdc8d376ee32ea.html; (03.07.2013). http://www.chinadmd.com/file/icpccvveu6wxc3xvucawwwu6_3.html. 274 Bkz. Brand Blanshard (1954). On Philosophical Style [Felsefî Üslûp Üzerine], Bloomington: Indiana University Press, 69 p.; Berel Lang (ed.) (1980). Philosophical Stylistics [Felsefî Üslûpbilim], Chicago: Nelson-Hall; Berel Lang (1988). “Literary Philosophy: The Anatomy of Philosophical Style” (Edebiyat Felsefesi: Felsefî Üslûbun Anatomisi), Colby Quarterly, Vol. 24, Issue: 2, June, pp. 101-112; 275 Bkz. Herbert Spencer (1852). “The Philosophy of Style” (Üslûp Felsefesi), Westminster Review, October; A.mlf. (1881). Philosophy of Style: An Essay [Üslûp Felsefesi], New York: D. Appleton and Company, 55 p.; A.mlf. (1905). “The Philosophy of Style” (Üslûp Felsefesi), Representative Essays on the Theory of Style [Üslûp Teorisi Üzerine Temsili Denemeler], [Ed. William T. Brewster], London and New York: The Macmillan Company, pp. 167-208; A.mlf. (1930). “The Philosophy of Style” (Üslûp Felsefesi), Theories of Style in Literature [Edebiyatta Üslûp Teorileri], [Arranged and Adapted by Lane Cooper], London: The Macmillan Company, pp. 270-311; Gilles-Gaston Granger (1988). Essai d’une philosophie du style [Üslûp Felsefesi Üzerine Bir Deneme], Éditions Odile Jacob, Paris, 1988; Af ar Timuçin (2005). Estetik Bakı , stanbul: Bulut Yayınları, ss. 15-16. 276 Örnek olarak bkz. Sara Mills (1995). Feminist Stylistics [Feminist Üslûpbilim], London: Routledge; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Feminist Stylistics” (Feminist Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 18-21. 277 Örnek olarak bkz. Cenâb ehâbeddin (1312 / 1896). “Esâlib-i Nisvân” (Kadınların Üslûpları), Servet-i Fünûn, Nr. 301, 5 Kânûn-ı Evvel / 17 Kanûn-ı Evvel, ss. 230-233; Selmin Ku (2001). “Murathan Mungan’ın Hayat Hanım, lk Tayin Adlı Öyküsünün Feminist Biçembilimsel Yakla ımla ncelenmesi”, nönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi / Inonu University Journal of Art and Design, Özel Sayı / Special Edition, Cilt / Vol. 2, ss. 788-? 278 Örnek olarak bkz. Daniel Worden (2011). Masculine Style: The American West and Literary Modernism [Erkek Üslûbu: Amerikan Batısı ve Edebî Modernizm], New York: Palgrave Macmillan, 208 p. 279 Örnek olarak bkz. Jenefer Robinson (1984). “General and Individual Style in Literature” (Edebiyatta Genel ve Özel/Bireysel Üslûp), Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 43, No. 2, Winter, pp. 147-158; Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, p. 562. 280 Örnek olarak bkz. Seymour Chatman (1962). “Linguistic Style, Literary Style and Performance: Some Dictions” (Dilbilimsel Üslûp, Edebî Üslûp ve Performans: Birkaç fade), Georgetown Monographs on Language and Linguistics, Vol. 13, pp. 73-81; Albert Henry (1972). “Stylistique Littéraire” (Edebî Üslûp), FM, 40, pp. 1-15; Anne Cluysenaar (1976). Introduction to Literary Stylistics: A Discussion of Dominant Structures in Verse and Prose [Edebî Üslûpbilime Giri : Nazım ve Nesirde Egemen Yapıların Tartı ılması], London: Batsford; Kofi E. Yankson (1987). An Introduction to Literary Stylistics [Edeb Üslûpbilime Giri ], Obosi: Pacific Publisher, 96 s.; Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, p. 562; Muhyiddin Osmân Muhsib (1431 / 2011). el-Üslûbiyyetü’l-Edebiyye [Edebî Üslûpbilim], Riyad: Câmi’atü Melik Su’ûd, 476 s. 281 Örnek olarak bkz. Wolfgang Groser, James Hogg and Karl Hubmayer (eds.) (1995). Style: Literary and Non-literary: Contemporary Trends in Cultural Stylistics [Üslûp: Edebî ve Gayri Edebî: Kültürel Üslûpbilimde Ça da E ilimler], Lampeter: Elwin Mellen, 357 p. 282 Örnek olarak bkz. Seymour Chatman (1962). “Linguistic Style, Literary Style and Performance: Some Dictions” (Dilbilimsel Üslûp, Edebî Üslûp ve Performans: Birkaç fade), Georgetown Monographs on Language and Linguistics, Vol. 13, pp. 73-81; Albert Henry (1972). “Stylistique Littéraire” (Edebî Üslûp), FM, 40, pp. 1-15; Anne Cluysenaar (1976). Introduction to Literary Stylistics: A Discussion of Dominant Structures in Verse and Prose [Edebî Üslûpbilime Giri : Nazım ve Nesirde Egemen Yapıların Tartı ılması], London: Batsford; Kofi E. Yankson (1987). An Introduction to Literary Stylistics [Edeb Üslûpbilime Giri ], Obosi: Pacific Publisher, 96 s.; Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, p. 562; Muhyiddin Osmân Muhsib (1431 / 2011). el-Üslûbiyyetü’l-Edebiyye [Edebî Üslûpbilim], Riyad: Câmi’atü Melik Su’ûd, 476 s. 283 Örnek olarak bkz. Seymour Chatman (1962). “Linguistic Style, Literary Style and Performance: Some Dictions” (Dilbilimsel Üslûp, Edebî Üslûp ve Performans: Birkaç fade), Georgetown Monographs on Language and Linguistics, Vol. 13, pp. 73-81; Nils Erik Enkvist (1973). Linguistic Stylistics [Dilbilimsel Üslûpbilim], Hauge: Mouton, 181 p.; R. Sandell (1977). Linguistic Style and Persuasion [Dilbilimsel Üslûpbilim ve kna], London: Academic Press; Jürgen Esser (1993). English Linguistic Stylistics [ ngiliz Dilbilimsel Üslûpbilimi], Tübingen: Niemeyer; Gabriela Missikova (2003). Linguistic Stylistics [Dilbilimsel Üslûpbilim], Nitra: Univerzita Konstantina Filozofa, Filozoficka Fakulta; Anna Guillemin (2008). “The Style of Linguistics: Aby Warburg, Karl Vossler, and Hermann Osthoff” (Dilbilimsel Üslûpbilim: Aby Warburg, Karl Vossler, and Hermann Osthoff), Journal of History of Ideas, Vol. 69, Nu. 4, pp. 605-626; Consuelo Montes Granado (2008). “Heteroglossia in Literature: A Sociolinguistic Stylistics Approach” (Edebiyatta Çokdillilik: Bir Toplumdilbilimsel Üslûp Yakla ımı), Multidisciplinary Studies in Language and Literature: English, American and Canadian, [Eds. Maria F. Garcia – Bermejo Giner – Pilar Sanchez Garcia Consuelo Montes Granado – Elvira Perez Iglesias Juan Andres Jurado Torresquesana], Salamanca (Espana): Universidad de Salamanca, pp. 103-112. 266

- 73 -

üslûp 288 ve/veya üslûpbilim 289 , Sosyolojik üslûp 290 ve/veya üslûpbilim (Üslûplar sosyolojisi 291 ), Tarihsel üslûp ve/veya üslûpbilim292, Hukuk üslûbu293 ve/veya üslûpbilimi, E itsel üslûp ve/veya üslûpbilim294, Kar ıla tırmalı üslûp ve/veya üslûpbilim 295 , Edimbilimsel üslûp ve/veya üslûpbilim 296 , Estetik üslûp ve/veya üslûpbilim 297 ; Estetik-dı ı üslûp ve/veya üslûpbilim, Film üslûbu ve/veya üslûpbilimi 298 , Bilimsel299 ve teknolojik üslûp ve/veya üslûpbilim, Televizyon üslûbu300, Plastik sanatlarda üslûp301 … vb. 16-Teorik veya pratik olup olmadı ına göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Teorik üslûp ve/veya üslûpbilim 302 ve Uygulamalı üslûp ve/veya üslûpbilim 303 ya da Normatif üslûp ve/veya üslûpbilim ve Deskriptif üslûp ve/veya üslûpbilim304. 17- ve meslek gruplarına göre üslûp ve/veya üslûpbilim:

Örnek olarak bkz. Ahmet Cafero lu (1962). “Filolog Gözü le Tanpınar’ın ‘Be ehir’indeki Kelime Üslûbu”, stanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 12, 31 Aralık, ss. 87-96. 285 Örnek olarak bkz. Nihal Kilci (2003). Cemil Meriç’in Bu Ülke Adlı Eserinde Cümle Üslûbu, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, 221 s.; Nihal Çalı kan (2010). “Bu Ülke’nin Cümlesi: Cemil Meriç’in Cümle Üslûbu Üzerine Bir nceleme / The Statement of Bu Ülke: An Analysis of Cemil Meriç’s Syntactic Style”, Turkish Studies / International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 5/2, Spring pp. 912-933. 286 Örnek olarak bkz. Richard Wollheim (1979). “Pictorial Style: Two Views” (Resim Üslûbu: ki Görü ), The Concept of Style [Ed. Berel Lang], Philadelphia: University of Pennsylvania Press, pp. 129-145 (Wollheim, bu yazısında ‘genel üslûp ve ‘özel/bireysel üslûp’ ayrımlarını yapar, ardından bu kavramların açıklamalarını verir ve örneklendirir). 287 Örnek olarak bkz. Brand Blanshard (1954). On Philosophical Style [Felsefî Üslûp Üzerine], Bloomington: Indiana University Press, 69 p.; Berel Lang (ed.) (1980). Philosophical Stylistics [Felsefî Üslûpbilim], Chicago: Nelson-Hall; Berel Lang (1988). “Literary Philosophy: The Anatomy of Philosophical Style” (Edebiyat Felsefesi: Felsefî Üslûbun Anatomisi), Colby Quarterly, Vol. 24, Issue: 2, June, pp. 101-112. 288 Örnek olarak bkz. Anna Marjorie Young (2007). “Psychological Style” (Psikolojik Üslûp”, Public Intellectuals, Rhetorical Style and the Public Sphere: The Politics of Thinking Out Loud [Kamu Aydınları, Belâ at Üslûbu ve Kamusal Alan: Sesli Dü ünme Politikaları], PhD. Dissertation, Austin: the Faculty of the Graduate School of The University of Texas, pp. 28-29, 72-85, 106-112, 132-138, 155-160; Willie van Peer (2010). Stylistics and Psychology: Investigations of Foregrounding [Üslûpbilim ve Psikoloji: Önceleme Üzerine ncelemeler], Australia: Croom Helm Australia Pty Ltd. 289 Örnek olarak bkz. René Wellek and Austin Warren (1949). “XIV.Style and Stylistics” (XIV.Üslûp ve Üslûpbilim), Theory of Literature [Edebiyat Teorisi], New York: Harcourt, Brace and Company, p. 187; Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Psychological Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Psikolojik Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, pp. 275-276; René Wellek and Austin Warren (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri, [Çev. Ahmet Edip Uysal], Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, ss. 243-244; A.mlf. (1993). Edebiyat Teorisi, [Çev. Ömer Faruk Huyugüzel], zmir: Akademi Kitabevi, s. 157. 290 Örnek olarak bkz. Anna Marjorie Young (2007). “Sociological Style” (Sosyolojik Üslûp), Public Intellectuals, Rhetorical Style and the Public Sphere: The Politics of Thinking Out Loud [Kamu Aydınları, Belâ at Üslûbu ve Kamusal Alan: Sesli Dü ünme Politikaları], pp. 29, 86-91, 113-117, 140-142, 161-162. Ayrıca bkz. Rodney D. Nelson (1992). “The Sociology of Styles of Thought” (Dü ünme Üslûpları Sosyolojisi), The British Journal of Sociology, Vol. 43, No. 1, Marc, pp. 25-54. 291 Örnek olarak bkz. Nurettin azi Kösemihal (1964-1966). “Edebiyat Sosyolojisine Giri ”, Sosyoloji Dergisi, S. 19-20, stanbul, s. 26, 27. 292 Örnek olarak bkz. Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Historical Stylistics” (Tarihsel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 26-28. 293 Bkz. Ergun Özsunay (1976). Kar ıla tırmalı Hukuka Giri , stanbul: stanbul Üniversitesi Yayınları, s. 330; ükrü Murat Elçin – Muhtar Tevfiko lu (1987). Yeni Türk Nesri Antolojisi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, s. 314. 294 Örnek olarak bkz. Urszula Clark and Sonia Zyngier (2003). “Towards a Pedagogical Stylistics” (Bir E itsel Üslûpbilime Do ru), Language and Literature, Vol. 12, Issue. 4, November, pp. 339-351; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Pedagogical Stylistics” (E itsel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 37-39; Michael Burke (2010). “Why Care About Pedagogical Stylistics?” (Niçin E itsel Üslûpbilim Önemsenmeli?), Language and Literature, Vol. 19, No. 7, February, pp. 7-11; Sonia Zyngier and Olivia Fiaiho (2010). “Pedagogical Stylistics, Literary Awareness and Empowerment: A Critical Perspective” (E itsel Üslûpbilim, Edebî Fankındalık ve Yetkilendirme: Ele tirel Bir Bakı Açısı), Language and Literature, Vol. 19, No. 7, February, pp. 13-33; Szilvia Csavi, Lara Week and Judit Zerkowitz (eds.) (2012). Pedagogical Stylistics: Current Trends in Language, Literature and ELT [E itsel Üslûpbilim: Dil, Edebiyat ve ELT’de Günümüz E ilimleri], New York: Continuum International Publishing, 241 p.; Michael Burke (ed.) (2014). “The Pedagogical Value of Stylistics” (Üslûpbilimin E itsel De eri), The Routledge Handbook of Stylistics [Routledge Üslûpbilim El Kitabı], New York: Routledge, içinde. 295 Örnek olarak bkz. J. Darbelnet (1983). “Comparative Stylistics as a Linguistic Discipline” (Bir Dilbilim Disiplini Olarak Kar ıla tırmalı Üslûpbilim), Multilingua – Journal of Cross-Cultural and Interlanguage Communication, Vol. 2, Issue 3, pp. 127-132; Monika Doherty (1991). “Reliability of Observational Data: Towards a Theory of Comparative Stylistics” (Gözlem Verisinin Güvenilirli i: Bir Kar ıla tırmalı Üslûpbilim Teorisine Do ru), TTR: Traduction, Terminologie, Rédaction, Vol. 4, No. 1, 49-61; J. R. Vinay (1995). Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation [Fransızca ve ngilizcenin Kar ıla tırmalı Üslûpbilimi: Çeviri çin Bir Metodoloji], Amsterdam: Benjamins Publishing Company, XX+359 p.; Anand Patil (2011). “Comparative Stylistics” (Kar ıla tırmalı Üslûpbilim), The Criterion: An International Journal in English, Vol. 2, Issue 1, April, pp. 1-17. 296 Bkz. Peter Richardson (1998). Style: A Pragmatic Approach [Üslûp: Edimbilimsel Bir Yakla ım], Boston: Allyn & Bacon; Elizabeth Black (2005). Pragmatic Stylistics [Edimbilimsel Üslûpbilim], Edinburg: Edinburg University Press, 177 p.; Siobhan Chapman and Billy Clark (eds.) (2014). Pragmatic Literary Stylistics [Edimbilimsel Edebî Üslûpbilim], London: Palgrave Macmillan; Siobhan Chapman and Billy Clark (eds.) (2005). “Introduction: Pragnatic Literary Stylistics” (Giri : Edimbilimsel Edebî Üslûpbilim), Pragmatic Literary Stylistics [Edimbilimsel Edebî Üslûpbilim], pp. 1-15. 297 Örnek olarak bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Aesthetic Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Estetik Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. 298 Örnek olarak bkz. Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Film Stylistics / The Stylistics of Film” (Film Üslûpbilimi), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 21-23; David Bordwell (1997). On the History of Film Style [Film Üslûbunun Tarihi Üzerine], Cambridge: Harvard University Press; Filiz Kılıç (1998). Türk Sinemasında 1980 Sonrası Üslûp Arayı ları, Basılmamı Doktora Tezi, zmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne ve Görüntü Sanatları Anabilim Dalı, 129 s. 299 Bkz. David Lodge (2002). “M. Riffaterre: Scientific Stylistics” (M. Riffaterre: Bilimsel Üslûpbilim), The Language of Fiction: Essays in Criticism and Verbal Analysis of the English Novel [Kurmacanın Dili: ngiliz Romanının Ele tirisi ve Sözel Çözümlemesi], New York: Routledge and Kegan Paul, pp. 61-63. 300 Örnek olarak bkz. Jeremy G. Butler (2009). Television Style [Televizyon Üslûbu], London: Routledge, 248 p. 301 Örnek olarak bkz. Selçuk Mülayim (1984). “Plastik Sanatlarda Anlatım Biçimleri ve Üslûp”, Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, No. 3, zmir, ss. 97-114. 302 Örnek olarak bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Theorical Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Teorik Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. ? 303 Örnek olarak bkz. H.G. Widdowson (1992). Practical Stylistics: An Approach to Poetry [Uygulamalı Üslûpbilim: iire Yakla ım], Oxford: Oxford University Press. 304 Örnek olarak bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Descriptive Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Betimleyici Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. 284

- 74 -

dili üslûbu ve/veya üslûpbilimi, Din Görevlisi305 (Haham, Papaz306 ve mam-hatip …vb.) üslûbu ve/veya üslûpbilimi, Gazete 307 ve Gazeteci üslûbu ve/veya üslûpbilimi 308 , Esnaf üslûbu ve/veya üslûpbilimi, oför üslûbu ve/veya üslûpbilimi … vb. 18-Bireysel veya millî veyahut küresel olup olmamasına göre üslûp ve/veya üslûpbilim: Bireysel üslûp309, Millî üslûp310, Kozmopolit üslûp311, Küresel edebî üslûp ve/veya üslûpbilim. 19-Roman Jakobson (1896-1982)’ın Dilbilimsel leti im Diyagramı’na göre üslûp ve/veya üslûpbilim: a-Yazar merkezli üslûp ve/veya üslûpbilim: Romantik üslûp ve/veya üslûpbilim 312 , Psikolojik üslûp 313 ve/veya üslûpbilim 314 [*Psikanalitik üslûp315 ve/veya üslûpbilim316] … vb. [*Yazarın kullandı ı kelime türlerine göre üslûp, Sıfat üslûbu, sim üslûbu ve Fiil üslûbu317 … gibi kategorilere ayrılabilir.] b-Eser/metin merkezli üslûp ve/veya üslûpbilim: Sözbilimsel üslûp ve/veya üslûpbilim318, Dilbilimsel üslûp ve/veya üslûpbilim319 (*Kelime üslûbu, Cümle Üslûbu320 … ), Biçimci üslûp ve/veya üslûpbilim321, Metindilbilimsel üslûp ve/veya üslûpbilim322, Bütün dinlerde din görevlileri müntesiplerine iyi bir hitabet dili ile seslendiklerinden, hitabet üslûbu ve/veya üslûpbilimi ile din görevlisi üslûp ve/veya üslûpbilimi birbirine yakın durmakta ve neredeyse örtü mektedir. 306 Northrop Frye, üslûbu halk üslûbu (demotic style) ve papaz üslûbu (hieratic style) eklinde ikiye ayırırken bu üslûp ayrımına yer verir [Bkz. Northrop Frye (1963). “Chapter Two / Manual of Style” (Bölüm 2: Üslûp Elkitabı), The Well-Tempered Critic [ yi Huylu Ele tirmen], Bloomington: Indiana University Press, pp. 55-111 ]. Di erleri bu ayrıma kıyasla tarafımızca eklenmi tir. 307 I.R. Galperin ve Michal K istek’e ilave olarak ‘gazete üslûbu’ kavramı hakkında bkz. ükrü Murat Elçin – Muhtar Tevfiko lu (1987). Yeni Türk Nesri Antolojisi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, s. 314. 308 Bkz. Firdevs Karahan (2006). “Biçembilim ve Ele tirel Söylem Çözümlemesi Ba lamında Dedikodu Sütunlarına Yönelik Bir nceleme”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 1, Ankara, ss. 89-118. 309 Bkz. Fritz Martini (1971). “Personel Style and Period Style: Perpectives on a Theme of Literary Research” (Ki isel Üslûp ve Dönem Üslûbu: Bir Edebiyat Ara tırması Temi Üzerine Bakı Açıları), Patterns of Literary Style [Ed. Joseph Strelka], Yearbook of Comparative Criticism, No. 3, pp. 90-115; Jenefer Robinson (1984). “General and Individual Style in Literature” (Edebiyatta Genel ve Özel/Bireysel Üslûp), Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 43, No. 2, Winter, pp. 147-158. 310 Bkz. Mehmet Kaplan (1973). “Ferdî ve Millî Üslûp”, Hisar, Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, S. 117, Mayıs, s. 6. 311 Bkz.Rebecca L. Walkowitz (2002). Cosmopolitan Style: Modernism Beyond the Nation [Kozmopolit Üslûp: Millet Ötesi Modernizm], New York: Columbia University Press. 312 Bkz. Frederick B. Artz (1962). From the Renaissance to Romanticism: Trends in Style in Art, Literature, and Music, 1300-1830 [Rönesanstan Romantizme: Sanat, Edebiyat ve Müzikteki Üslûpta E ilimler], Chicago: University of Chicago Press, X+311 p. 313 Bkz. Anna Marjorie Young (2007). “Psychological Style” (Psikolojik Üslûp”, Public Intellectuals, Rhetorical Style and the Public Sphere: The Politics of Thinking Out Loud [Kamu Aydınları, Belâ at Üslûbu ve Kamusal Alan: Sesli Dü ünme Politikaları], PhD. Dissertation, Austin: the Faculty of the Graduate School of The University of Texas, pp. 28-29, 72-85, 106-112, 132-138, 155-160; Willie van Peer (2010). Stylistics and Psychology: Investigations of Foregrounding [Üslûpbilim ve Psikoloji: Önceleme Üzerine ncelemeler], Australia: Croom Helm Australia Pty Ltd. 314 Örnek olarak bkz. René Wellek and Austin Warren (1949). “XIV.Style and Stylistics” (XIV.Üslûp ve Üslûpbilim), Theory of Literature [Edebiyat Teorisi], New York: Harcourt, Brace and Company, p. 187; Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Psychological Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Psikolojik Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 275; René Wellek and Austin Warren (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri, [Çev. Ahmet Edip Uysal], Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları, ss. 243-244; A.mlf. (1993). Edebiyat Teorisi, [Çev. Ömer Faruk Huyugüzel], zmir: Akademi Kitabevi, s. 157. 315 Böyle bir adlandırma ve kavram için bkz. B. Pope (1977). “Research on Psychoanalytic Style” (Psikanalitik Üslûp Üzerine Ara tırma), Effective Psychotheraphy [Eds. A.S. Gurman and A.M. Razin], New York: Pergamon Press, içinde. 316 ‘Psikanalitik üslûpbilim’ kavramı için bkz. Rebecca Posner (ed.) et al (1982). Trends in Romance Linguistics and Philology, Volume 3: Language and Philology in Romance [Roman Dilbilim ve Filolojisinde E ilimler, Cilt 3: Romanya’da Dil ve Filoloji], The Hague: Mouton Publishers, p. 60: “Does this mean that ‘psychoanalytic stylistics’ would be substituted for ‘psychological stylistics’?” (Bu, ‘psikanalitik üslûpbilim’in ‘psikolojik üslûpbilim’in yerini alaca ı anlamına gelir mi?) 317 Bkz. Rulon Wells (1960). “Nominal and Verbal Style” ( sim ve Fiil Üslûbu), Style in Language [Dilde Üslûp, Ed. Thomas A. Sebeok], Cambridge, New York and London: Technology Press of MIT and John Wiley and Sons, pp. 213-220; Richard A. Lanham (2003). “Noun and Verb Styles” ( sim ve Fiil Üslûpları), Analyzing Prose [Nesri Çözümleme], pp. 1-10. 318 Bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Rhetoric Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Sözbilimsel Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273; Jeanne Fahnestock (2011). Rhetorical Style: The Uses of Language in Persuasion [Sözbilimsel Üslûp: knada Dil Kullanımları], Oxford and New York: Oxford University Press. 319 Örnek olarak bkz. Seymour Chatman (1962). “Linguistic Style, Literary Style and Performance: Some Dictions” (Dilbilimsel Üslûp, Edebî Üslûp ve Performans: Birkaç fade), Georgetown Monographs on Language and Linguistics, Vol. 13, pp. 73-81; Nils Erik Enkvist (1973). Linguistic Stylistics [Dilbilimsel Üslûpbilim], Hague: Mouton, 181 p.; R. Sandell (1977). Linguistic Style and Persuasion [Dilbilimsel Üslûpbilim ve kna], London: Academic Press; Jürgen Esser (1993). English Linguistic Stylistics [ ngiliz Dilbilimsel Üslûpbilimi], Tübingen: Niemeyer; Gabriela Missikova (2003). Linguistic Stylistics [Dilbilimsel Üslûpbilim], Nitra: Univerzita Konstantina Filozofa, Filozoficka Fakulta; Anna Guillemin (2008). “The Style of Linguistics: Aby Warburg, Karl Vossler, and Hermann Osthoff” (Dilbilimsel Üslûpbilim: Aby Warburg, Karl Vossler, and Hermann Osthoff), Journal of History of Ideas, Vol. 69, Nu. 4, pp. 605-626; Consuelo Montes Granado (2008). “Heteroglossia in Literature: A Sociolinguistic Stylistics Approach” (Edebiyatta Çokdillilik: Bir Toplumdilbilimsel Üslûp Yakla ımı), Multidisciplinary Studies in Language and Literature: English, American and Canadian, eds. Maria F. Garcia – Bermejo Giner – Pilar Sanchez Garcia Consuelo Montes Granado – Elvira Perez Iglesias Juan Andres Jurado Torresquesana, Salamanca (Espana): Universidad de Salamanca, pp. 103112. 320 Örnek olarak bkz. Nihal Kilci (2003). Cemil Meriç’in Bu Ülke Adlı Eserinde Cümle Üslûbu, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, 221 s.; Nihal Çalı kan (2010). “Bu Ülke’nin Cümlesi: Cemil Meriç’in Cümle Üslûbu Üzerine Bir nceleme / The Statement of Bu Ülke: An Analysis of Cemil Meriç’s Syntactic Style”, Turkish Studies / International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 5/2, Spring, pp. 912-933. 321 Örnek olarak bkz. Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, p. 369; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Formalist Stylistics” (Biçimci Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 24-30; Sonia Zyngier (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), p. 43. 305

- 75 -

Dönü ümlü-Üretimsel üslûp ve/veya üslûpbilim 323 , Bütünce üslûp ve/veya üslûpbilimi 324 , Betimleyici üslûp ve/veya üslûpbilim 325 (Vezinsel betimleyici üslûp ve/veya üslûpbilim, Yapısal üslûp ve/veya üslûpbilim326 ve Sözlüksel üslûp ve/veya üslûpbilim327), Objektivist üslûp ve/veya üslûpbilim, Topografik veya Görsel üslûp ve/veya üslûpbilim328, Göstergebilimsel üslûp ve/veya üslûpbilim329, Yorumlayıcı330 / Yorumbilimsel üslûp331 ve/veya üslûpbilim, Zihniyetçi üslûp ve/veya üslûpbilim332, Hipermetin/e-metin üslûbu ve/veya üslûpbilimi … vb. Ayrıca bu üslûp ve/veya üslûpbilim çe idini Telif eserlerde/metinlerde üslûp, Adapte eserlerde/metinlerde üslûp, Çeviri eserlerde/metinlerde üslûp ve Çeviribilimde üslûp333 … diye de sınıflandırmak mümkündür. c-Okur merkezli üslûp ve/veya üslûpbilim: Duygusal üslûp ve/veya üslûpbilim334, Edimbilimsel (Faydacı) üslûp ve/veya üslûpbilim335 ya da levsel üslûp ve/veya üslûpbilim 336 (Medya üslûbu ve/veya üslûpbilimi 337 ), E itsel üslûp ve/veya üslûpbilim338, Adl üslûp ve/veya üslûpbilim339, Feminist üslûp ve/veya üslûpbilim340 … vb. Bkz. Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, pp. 370-371; A.mlf. (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), p. 44. 323 Bkz. James P. Thorne (1965). “Stylistics and Generative Grammars” (Üslûpbilim ve Üretimsel Dilbilgisi), Journal of Linguistics, Vol. 1, No. 1, April, pp. 4959; Curtis W. Hayes (1968). “A Transformative-Generative Approach to Style: Samuel Johnson and Edward Gibbon” (Üslûba Dönü ümlü-Üretimsel Bir Yakla ım: Samuel Johnson ve Edward Gibbon), Language and Style, Vol. ?, No. 1, pp. 39-48; Robert de Baugrande (1977). “Generative Stylistics: Between Grammar and Rhetoric” (Üretimsel Üslûpbilim: Dilbilgisi ve Belâ at Arasında), College Composition and Communication, Vol. 28, No. 3, October, pp. 240246. 324 Bkz. D. L. Hoover, J. Culpeper and B. Louw (2007). Approaches to Corpus Stylistics: The Corpus, the Computer and the Study of Literature [Bütünce Üslûpbilime Yakla ımlar: Bütünce, Bilgisayar ve Edebiyat Ara tırması], London: Routledge; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Corpus Stylistics” (Bütünce Üslûpbilimi), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 9-11; Michaela Mahlberg (2013). Corpus Stylistics and Dickens’ Fiction [Bütünce Üslûpbilimi ve Dickens’in Kurmacası], New York: Routledge. 325 Bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Descriptive Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Betimleyici Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. 326 Bkz. Michael Riffaterre (1971). Essais de Stylistique Structurale [Yapısal Üslûpbilim Üzerine Denemeler], Paris: Flammarion, 364 p.; Talbot J. Taylor (1981). Linguistic Theory and Structural Stylistics [Dilbilimsel Teori ve Yapısal Üslûpbilim], Oxford: Pergamon Press, 111 p. 327 Bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. 328 Bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Topographical or Visual stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Topografik veya Görsel Üslûpbilim), New Literary History, p. 275. 329 Bkz. Georges Molinié (1998). Sémiostylistique: L’effet de l’art [Göstergebilimsel Üslûpbilim: Sanatta Etkisi], Paris: Presses Universitaires de France. 330 Bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, p. 563. 331 Bkz. Michael Lapidge (1975). “The Hermeneutic Style in Tenth-Century Anglo-Latin Literature” (Onuncu Yüzyıl Anglo-Latin Edebiyatında Yorumbilimsel Üslûp), Aglo-Saxon England, Vol. 4, December, pp. 67-111. Ayrıca bkz. Serhiy Kvit (2011). “The Hermeneutics of Style” (Üslûbun Yorumbilimi), Kyiv-Mohyla Journal Philosophy, Vol. 2, pp. 1-4. 332 Bkz. I. Bockting (1994). “Mind Style as a Interdisciplinary Approach to Characterisation in Faulkner” (Faulkner’daki Karakterizasyona Disiplinlerarası Bir Yakla ım Olarak Zihniyet Üslûbu), Language and Literature, Vol. 3, No. 3, pp. 157-174; Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, pp. 369-370; J. Boase-Beier (2003). “Mind Style Translated” (Aktarılan Zihniyet Üslûbu), Style, Vol. 37, No. 3, pp. 253-265; Sonia Zyngier (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), pp. 43-44. 333 Bkz. Hans J. Vermeer (2010). “Çeviribilimde Retorik ve Biçembilim” (Çev.: Ay e Handan Konar), Ç.N: Çevirmenin Notu Dergisi, S. 11, ( stanbul) 20 Mayıs içinde; Burç dem Dinçel (2011). “Stylistic of Drama and the (Im)Possibility of Stylistic Achievement in Translation of John Millington Synge’s Riders to The Sea / Dram Sanatının Biçembilimi ve Çeviride Biçembilimsel Edinim Olana(ksızlı) ı: John Millington Synge’in Denize Giden Atlılar Oyunu”, stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Ele tirmenli i ve Dramaturji Bölüm Dergisi, S. 17, stanbul, ss. 48-75. 334 Bkz. Stanley E. Fish (1970). “Literature in the Reader: Affective Stylistics” (Okura Dair Edebiyat: Duygusal Üslûpbilim”, New Literary History, Vol. 2, No. 1, Autumn, pp. 123-162; William Stephen Good (1974). Affective Stylistics: Sermons by John Donne and Jonathan Edwards [Duygusal Üslûpbilim: John Donne ve Jonathan Edwards’ın Nasihatları], Unpublished M.A. Thesis, Columbia: University of British Columbia, 260 p. 335 Bkz. Peter Richardson (1998). Style: A Pragmatic Approach [Üslûp: Edimbilimsel Bir Yakla ım], Boston: Allyn & Bacon; Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, pp. 371-372; Elizabeth Black (2005). Pragmatic Stylistics [Edimbilimsel Üslûpbilim], Edinburg: Edinburg University Press, 177 p.; Siobhan Chapman and Billy Clark (2014). Pragmatic Literary Stylistics [Edimbilimsel Edebî Üslûpbilim], London: Palgrave Macmillan; Sonia Zyngier (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), p. 45. 336 Bu konuda geni bilgi için bkz. Vennelakanti Prak sam (1982). Functional Stylistics: Theory & Practice [ levsel Üslûpbilim: Teori ve Uygulama], Indian Institute of Language Studies, 75 p.; Jan Chloupek and Ji í Nekvapil (eds.) (1993). Studies in Functional Stylistics [ levsel Üslûpbilim Üzerine ncelemeler], Prague: John Benjamins Publishing Company; Dan Shen (2002). “Further Reflections on Functional Stylistics” ( levsel Üslûpbilim Üzerine Daha Fazla Dü ünceler), Foreign Language Teaching and Research, Vol 34, No. 3, pp. 188-193; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Functionalist Stylistics” ( levselci Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 25-26. 337 “ levsel üslûp ve/veya üslûpbilim”in alt dalı olan ‘medya üslûbu ve/veya üslûpbilimi’ hakkında bkz. Liliya R. Duskaeva (2011). “Media Stylistics: The New Concept or New Phenomenon?” (Medya Üslûpbilimi: Yeni Bir Kavram veya Yeni Bir Olgu Mu?), Russian Journal of Communication, Vol. 4, Nos. 3-4, June, pp. 229-250; Marina Lambrou and Alan Durant (2014). “Media Stylistics” (Medya Üslûpbilimi), The Cambridge Handbook of Stylistics [Cambridge Üslûpbilim El Kitabı], [Eds. Peter Stockwell and Sara Whiteley], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 503-519. 338 Bkz. Jean Jacques Weber (1996). Stylistics Reader: From Roman Jakobson to the Present [Okur Üslûpbilimi: Roman Jakobson’dan Günümüze], p. 139; Urszula Clark and Sonia Zyngier (2003). “Towards a Pedagogical Stylistics” (Bir E itsel Üslûpbilime Do ru), Language and Literature, Vol. 12, Issue. 4, November, pp. 339-351; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Pedagogical Stylistics” (E itsel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 37-39; Szilvia Csavi, Lara Week and Judit Zerkowitz (eds.) (2012). Pedagogical Stylistics: Current Trends in Language, Literature and ELT [E itsel Üslûpbilim: Dil, Edebiyat ve ELT’de Günümüz E ilimleri], New York: Continuum International Publishing, 241 p. 339 Bkz. Gerald R. McMenamin (1993). Forensic Stylistics [Adlî Üslûpbilim], Amsterdam: Elsevier, 249 p. [Burada ‘adlî’ eklinde çevirdi imiz ngilizce ‘forensic’ kelimesinin ‘bulgubilim’ olarak da Türkçele tirildi ine ahit oldu umu belirtmek isterim.] 340 Örnek olarak bkz. Sara Mills (1995). Feminist Stylistics [Feminist Üslûpbilim], London: Routledge; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Feminist Stylistics” (Feminist Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 18-21. 322

- 76 -

d-Toplum/ba lam merkezli üslûp ve/veya üslûpbilim341: Ba lamla tırılmı üslûp ve/veya üslûpbilim342, Tarihsel üslûp ve/veya üslûpbilim343, Marksist üslûp ve/veya üslûpbilim344, Yeni tarihselci üslûp ve/veya üslûpbilim345, Toplumsal üslûp ve/veya üslûpbilim346 / Toplumüslûpbilim 347 , Söylem üslûbu ve/veya üslûpbilimi 348 , Edimbilimsel (Faydacı) üslûp ve/veya üslûpbilim349 ya da levsel üslûp ve/veya üslûpbilim350 (Medya üslûbu ve/veya üslûpbilimi351), Radikal üslûp ve/veya üslûpbilim352, Deneysel üslûp ve/veya üslûpbilim353, Bili sel üslûp ve/veya üslûpbilim354, Sosyo-tarihsel ve sosyo-kültürel üslûp ve/veya üslûpbilim, Kültür ve Grup üslûbu ve/veya üslûpbilimi355, Bkz. Sara Mills (1992). “Knowing Y/Our Space: Towards a Marxist Feminist Contextualised Stylistics” (Yeri/nizi Bilmek: Bir Marksist Feminist Ba lamsalla tırılmı Üslûpbilime Do ru), Language, Text and Context: Essay in Stylistics [Dil, Metin ve Ba lam: Üslûpbilime Dair Denemeler], [Ed. M. Toolan], London: Routledge, pp. 182-207; Tony Bex, Michael Burke and Peter Stockwell (eds.) (2000). Contextualized Stylistics: In Honour of Peter Verdonk [Ba lamsalla tırılmı Üslûpbilim: Peter Verdonk’un Onuruna], Amsterdam and Atlanta: Rodopi, 278 s. 342 Örnek olarak bkz. Diri I. Teilanyo & Priscilla O. Efe-Obuke (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, p. 564; T. Bex, M. Burke and P. Stockwell (eds.) (2000). Contextualized Stylistics [Ba lamsalla tırılmı Üslûpbilim], Amsterdam: Rodopi. 343 Örnek olarak bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Historical Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Tarihsel Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 274; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Historical Stylistics” (Tarihsel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 26-28. 344 Örnek olarak bkz. Boris Maslov (2015). “Metapragmatics, Migrating Motifs, Marxist Stylistics: Three Methodologycal Extensions of Veselovsky’s Historical Poetics” (Üst-Edimbilim, Göçeden Motifler, Marksist Üslûpbilim: Veselovsky’nin Tarihsel Poetikasının Üç Yöntembilimsel Açımlaması), Persistent Forms: Explorations in Historical Poetics [Israr Eden Biçimler: Tarihsel Poetikada Bulu lar], [Eds. Boris Maslov and Ilya Kliger], Fordham University Press, New York, 2015 içinde. 345 Örnek olarak bkz. Beatrix Busse (2010). “Recent Trends in New Historical Stylistics” (Yeni Tarihselci Üslûpbilimde Günümüz E ilimleri), Language and Style [Eds. Dan McIntyre and Beatrix Busse], London: Palgrave Macmillan, pp. 32-54. 346 Örnek olarak bkz. Andreas H. Jucker (1992). Social Stylistics: Syntactic Variation in British Newspapers [Toplumsal Üslûpbilim: ngiliz Gazetelerinde Cümle De i iklikleri], Berlin: Walter de Mouton de Gruyter. 347 Bkz. Urs Dürmüller (1984). “Sociostylistics and the Study of Medieval English” (Toplumüslûpbilim ve Ortaça ngilizcesinin ncelenmesi), Publications AMAES, Vol. 10, pp. 5-24; Urs Dürmüller (1984). “Sociostylistics and the Study of Medieval English” (Toplumüslûpbilim ve Ortaça ngilizcesinin ncelenmesi), Linguistic and Stylistic Studies in Medieval English [Ortaça ngilizcesi Üzerine Dilbilimsel ve Üslûpbilimsel Ara tırmalar], [Ed. Andre Crepin], Paris: Publications de l’Association des Medievistes Anglicistes de l’Enseignement Superieur, pp. 5-25. 348 Örnek olarak bkz. Ronal Carter (1979). Towards a Theory of Discourse Stylistics: A Study of Some Applications of Linguistic Theory to the Analysis of Poetry, with Particular Reference to W. H. Auden [Bir Söylem Üslûpbilim Teorisine Do ru: W. H. Auden’e Özel Referans le, iir Çözümlemesine Dilbilimsel Teorinin Bazı Uygulamalarının Ara tırılması], Ph.D Thesis, Birmingham: Department of English Language and Literature, University of Birmingham; Nikolas Coupland (ed.) (1988). “Introduction: Towards a Stylistics of Discourse” (Giri : Bir Söylem Üslûpbilimine Do ru), Styles of Discourse [Söylem Üslûpları], Croom Helm, London, 1988, pp. 1-19; R. A. Carter & P. Simpson (ed.) (1989). Language, Discourse and Literature. An Introductory Reader in Discourse Stylistics [Dil, Söylem ve Edebiyat. Söylem Üslûpbiliminde Okur Tanıtımı], London: Unwin Hyman; Michael Hoey (1989). “Discourse-Centred Stylistics: A Way Forward?” (Söylem-Merkezli Üslûpbilim: leri Bir Yol Mu?), Language, Discourse and Literature. An Introductory Reader in Discourse Stylistics [Dil, Söylem ve Edebiyat. Söylem Üslûpbiliminde Okur Tanıtımı], [Eds. R. A. Carter & P. Simpson], London: Unwin Hyman, pp. 123-136; Nuray Alagözlü (2005). “Yılmaz Erdo an’ın “Ke ke” Öyküsü ve Söylem Biçembilimi: Bir Yöntem ve Uygulama”, Journal of Language and Linguistic Studies, Vol. 1, Nu. 1, April, ss. 67-80; Tuba Celiktas (2009). Critical Discourse Stylistics in Practice [Uygulamada Ele tirel Söylem Üslûpbilimi], ?: VDM Publishing, 312 p; Ufuk ahin (2012). Malcom Bradbury’nin To The Hermitage Adlı Romanının Ele tirel Söylem Biçembilimsel Yöntem I ı ında ncelenmesi, Basılmamı Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ngiliz Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, 590 s.; Ufuk ahin (2013). “Bir Ele tirel Söylem Biçembilim Uygulaması: Adalet A ao lu’nun ‘Karanfilsiz’ Adlı Hikâyesi / An Application of Critical Discourse Stylsitics: Adaleto ao lu’s Short Story ‘Karanfilsiz’”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi / Ataturk University, Journal of Graduate School of Social Sciences, C. 17, S. 3, Erzurum, ss. 79-104. 349 Bkz. Peter Richardson (1998). Style: A Pragmatic Approach [Üslûp: Pragmatik Bir Yakla ım], Boston: Allyn & Bacon; Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, pp. 371-372; Elizabeth Black (2005). Pragmatic Stylistics [Edimbilimsel Üslûpbilim], Edinburg: Edinburg University Press, 177 p.; Sonia Zyngier (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), p. 45. 350 Bu konuda geni bilgi için bkz. Vennelakanti Prak sam (1982). Functional Stylistics: Theory & Practice [ levsel Üslûpbilim: Teori ve Uygulama], Indian Institute of Language Studies, 75 p.; Jan Chloupek and Ji í Nekvapil (eds.) (1993). Studies in Functional Stylistics [ levsel Üslûpbilim Üzerine ncelemeler], John Benjamins Publishing Company, Prague, 1993; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Functionalist Stylistics” ( levselci Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 25-26. 351 “ levsel üslûp ve/veya üslûpbilim”in alt dalı olan ‘medya üslûbu ve/veya üslûpbilimi’ hakkında bkz. Liliya R. Duskaeva (2011). “Media Stylistics: The New Concept or New Phenomenon?” (Medya Üslûpbilimi: Yeni Bir Kavram veya Yeni Bir Olgu Mu?), Russian Journal of Communication, Vol. 4, Nos. 3-4, June, pp. 229-250; Marina Lambrou and Alan Durant (2014). “Media Stylistics” (Medya Üslûpbilimi), The Cambridge Handbook of Stylistics [Cambridge Üslûpbilim El Kitabı], [Eds. Peter Stockwell and Sara Whiteley], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 503-519. 352 Bkz. Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, p. 372; A.mlf. (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), p. 45. 353 Bkz. Sonia Zyngier (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, pp. 372-373; A.mlf. (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), pp. 45-46. 354 Örnek olarak bkz. P. Stockwell (2002). Cognitive Stylistics [Bili sel Üslûpbilim], London: Routledge; E. Semino & J. Culpeper (eds.) (2002). Cognitive Stylistics: Language and Cognition in Text Analysis [Bili sel Üslûpbilim: Metin Çözümlemesinde Dil ve Kavrama], Amsterdam and Philadelphia: John Benjamin; Nina Norgaard, Beatrix Busse and Rocio Montoro (eds.) (2010). “Cognitive Stylistics / Cognitive Poetics” (Bili sel Üslûpbilim / Bili sel Poetika), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 7-9; David West (2014). I.A. Richards and the Rise of Cognitive Stylistics [I.A. Richards ve Bili sel Üslûpbilimin Do u u], London and New York: Bloomsbury Academic Press, 176 p. 355 Örnek olarak bkz. Morton W. Bloomfield (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Cultural and Group Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Kültür ve Grup Üslûpbilimi), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, pp. 274-275; Dick Hebdige (1979). Subculture: The Meaning of Style [Alt-Kültür: Üslûbun Anlamı], London: Routledge; Wolfgang Groser, James Hogg and Karl Hubmayer (eds.) (1995). Style: Literary and Non-literary: Contemporary Trends in Cultural Stylistics [Üslûp: Edebî ve Gayri Edebî: Kültürel Üslûpbilimde Ça da E ilimler], Lampeter: Elwin Mellen, 357 p.; Fiona Paton (2000). “Beyond Bakhtin: Towards a Cultural Stylistics” (Bakhtin Ötesi: Bir Kültür Üslûpbilimine Do ru), College English, Vol. 63, No. 2, November, pp. 166-193; Qin Zhi Zhang (2003). Literary Stylistics and The Interpretation of Cat in The Rain by Hemingway [Edebî Üslûpbilim ve Hemingway’in Cat in the Rain’inin Yorumu], Unpublishing Master Thesis, China: Shanxi University; Dick Hebdige (2004). “Subculture: The Meaning of Style” (Alt-Kültür: Üslûbun Anlamı), Literary Theory: An Anthology [Edebiyat Teorisi: Bir Antoloji], [Eds. Julie Rivkin and Michael Ryan], Second edit., Oxford: Blackwell Publishing, pp. 1258-1267. 341

- 77 -

Sömürgesonrası üslûbu ve/veya üslûpbilimi356 (Kendi içerisinde “ lk dönem Sömürgesonrası üslûbu” ve “Son dönem Sömürgesonrası üslûbu” eklinde dönemlere ayrılabilir) … vb. SONUÇ Üslûp ve üslûpbilim di er bilim dalları gibi tarihsel geli imi esnasında dallanıp budaklanmı ve yeni kullanım alanlarıyla içinden çıkılmaz bir boyut almı oldu undan, sınıflandırılması kaçınılmaz hale gelmi tir. Günümüzün bütün bilim dallarında ara tırmacılar veya bilim adamları incelemek istedikleri her meseleyi daha küçük parçalara ayırır ve belli ba lı sınıflandırmalardan yararlanırlar. Üslûp ve üslûpbilimin bu kadar fazla çe itlenmesi onun tarihsel geli iminin, bu alandaki ara tırmaların detaylanmasının ve ileri sürülen pek çok üslûp ve üslûpbilim teorilerinin bir sonucudur. Üslûp ve üslûpbilim teorileri ile üslûp ve üslûpbilim sınıflandırmalarını birbirinden ayrı dü ünmemek gerekir. Üslûp ve üslûpbilim çe itleri konusunda olumlu veya olumsuz etkin olan birçok nedeni de ileri sürmek mümkündür. Bu sahanın tarihsel süreç içerisinde olu mu olan gelene i, önceleri Batı’da retorik ve Do u’da belâ at, XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren özellikle bizde belli ba lı üslûp ve üslûpbilim, pek çok kavramıyla birlikte üslûp çe itlerini miras olarak günümüze ta ımı tır. Genelleyerek söylemek gerekirse, üslûp ve üslûpbilimin çe itlenmesinde tarihî seyri 357 içinde gelenekten miras alınanların yanında, bir bilim dalı halinde geli erek pek çok ana ve alt dallarının ortaya çıkmasının, ça ların, devirlerin, dönemlerin, çevrenin ve ya anılan zaman dilimindeki devleti idare eden iktidarın olumlu veya olumsuz etkisi vardır. Hatipler, airler ve yazarların üslûpları üzerinde devletle ve/veya iktidarla ili kilerinin, devletin ve/veya iktidarın kültür, dil ve edebiyat politikalarının her zaman derin etkisi vardır. Bu ili kiler a ı, de i ik sonuçlarıyla üslûp ve üslûpbilim üzerinde etkisini gösterir. Bazen istek, bazen öneri, bazen emir, talimat, tüzük ve yasa maddesi eklinde tezahür eden bu etki, üslûbun olumlu ve/veya olumsuz çe itlenmesinde göz ardı edilemeyecek önemli bir etki türüdür… Kısaca söylemek gerekirse, üslûp ve üslûpbilimin çe itleri üzerinde görüldü ü gibi pek çok etken rol oynamaktadır. Üslûp ve üslûpbilim tabiatı itibariyle disiplinlerarası bir özelli e de sahip oldu u için, o pek çok disiplinin iç içe geçmi veya üst üste gelmi ö elerini kapsar. Üslûp ve üslûpbilim, gerek dil ve edebiyat içi ve gerekse dil ve edebiyat-dı ı pek çok kıstastan hareketle sınıflandırılmı tır. Bu çalı mada yapılan sınıflandırmada ‘do u’ ve ‘batı’ kıstasları esas alınarak üslûp ve üslûpbilim önce ikiye ayrılmı , sonra her biri kendi içinde alt bölümlemelere tabi tutulmu tur. Bu ba lamda, yabancı edebiyat teorisyenleri, üslûpçuları, akademisyen ve ara tırmacılarından örnek olarak on (10) ki inin veya müsterek çalı anların, Türk edebiyatından ise on üç (13) ki inin üslûp ve üslûpbilim sınıflandırması orijinal kaynaklardan hareketle verilmi , ardından tarafımca yepyeni bir üslûp ve üslûpbilim sınıflandırması sunulmu tur. Bu çalı mada, edebiyat dünyasına, daha önce yapılan sınıflandırmaları elden geldi ince dı ta bırakmamaya dikkat eden, fakat daha da geli tirilebilece ini kabul eden yeni ve kapsamlı bir üslûp ve üslûpbilim sınıflandırması ilk kez sunulmu tur. Bu sahada çalı malarını sürdürecek olan her seviyeden akademisyen, ara tırmacı ve edebiyatseverlere izleyecekleri bir çerçeve ve konu alanları sunuldu u gibi yerli ve yabancı kaynaklar disiplinlerarası bir yakla ımla taranarak ilgili kategorilerde verilmi tir. KAYNAKÇA

ABDULLAH el-Ceyûsî (1427 / 2006). “Üslûbu’l-Hıvâr fî’l-Kur’âni’l-Kerîm…” (Kur’ân-ı Kerîm’de Diyalog Üslûbu…), el-Mecelletü’l-Ürdüniyye fî’d-Dirâsâti’lslâmiyye, C. 2, Aded: 1, , ss. 1-27. ABDULLAYEV A. S. (1961). Üslûbiyyat Me galelerinin Metodikası, Bakı: Azertedrisne r, 143 s. ABDURRAHMAN el-Muttarid (1395 / 1975). Es l bü’d-Tevk d f ’l-Kur’ n [Kur’an’da Tevkid Üslûpları], Trablus: el-Mektebetü’l-Matbû’a. ABDURRAHMÂN Fehmî (1302 / 1885, 1306 / 1889). Tedrîsât-ı Edebiyye (Mekteb-i Hukûk-ı âhâne çin), Birinci Kısım, stanbul: Karabet ve Kaspar Kütübhâneleri, 176 s. ABDÜLGAN Muhammed Sa’d Bereke (1403 / 1983). Üslûbü’d-Da’veti’l-Kur’ niyye [Kur’ n Davetin Üslûbu], Kâhire: Mektebetu Vehbe, 391 s. ABDÜLHÂLIK ‘Udayme (1972). Dirâsâtün Li-Üslûbi’l-Kur’ân’l-Kerîm [Kur’ân-ı Kerîm’in Üslûbu Üzerine Ara tırmalar], Kâhire: Dârü’l-Hadîs. ABDÜLHALÎM Hifnî (1985). Üslûbu’l-Muhâvere fî’l-Kur’âni’l-Kerîm [Kur’ân-ı Kerîm’de Muhavere Üslûbu], 2.Tab’, Kâhire: el-Hey’etü’l-Âmmetü’l-Mısriyye. ABRAMS, M. H. (1998). “Speech-Act Theory” (Söz Eylem Teorisi), A Glossary of Literary Terms, 7th edit., Boston: Heinle & Heinle / Thomson Learning, pp. 291-294. ABRAMS, M. H. (1998). “Style” (Üslûp), A Glossary of Literary Terms, 7th edit., Boston: Heinle & Heinle / Thomson Learning, pp. 303-305.

Örnek olarak bkz. Paul Hamilton (2003). “Postcolonial Stylistics and Postmodern Logic” (Sömürgesonrası Üslûpbilimi ve Postmodern Mantık), Historicism [Tarihselcilik], 2nd edit., London and New York: Routledge, pp. 151-162; Vicki Briault Manus (2011). “Towards A Postcolonial Stylistics” (Bir Sömürgesonrası Üslûpbilimine Do ru), Emerging Traditions: Toward a Postcolonial Stylistics of Black South African Fiction in English [Ortaya Çıkan Gelenekler: Bir ngilizce Siyah(î) Güney Afrika Kurmacasının Sömürgesonrası Üslûpbilimine Do ru], Lanham, Maryland: Lexington Books, pp. 256-258. 357 Bu konuda bkz. Adem Çalı kan (2015). “Üslûp ve Üslûpbilim Üzerine-2: Üslûp ve Üslûpbilimin Tarihçesi” (On Style and Stylistics-2: The Short History of Style and Stylistics), Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Volume: 8, Issue: 36, February, ss. 27-80. 356

- 78 -

AHMAD Tamîmdârî (1381 / 2002). “Chapter 3. Poetic Styles in Parsian Literature” (Bölüm 3. Fars Edebiyatında Poetik Üslûplar), “Chapter 4. Parsian Prose Styles” (Bölüm 4. Fars Nesir Üslûpları), The Book of Iran: A History of Persian Literature: Schools, Periods, Styles and Literary Genres [ ran Kitabı: Fars Edebiyatı Tarihi: Okullar, Devirler, Üslûplar ve Edebî Türler], Translated by Ismâ’îl Salâmî, Center for International Cultural Studies, Tehran: Alhoda International Publishers, pp. 71-102, 103-114. AHMED Tâhir Haseneyn (2000). el-Üslûbiyyetü’l-‘Arabiyyeh [Arap Üslûpbilimi], Kâhire: Yutlabu min Mektebetü’l-Ancilû el-Mısriyye, 299 s. AKDEM R, Salih (2002). “Kur’ân Çevirilerinde Dikkate Alınmayan Önemli Bir Üslûp Özelli i Üzerine”, slâmiyât, Üç Aylık Ara tırma Dergisi [Din ve iddet], C. 5, S. 1, Ocak – Mart, ss. 143-161. AKI, Niyazi (1960). Yakup Kadri Karaosmano lu: nsan, Eser, Fikir, Üslûp, stanbul: stanbul Matbaası, 306 s. AL Hâcî Hânî (1391 / 2012). “el-Üslûb ve’l-Üslûbiyye ve Anâsıru’l-Üslûbi’l-Edebî min Manzûri’l-Kur’âni’l-Kerîm” (Kur’ân-ı Kerîm Açısından Üslûp, Üslûpbilim ve Edebî Üslûbun Ö eleri), zâ’âtu Nakdiyye, Sene: 2, Aded: 8, itâ / Kânûn-ı Evvel, ss. 77-99. AKTA , Sahip (2006). Kur’an’da stifhâm Üslûbu, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Elazı : Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, X+98 s. AKTA , erif (1986). Edebiyatta Üslûp ve Problemleri, 1.bs., Ankara: Akça Yayınları, 159 s. AKYILDIZ, Ali (2011). Sürgün Sefir Sadullah Pa a (Hayatı, ntiharı, Yazıları), 1.bs., stanbul: Türkiye Bankası Kültür Yayınları, 488 s. ALAGÖZLÜ, Nuray (2005). “Yılmaz Erdo an’ın “Ke ke” Öyküsü ve Söylem Biçembilimi: Bir Yöntem ve Uygulama”, Journal of Language and Linguistic Studies, Vol. 1, Nu. 1, April, ss. 67-80. AL Nazîmâ (2012). Muhtıra-i Belâ at [Haz. Ömer Zülfe], stanbul: Yedirenk Yayınları, 104 s. AL Nazîmâ (1308 / 1890). Muhtıra-i Belâ at, stanbul: Kasbâr Matba’ası, 36 s. AL MEMAJ, Zamira (2010). Introduction to English Style and Stylistics [ ngiliz Üslûbu ve Üslûpbilimine Giri ], ?: VDM Publishing, 152 p. ALLATT, Nicholas (2013). “Relevance Theory” (Ba ıntı Teorisi), Perspectives on Linguistic Pragmatics [Dilbilimsel Edimbilim Üzerine Bakı Açıları, Eds., Alessandro Capone, Franco Loiparo and Marco Carapezza], Berlin / New York: Springer International Publishing, pp. 57-98. ALMENOAR, Lubna (2010). “A Introduction to Literary Quranic Stylistics” (Edebî Kur’an Üslûpbilimine Giri ), JAASEP: Journal of the American Academy of Special Education Professionals, Winter içinde. ALMENOAR, Lubna (2010). “Comparative Quranic Stylistics” (Kar ıla tırmalı Kur’ânî Üslûp), The International Journal of Learning, Vol. 17, Issue 1, February, pp. 467-486. ALTER, Robert (2009-10). “American Literary Style and the Presence of the King James Bible” (Amerikan Edebiyat Üslûbu ve Kral James ncil’inin Varlı ı), New England Review, Vol. 30, No. 4, pp. 60-75. ALTUNAY, Korhan (2012). “Amat Romanında Postmodern Üslûp”, Dil ve Edebiyat Ara tırmaları Dergisi, C. 3, S. 5, Ocak, ss. 191-217. ANDERSON, Celia Catlett (1985). “Style and Language in Children’s Books” (Çocuk Kitaplarında Üslûp ve Dil), Children’s Literature Association Quarterly, Vol. 10, Nu. 3, Fall, pp. 113-114. APAYDIN, Dinçer (2012). “Refik Halit’in ‘Boz E ek’ Hikâyesi Kar ısında Sait Faik’in ‘Hi t Hi t’ Hikâyesi ve zlenimci Üslûbu”, 21.Yüzyılda E itim ve Toplum: E itim Bilimleri ve Sosyal Ara tırmalar Dergisi, C. 1, S. 1 Bahar, ss. 175-186. ARICAN, Osman (2013). “Ça da Kırgız iirinin Stilistik Hususiyetleri Üzerine”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 8, Issue 4, Spring, pp. 193-199. ARTZ, Frederick B. (1962). From the Renaissance to Romanticism: Trends in Style in Art, Literature, and Music, 1300-1830 [Rönesanstan Romantizme: Sanat, Edebiyat ve Müzikteki Üslûpta E ilimler], Chicago: University of Chicago Press, X+311 p. ÂSIMZÂDE Ali Haydar (1313 / 1897-98). Nazarî ve Amelî Usûl-i Kitâbet, Dersa’âdet: Kasbâr Matba’ası, 80 s. A RBAYEV, Toktosun (2000). Kırgız Tilinin Stilistikası [Kırgız Dilinin Üslûpbilimi], Bi kek: ?. ATALAY, Mehmet (2000). “Sebk-i Hindî iirinin Özellikleri”, Mo ollar, Timurlular, Safevîler ve Kaçarlar Devri ran Edebiyatı Tarihi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, ss. 97-98. AUSKI, P. (1995). “5.The Churc Fathers and Christian Style” (5.Kilise Babaları ve Hıristiyânî Üslûp), Christian Plain Style: The Evolution of a Spiritual Ideal [Hıristiyânî Sade Üslûp: Manevî dealin Tekâmülü], Montreal, Quebec: McGill-Queen’s University Press, içinde. AUSKI, P. (1995). Christian Plain Style: The Evolution of a Spiritual Ideal [Hıristiyânî Sade Üslûp: Manevî dealin Tekâmülü], Montreal, Quebec: McGillQueen’s University Press. AUSTIN, J.L. (1962). How to Do Things with Words [Kelimelerle eyler Nasıl Yapılır?], Oxford: The Clarendon Press, 177 p. AYTAÇ, Gürsel (2009). “Toleransın Edebî Göstergesi roni Üslûbu”, Hece, Aylık Edebiyat Dergisi [Dosya: Roman Kuramlarından Çoksesli iir Poetikasına], Yıl: 11, S. 129, Eylül, ss. 156-160. AXELROD, Robert (1973). “Schema Theory: An Information Processing Model of Perception and Cognition” ( ema Teorisi: Bir Algı ve Bili Bilgi Süreci Modeli), American Political Science Review, Vol. 67, No. 4, December, pp. 1248-1267. BABAYEV, Kakacan ve di . (1989). Türkmen Dilining Stilistikası: Giri ve Leksik Stilistika [Türkmen Dilinin Üslûpbilimi: Giri ve Sözlüksel Üslûpbilim], A kabat: Magarif Ne riyatı, 142 s. BAHT N, Mihail (2014). “Romanda Söylem / Modern Biçembilim ve Roman”, Karnavaldan Romana: Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar [Çev. Cem Soydemir], 2.bs., stanbul: Ayrıntı Yayınları, ss. 34-50. BAILEY, Richard W. and BURTON, Lolores M. (1968). English Sytilistics: A Bibliography [ ngiliz Üslûpbilimi], Cambridge and London: The MIT Press, 222 p. BALAKAYEV, M., TOMANOV, M., JANPEY SOV, E. ve MANASBAYEV, B. (2005). Qazaq Tilini Stilistikası [Kazak Dilinin Üslûpbilimi], Almatı: Dävir. (*Bu eserin ilk baskısı 1966’da yapılmı tır.) BALLY, Charles (1909). Traité de stylistique française [Fransız Üslûplimi Üzerine nceleme], Paris: Winter et Klincsieck, Heidelberg et Paris. BA , Erdo an (2003). Kur’ân’ın Üslûbu ve Tekrarlar, stanbul: Pınar Yayınları, 280 s. BAYRAV, Süheyla (1947). Chanson de Roland: Edebiyat ve Üslûp Tahlili, stanbul: stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları. BEBEK, Ebru Kılıç (2004). Bo aziçi Üniversitesi’nde Psikolojiye Giri Dersi Alan Üniversite Ö rencilerinin Bili sel Biçemleri ile Cinsiyetleri, Alanları ve Genel Akademik Ba arıları Arasındaki li ki, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, stanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, E itim Bilimleri Bölümü E itim Programları ve Ö retim Anabilim Dalı. BEKBERGENOV, A. (1990). “Qaraqalpaq Tilini Stilistikası” (Karakalpak Dilinin Üslûpbilimi), No’kis, Qaraqalpaqstan. BELLARD-THOMSON, Carol A. (1992). The Literary Stylistics of French: An Introductory Guide [Fransız Edebî Üslûpbilimi: Tanıtıcı Rehber], Manchester: Manchester University Press, 170 p. BETHLEHEM, Ulrike (1993). Practical Stylistics: British Columnists [Uygulamalı Üslûpbilim: ngiliz Gazete Sütun Yazarları], ?: Winter, 196 p. BEX, Tony, BURKE, Michael and STOCKWELL, Peter (eds.) (2000). Contextualized Stylistics: In Honour of Peter Verdonk [Ba lamsalla tırılmı Üslûpbilim: Peter Verdonk’un Onuruna], Amsterdam and Atlanta: Rodopi, 278 s. BIRCH, D. (1989). Language, Literature and Critical Practice [Dil, Edebiyat ve Ele tirel Uygulama], London: Routledge. BISHOP, Lloyd (1982). In Search of Style: Essays in Frenc Literary Stylistics [Üslûp Ara tırması Üzerine: Fransız Edebî Üslûpbilimi Üzerine Denemeler], Charlottesville: University Press of Virginia, XIV+187 p. B RLER, Re ide Ömür (2000). Erken Cumhuriyet deolojisinin Türk Edebiyatı Üzerinden ncelenmesi: 1930-1945, Yayımlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 135 s. B ZER, Oya (1969). Son Ça Yazarlarımızdan Tahkir Üslûbu Örnekleri, Bitirme Tezi, stanbul: stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 209 s. BLACK, Elizabeth (2005). Pragmatic Stylistics [Edimbilimsel Üslûpbilim], Edinburg: Edinburg University Press, 177 p. BLANSHARD, Brand (1954). On Philosophical Style [Felsefî Üslûp Üzerine], Bloomington: Indiana University Press, 69 p. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Psychological Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Psikolojik Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, pp. 275-276. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Aesthetic Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Estetik Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Theorical Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Teorik Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p.

- 79 -

BLOOMFIELD, Morton W., “Stylistics and the Theory of Literature / Descriptive Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Betimleyici Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter 1976, p. 273. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Rhetoric Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Sözbilimsel Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Descriptive Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Betimleyici Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 273. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Topographical or Visual stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Topografik veya Görsel Üslûpbilim), New Literary History, New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 275. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Historical Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Tarihsel Üslûpbilim), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, p. 274. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature / Cultural and Group Stylistics” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi / Kültür ve Grup Üslûpbilimi), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, pp. 274-275. BLOOMFIELD, Morton W. (1976). “Stylistics and the Theory of Literature” (Üslûpbilim ve Edebiyat Teorisi), New Literary History, Vol. 7, Nu. 2, Winter, pp. 271-311. BOASE-BEIER, J. (2003). “Mind Style Translated” (Aktarılan Zihniyet Üslûbu), Style, Vol. 37, No. 3, pp. 253-265. BOCKTING, I. (1994). “Mind Style as a Interdisciplinary Approach to Characterisation in Faulkner” (Faulkner’daki Karakterizasyona Disiplinlerarası Bir Yakla ım Olarak Zihniyet Üslûbu), Language and Literature, Vol. 3, No. 3, pp. 157-174. BORDWELL, David (1997). On the History of Film Style [Film Üslûbunun Tarihi Üzerine], Cambridge: Harvard University Press. BULUT, Ali (2010). “Kur’ân-ı Kerim’de tnâb Üslûbu”, Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Vol. 8, Issue 11, ss. 183-205. BURGE, Tyler (1992). “Reviewed Work: Studies in the Way of Words by Paul Grice”, The Philosophical Review, Vol. 101, No. 3, July 1992, pp. 619-621. BURKE, Michael (ed.) (2014). “The Pedagogical Value of Stylistics” (Üslûpbilimin E itsel De eri), The Routledge Handbook of Stylistics [Routledge Üslûpbilim El Kitabı], Routledge, New York, içinde. BURKE, Michael (2010). “Why Care About Pedagogical Stylistics?” (Niçin E itsel Üslûpbilim Önemsenmeli?), Language and Literature, Vol. 19, No. 7, February, pp. 7-11. BUSSE, Beatrix (2010). “Recent Trends in New Historical Stylistics” (Yeni Tarihselci Üslûpbilimde Günümüz E ilimleri), Language and Style [Eds. Dan McIntyre and Beatrix Busse], London: Palgrave Macmillan, pp. 32-54. BUSSE, Beatrix (2007). “The Stylistics of Drama: An Early Modern English Example” (Drama Üslûpbilimi: Erken Dönem Modern ngilizce Örne i), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], [Eds. Peter Stockwell and Marina Lambrou], London: Continuum, pp. 232-243. BUTLER, Jeremy G. (2009). Television Style [Televizyon Üslûbu], London: Routledge, 248 p. CAFERO LU, Ahmet (1962). “Filolog Gözü le Tanpınar’ın ‘Be ehir’indeki Kelime Üslûbu”, stanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 12, 31 Aralık, ss. 87-96. CAN, Fazlı and PATTON, Jon M. (2004). “Change of Writing Style with Time” (Zamanla Yazın Üslûbunun De i mesi), Computers and the Humanities, Vol. 38, No. 1, February, pp. 61-82 (Bu yazıda, Çetin Altan ve Ya ar Kemal’in zamanla üslûplarının nasıl de i ti i ortaya konulmaktadır.) CARTER, R. A. & SIMPSON, P. (ed.) (1989). Language, Discourse and Literature. An Introductory Reader in Discourse Stylistics [Dil, Söylem ve Edebiyat. Söylem Üslûpbiliminde Okur Tanıtımı], London: Unwin Hyman. CARTER, Ronal (1979). Towards a Theory of Discourse Stylistics: A Study of Some Applications of Linguistic Theory to the Analysis of Poetry, with Particular Reference to W. H. Auden [Bir Söylem Üslûpbilim Teorisine Do ru: W. H. Auden’e Özel Referans le, iir Çözümlemesine Dilbilimsel Teorinin Bazı Uygulamalarının Ara tırılması], Ph.D Thesis, Birmingham: Department of English Language and Literature, University of Birmingham. ECHOVÁ, M., CHLOUPEK, J., KR MOVÁ, M., M NÁ OVÁ, E. (2003). Sou asná eska Stylistika [Ça da Çek Üslûpbilimi], Praha: Institut Sociálních Vztah . ECHOVÁ, M., KR MOVÁ, M., M NÁ OVÁ, E. (2008). Sou asná Stylistika [Ça da Üslûpbilim], Praha: Nakladatelsství Lidové Noviny. CEL KTAS, Tuba (2009). Critical Discourse Stylistics in Practice [Uygulamada Ele tirel Söylem Üslûpbilimi], ?: VDM Publishing, 312 p. CENÂB ehâbeddin (1312 / 1896). “Esâlib-i Ezmine” (Zamanların Üslûpları), Servet-i Fünûn, Nr. 291, 26 Eylül / 8 Te rîn-i Evvel, ss. 74-75. CENÂB ehâbeddin (1312 / 1896). “Esâlib-i Ezmine” (Zamanların Üslûpları), Servet-i Fünûn, Nr. 293, 10 Te în-i Evvel / 22 Te rîn-i Evvel, ss. 100-102. CENÂB ehâbeddin (1312 / 1896). “Esâlib-i Millel” (Milletlerin Üslûpları), Servet-i Fünûn, Nr. 295, 24 Te rîn-i Evvel / 5 Te rîn-i Sânî, ss. 132-134. CENÂB ehâbeddin (1312 / 1896). “Esâlib-i Nisvân” (Kadınların Üslûpları), Servet-i Fünûn, Nr. 301, 5 Kânûn-ı Evvel / 17 Kanûn-ı Evvel, ss. 230-233. CENÂB ehâbeddin (1312 / 1896). “Mâba’d”, Servet-i Fünûn, Nr. 293, 10 Te rîn-i Evvel / 22 Te rîn-i Evvel, ss. 100-102. CERRAHO LU, smail (1971). “Üslûbu’l-Kur’ân” (Kur’ân Üslûbu), Tefsir Usûlü (‘ lmu Usûli’t-Tefsîr), Ankara: Ankara Üniversitesi lâhiyat Fakültesi Yayınları, ss. 155-158. CHAPMAN, Siobhan and CLARK, Billy (eds.) (2014). Pragmatic Literary Stylistics [Edimbilimsel Edebî Üslûpbilim], London: Palgrave Macmillan. CHAPMAN, Siobhan and CLARK, Billy (eds.) (2014). “Introduction: Pragnatic Literary Stylistics” (Giri : Edimbilimsel Edebî Üslûpbilim), Pragmatic Literary Stylistics [Edimbilimsel Edebî Üslûpbilim], London: Palgrave Macmillan, pp. 1-15. CHARNEY, Maurice (2014). Shakespeare’s Style [Shakespeare’in Üslûbu], Lanham, Maryland: Fairleigh Dickinson University Press. CHARTER S-BLACK, Jonathan (2014). “Political Style” (Politik Üslûp), The Cambridge Handbook of Stylistics [Cambridge Üslûpbilim El Kitabı], [Eds. Peter Stockwell and Sara Whiteley], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 536-557. CHATMAN, Seymour (1962). “Linguistic Style, Literary Style and Performance: Some Dictions” (Dilbilimsel Üslûp, Edebî Üslûp ve Performans: Birkaç fade), Georgetown Monographs on Language and Linguistics, Vol. 13, pp. 73-81 CHLOUPEK, J. et al. (1991). Stilistika eštiny [Çek Üslûpbilimi], Praha: Státní Pedagogické Nakladatelsství. CHLOUPEK, Jan and NEKVAP L, Ji í (eds.) (1993). Studies in Functional Stylistics [ levsel Üslûpbilim Üzerine ncelemeler], Prague: John Benjamins Publishing Company. CLARK, Urszula and ZYNGIER, Sonia (2003). “Towards a Pedagogical Stylistics” (Bir E itsel Üslûpbilime Do ru), Language and Literature, Vol. 12, Issue. 4, November, pp. 339-351. CLUYSENAAR, Anne (1976). Introduction to Literary Stylistics: A Discussion of Dominant Structures in Verse and Prose [Edebî Üslûpbilime Giri : Nazım ve Nesirde Egemen Yapıların Tartı ılması], London: Batsford. COOK, G. (1994). Discourse and Literature: The Interplay of Form and Mind [Söylem ve Edebiyat: Biçim ve Zihinin Etkile imleri], Oxford: Oxford University Press. COOK, G. (1992). The Language of Advertising [Reklam Dili], New York & London: Routledge. CO KUN, Muharrem (2014). ‘ lk Kez Yayınlanan Belgelerle…’ ‘Vatanından Cüda’ stiklâl airi Kod Adı: rtica-906: Mehmet Akif Ersoy, stanbul: Gaziosmanpa a Belediyesi. COUPLAND, Nikolas (ed.) (1988). “Introduction: Towards a Stylistics of Discourse” (Giri : Bir Söylem Üslûpbilimine Do ru), Styles of Discourse [Söylem Üslûpları], London: Croom Helm, pp. 1-19. CRAWSHAW, Robert (1999). Stylistics of Contemporary French [Ça da Fransız Üslûpbilimi], Kurasa: Taylor & Francis, 208 p. CROLL, Morris W. (1929). “The Baroque Style in English Prose” ( ngiliz Nesrinde Barok Üslûp), Studies in English Philology: A Miscellany in Honor of Frederick Klaeber [Ed. Kemp Malone and Martin B. Ruud], Minneapolis: University of Minnesota Press, pp. 427-456. CSAVI, Szilvia, WEEK, Lara and ZERKOWITZ, Judit (eds.) (2012). Pedagogical Stylistics: Current Trends in Language, Literature and ELT [E itsel Üslûpbilim: Dil, Edebiyat ve ELT’de Günümüz E ilimleri], New York: Continuum International Publishing, 241 p. ÇALI KAN, Adem (2012). Edebiyatta Üslûp, Basılmamı Doktora Ders Notları, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, 314 s. ÇALI KAN, Adem (2012). “Edebiyat Teorisi Üzerine-3: Edebiyat Teorilerinin Sınıflandırılması” (On Literary Theory-3: The Classification of Literary Theories), Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Volume: 5, Issue: 21, Spring, ss. 24-60. ÇALI KAN, Adem (2015). “Üslûp ve Üslûpbilim Üzerine-2: Üslûp ve Üslûpbilimin Tarihçesi” (On Style and Stylistics-2: The Short History of Style and Stylistics), Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Volume: 8, Issue: 36, February, ss. 27-80.

- 80 -

ÇALI KAN, Adem (2015). “Üslûp ve Üslûpbilim Üzerine-3: Üslûp ve Üslûpbilim Teorileri” (On Style and Stylistics-3: Theories of Style and Stylistics), Uluslararası Sosyal Ara tırmalar Dergisi / The Journal of International Social Research, Volume: 8, Issue: 37, April, ss. 55-75. ÇALI KAN, Nihal (2010). “Bu Ülke’nin Cümlesi: Cemil Meriç’in Cümle Üslûbu Üzerine Bir nceleme / The Statement of Bu Ülke: An Analysis of Cemil Meriç’s Syntactic Style”, Turkish Studies / International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 5/2, Spring, pp. 912-933. ÇEV KO LU, Hasan (2012). “Kur’ n-ı Kerim’de Edeb Üslûp”, Bozok Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, Ocak – Haziran, ss. 67-90. ÇEV KO LU, Hasan (1999). Kur’ân-ı Kerim’de Edebî Üslûp, Basılmamı Doktora Tezi, anlıurfa: Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Anabilim Dalı, 156 s. Ç FTÇ , Cemil (1990). “Maktul airler-1: Temennâyî”, Kayıtlar, C. 1, S. 1, Kasım, ss. 51-53. Ç FTÇ , Cemil (1991). “Maktul airler: Figânî-i Kadîm, Sa’dî, Selîkî”, Kayıtlar, C. 1, S. 3, Ocak, ss. ?-? Ç FTÇ , Cemil (1997). Maktul airler, 1.bs., stanbul: Kitabevi Yayınları, 711 s. ÇOBAN, Ahmet (1999). Ahmet Hâ im’in iir Üslûbu, Doktora Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, 387 s. ÇOBAN, Ahmet (2004). Edebiyatta Üslûp Üzerine (Sözün Tadını Dilde Duymak), 1.bs., Ankara: Akça Yayınları, 140 s. ÇUHADAR, Leyla (1989). Miralay Süleyman Bey, Mebâniü’l- n â: Cild-i Sânî, Bitirme Tezi, zmir: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 85 s. DA , Mehmet (2008). Kur’ân’da Üslûp Diyalekti i: ltifat (Zamanlar ve ahıslar Arası Geçi ), Erzurum: Salkımsö üt Yayınevi, 304 s. DA LAR, Abdülkadir (2011). “Nâbî’nin Mizahî Bir Mektup erhi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Co rafya Fakültesi Türkoloji Dergisi, C. 18, S. 1, Ankara, ss. 195-222. DARBELNET, J. (1983). “Comparative Stylistics as a Linguistic Discipline” (Bir Dilbilim Disiplini Olarak Kar ıla tırmalı Üslûpbilim), Multilingua – Journal of Cross-Cultural and Interlanguage Communication, Vol. 2, Issue 3, pp. 127-132. DA ÇIO LU, Yılmaz– KARAKA , Elmas (2014). “Cumhuriyet Dönemi Edebiyat Tarihlerinde Ulus- n ası Aracı Olarak deolojik Üslûp (1923-1938)”, TYB Akademi, Dil, Edebiyat ve Sosyal Bilimler Dergisi [Edebiyat ve Ele tiri], Yıl: 4, S. 10, Ocak içinde. de BAUGRANDE, Robert (1977). “Generative Stylistics: Between Grammar and Rhetoric” (Üretimsel Üslûpbilim: Dilbilgisi ve Belâ at Arasında), College Composition and Communication, Vol. 28, No. 3, October, pp. 240-246. DANCYGIER, B. (2005). “Blending and Narrative Viewpoint: Jonathan Raban’s Travels through Mental Spaces” (Harmanlama ve Anlatı Bakı Açısı: Jonathan Raban’sın Zihinsel Mekanlara Seyahatleri), Language and Literature, Vol. 14, No. 2, pp. 99-127. DENAUX, Adelberg (2006). “Style and Stylistics, with Special Reference to Luke” (Luka’ya Özel Gönderme le Üslûp ve Üslûpbilim), Filologia Neotestamentaria, Vol. 19, (Córdoba / España), pp. 31-51. DETTMAR, Kevin J. H. (1996). “Chapter 2: Theorizing Postmodern Stylistics” (Bölüm 2: Postmodern Üslûpbilimi Teorile tirme), The Illicit Joyce of Mostmodernism: Reading Against the Grain [Postmodernizmin Yasak Joyce’u: Grain’e Kar ı Okuma], Wisconsin: The University of Wisconsin Press, pp. 12-50. DEVEL , Hayati (ed.) (2009). Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi 27-28 A ustos 2007 /UTEK 2007: Bildiriler: Türk Edebiyatında Üslûp Arayı ları, C. 2, stanbul: stanbul Kültür Üniversitesi Yayınları, 410 s. DIJK, T. Van (1977). Text and Context: Explorations in the Semantics and Pragmatics of Discourse [Metin ve Ba lam: Söylemin Anlambilimi ve Edimbilimi], London: Longman. D NÇEL, Burç dem (2011). “Stylistic of Drama and the (Im)Possibility of Stylistic Achievement in Translation of John Millington Synge’s Riders to The Sea / Dram Sanatının Biçembilimi ve Çeviride Biçembilimsel Edinim Olana(ksızlı) ı: John Millington Synge’in Denize Giden Atlılar Oyunu”, stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tiyatro Ele tirmenli i ve Dramaturji Bölüm Dergisi, S. 17, stanbul, ss. 48-75. DOHERTY, Monika (1991). “Reliability of Observational Data: Towards a Theory of Comparative Stylistics” (Gözlem Verisinin Güvenilirli i: Bir Kar ıla tırmalı Üslûpbilim Teorisine Do ru), TTR: Traduction, Terminologie, Rédaction, Vol. 4, No. 1, pp. 49-61. DONG, Qiming (2008). English Stylistics: A New Course Book [ ngiliz Üslûpbilimi: Yeni Ders Kitabı], Beijing: Foreign Language Teaching and Research Press. DONOGHUE, D.D. (1974). Patterns in Contemporary German Stylistics [Ça da Alman Üslûpbilimine Dair Örnekler], Dublin: University College, 80 p. DOODY, Terrence (1974). “Hemingway’s Style and Jake’s Narration” (Hemingway Üslûbu ve Jake’in Öykülemesi), The Journal of Narrative Technique, Vol. 4, No. 3, September, pp. 212-225. DORNSEIFF, Von Franz (1921). Pindars Stil [Pindar Üslûbu], Berlin: Weidmannsche Buchhandlung, VI+134 p. DUMAN, Musa (2013). “Akif Mealinin Dil ve Üslûp Özellikleri”, Direnen Mehmet Akif Meali Uluslararası Sempozyumu (6-7 Nisan 2013), Medeniyetler ttifakı Enstitüsü, Topkapı / stanbul. DURANT, A. and FABB, N. (1990). Literary Studies in Action [Eylem çinde Edebiyat Ara tırmaları], London: Routledge. DURMU , smail (2012). “Üslûp”, Türkiye Diyanet Vakfı sl m Ansiklopedisi, stanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 42, ss. 383-385. DUSKAEVA, Liliya R. (2011). “Media Stylistics: The New Concept or New Phenomenon?” (Medya Üslûpbilimi: Yeni Bir Kavram veya Yeni Bir Olgu Mu?), Russian Journal of Communication, Vol. 4, Nos. 3-4, June, pp. 229-250. DÜRMÜLLER, Urs (1984). “Sociostylistics and the Study of Medieval English” (Toplumüslûpbilim ve Ortaça ngilizcesinin ncelenmesi), Publications AMAES, Vol. 10, pp. 5-24. DÜRMÜLLER, Urs (1984). “Sociostylistics and the Study of Medieval English” (Toplumüslûpbilim ve Ortaça ngilizcesinin ncelenmesi), Linguistic and Stylistic Studies in Medieval English [Ortaça ngilizcesi Üzerine Dilbilimsel ve Üslûpbilimsel Ara tırmalar], [Ed. Andre Crepin], Paris: Publications de l’Association des Medievistes Anglicistes de l’Enseignement Superieur, pp. 5-25. DÜZENL , Ya ar (2006). Üslûb ve Semantik Açıdan Kur’an ve efaat, stanbul: Pınar Yayınları, 320 s. EAGLETON, Terry (1983 / 1988). Literary Theory: An Introduction [Edebiyat Teorisi: Giri ], Oxford: Basil Balckwell Ltd. EBÛ ZEYD, Nasr Hâmid (2010/1). “Abdülkâhir Cürcânî’nin ‘Nazım’ (Sözdizimi) Anlayı ı -Üslûpbilim I ı ında Bir Okuma-” (Çev.: Numan Konaklı), Marmara Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, S. 38, stanbul, ss. 231-262. EBDÜLEZEL, Demircizâde (1962). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyâtı, Bakı: Azertedrisne r, 272 s. EBDÜLHEM D, Ba ırov (1985). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyâtı, Bakı: ADU Ne riyyatı, 78 s. EFEND YEVA, Türkan (2001). Azerbaycan Edebî Dilinin Üslûbiyyâtı Problemleri, Bakı: Elm, 252 s. ELÇ N, ükrü Murat– TEVF KO LU, Muhtar (1987). Yeni Türk Nesri Antolojisi, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları. EMMOTT, Catherine (1997). Narrative Comprehension: A Discourse Perspective [Anlatı Kapsamı: Bir Söylem Bakı Açısı], Oxford: Oxford University Press. ENKVIST, N. E., SPENCER, J. Spencer and GREGORY, M.J. (1979). Linguistics & Style [Dilbilim ve Üslûp], London: Oxford University Press. ENKVIST, Nils Erik (1973). Linguistic Stylistics [Dilbilimsel Üslûpbilim], Hague: Mouton, 181 p. ERDEN, Aysu (15.02.2013). “Yazınsal Biçem ve Biçemsel Yeti Üzerine: airin Biçemsel Seçimlerinin ncelenmesi ve Yazınsal Yorum”, http://www.edebiyathaber.net/edebiyat-elestirisi-üzerine-aysu-erden-2/ . EREN, adi (2006). Kur’an’da Duâ, 2.bs., zmir: I ık Yayınları, 145 s. ERTU RUL, Osman (2014). “Kur’an’da Zemm Üslûbu ve Münâfıkların Zemm Edilmesi”, U ak üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 7, S. 1, U ak, ss. 115-133. ERTU RUL, Osman (2013). Kur’ân-ı Kerim’de Medih ve Zem Üslûpları, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, stanbul: Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Bilim Dalı, VIII+182 s. ESK ZAGRA MÜFTÜSÜ ve Cemâ’at-i slâmiyye Reisi Hüseyin Râcî (1313 / 1897-98). Telhîsü’l- n â, stanbul: Âlem Matba’ası, 227 s. ESSER, Jürgen (1993). English Linguistic Stylistics [ ngiliz Dilbilimsel Üslûpbilimi], Tübingen: Niemeyer. FAHNESTOCK, Jeanne (2011). Rhetorical Style: The Uses of Language in Persuasion [Sözbilimsel Üslûp: knada Dil Kullanımları], Oxford and New York: Oxford University Press. FÂL H er-Rebî’ (2002). “el-Üslûbu’l-Kasasî fî’l-Kur’ân” (Kur’ân’da Kıssa Üslûbu), el-Mevsû’atü’l- slâmiyye, 1.Tab’, Beyrut: Dâru’s-Sakafiyye, içinde. FAY Z Aref Kar’an (1425 / 2004). Dir s tün Üslûbiyye Fi’n-Nassi’l-Kur’ ni [Kur’ân Metni Üzerinde Üslûpbilim Ara tırmaları], rbid: lemü’l-Kütübi’lHad s, 186 s. FISH, Stanley E. (1970). “Literature in the Reader: Affective Stylistics” (Okura Dair Edebiyat: Duygusal Üslûpbilim”, New Literary History, Vol. 2, No. 1, Autumn, pp. 123-162.

- 81 -

FISH, Stanley E. (1973). “What s Stylistics and Why Are They Saying Such Terrible Things About It?” (Üslûpbilim Nedir ve Neden Onun Hakkında Böyle Berbat eyler Söylüyorlar?), Approaches to the Poetics [Poetikaya Yakla ımlar, Ed. S. Chatman], New York: Columbia University Press, pp. 109-152. FISHER, Lynn Visson (1975). “Teaching Stylistics to Students of Russian” (Rus Ö rencilere Üslûpbilim Ö retimi), The Slavic and East European Journal (Special Issue: Soviet-American Russian Language Contributions), Vol. 19, No. 2, Summer, pp. 239-245. FLEISCHER, W. Michel (1975). Stilistik der deutschen Gegenwartssprache [Alman Dilinin Üslûpbilimi], Leibzig: VEB Bibliographisches Institut. FOWLER, R. (1979). “Linguistic Theory and the Study of Literature” (Dilbilimsel Teori ve Edebiyat ncelemesi), Essays on Style and Literature [Üslûp ve Edebiyat Üzerine Denemeler], London: Routledge & Kegan Paul, p. 15. FREEMAN, D. (1970). Essays in Modern Stylistics [Modern Üslûpbilim Üzerine Denemeler], LOndon: Methuen & Co. Ltd.. FREEMAN, Donald C. (1981). Essays in Modern Stylistics [Modern Üslûpbilim Üzerine Denemeler], New York: Methuen & Co. Ltd. FRYE, Northrop (1963). “Chapter Two / Manual of Style” (Bölüm 2: Üslûp Elkitabı), The Well-Tempered Critic [ yi Huylu Ele tirmen], Bloomington: Indiana University Press, pp. 55-111. GAILET, Pascale (1992). Political Stylistics: Popular Language as Literary Artifact [Politik Üslûpbilim: Edeb Eser Olarak Populer Dil], London and New York: Routledge. GALPERIN, I.R. (1977). Stylistics [Üslûpbilim], 2nd, revized edition, Moscow: Higher School Publishing House. GAVINS, Joanna (2007). Text World Theory: An Introduction [Metin Dünya(sı) Teorisi], Edinburg: Edinburg University Press, 208 p. GHULAM Murtaza and NOOR ul Qamar Qasmi (2013). “Style and Stylistics: An Overview of Traditional and Linguistic Approaches” (Üslûp ve Üslûpbilim: Geleneksel ve Dilbilimsel Yakla ımlara Genel Bir Bakı ), Galaxy: International Multidisciplinary Research Journal, Vol. 2, Nu. 3, May, pp. 6-7. GIPE, Joan P. (ed.) (1991). Corrective Reading Techniques: For the Classroom Teacher [Do ru Okuma Teknikleri: Sınıf Ö retmeni için], Scottsdale, Arizona: Gorsuch Scarisbrick. GOLZADEH, F. Agha (2011). “Stylistics of Story Based on Verb: A Functional Approach” (Fiile Dayalı Öykü Üslûpbilimi: levsel Bir Yakla ım), Journal of Stylistic of Persian Poem and Prose (Bahar-e-Adab), Vol. 4, No. 1, pp. 243-254. GOOD, William Stephen (1974). Affective Stylistics: Sermons by John Donne and Jonathan Edwards [Duygusal Üslûpbilim: John Donne ve Jonathan Edwards’ın Nasihatları], Unpublished M.A. Thesis, Columbia: University of British Columbia, 260 p. GRAFF, G. (1990). “Other Voices, Other Rooms: Organizing and Teaching the Humanities Conflict” (Di er Sesler, Di er Odalar: Be eriyet Çatı masını Organize Etmek ve Ö retmek), New Literary History, 21, pp. 817-839. GRANADO, Consuelo Montes (2008). “Heteroglossia in Literature: A Sociolinguistic Stylistics Approach” (Edebiyatta Çokdillilik: Bir Toplumdilbilimsel Üslûp Yakla ımı), Multidisciplinary Studies in Language and Literature: English, American and Canadian, [Eds. Maria F. Garcia – Bermejo Giner – Pilar Sanchez Garcia Consuelo Montes Granado – Elvira Perez Iglesias Juan Andres Jurado Torresquesana], Salamanca (Espana): Universidad de Salamanca, pp. 103-112. GRANGER, Gilles-Gaston (1988). Essai d’une philosophie du style [Üslûp Felsefesi Üzerine Bir Deneme], Paris: Éditions Odile Jacob. GREGORIOU, Christiana (2009). English Literary Stylistics [ ngiliz Edebiyat Üslûpbilimi], Basingstoke: Palgrave Macmillan, 203 p. GREGORIOU, Christiana (2008). English Literary Stylistics: Perspectives on the English Language [ ngiliz Edebî Üslûpbilimi: ngiliz Dili Üzerine Bakı Açıları], London: Palgrave Macmillan, 224 p. GRICE, Paul (1989). Studies in the Way of Words [Kelimelerin Tarzı Üzerine Ara tırmalar], Cambridge, Massachusetts, London: Harvard University Press, 395 p. GROSER, Wolfgang, HOGG, James and HUBMAYER, Karl (eds.) (1995). Style: Literary and Non-literary: Contemporary Trends in Cultural Stylistics [Üslûp: Edebî ve Gayri Edebî: Kültürel Üslûpbilimde Ça da E ilimler], Lampeter: Elwin Mellen, 357 p. GUILLEMIN, Anna (2008). “The Style of Linguistics: Aby Warburg, Karl Vossler, and Hermann Osthoff” (Dilbilimsel Üslûpbilim: Aby Warburg, Karl Vossler, and Hermann Osthoff), Journal of History of Ideas, Vol. 69, Nu. 4, pp. 605-626. GUSEV, V. I. and GOLENKO, Zh. (2011). Problemy Stilia Sovremennoi Russkoi Literatury [Modern Rus Edebiyatının Üslûpbilimsel Meseleleri], Moscow: Literatumyi Institut im. A.M. Gor’kogo, 232 p. GÜL EN, Hacer (2012). “Ele tiride Üslûp Üzerine Bir nceleme”, Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi, C. 103, S. 725, Mayıs, ss. 303-307. GÜRSOY, Gencay (1984). “Ele tiride Bir ‘Üslûp’ Özelli i Üstüne Dü ünceler”, Dü ün (Bizim Belde Toplum Sanat), S. 5, A ustos, ss. 6-7. GVOZDYOV, A.N. (1952). Ocherki po Stilistike Russkogo Yazyka [Rus Üslûpbiliminin Ana Çizgileri], Moscow: Akademiya Pedagogicheskikh Nauk RSFSR, 335 p. HACIMÜFTÜO LU, Esra (2010). Kur’ân-ı Kerim’in r âd Üslûbu, Basılmamı Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Tefsir Bilim Dalı, 264 s. HAJ Khani Ali (2013). “Style, Stylistics and The Analysis of Literary Style from the Perspective of Holy Qur’an” (Kutsal Kur’ân Bakı Açısından Üslûp, Üslûpbilim ve Edebî Üslûbun Çözümlenmesi), Quarterly Rays of Criticism, Vol. 2, No. 8, Winter, pp. 77-99. HALL, Alison (2013). “Relevance Theory, Semantic Content and Pragmatic Enrichment” (Ba ıntı Teorisi, Anlambilimsel çerik ve Edimbilimsel Zenginlik), Perspectives on Linguistic Pragmatics [Dilbilimsel Edimbilim Üzerine Bakı Açıları, Eds., Alessandro Capone, Franco Loiparo and Marco Carapezza], Berlin / New York: Springer International Publishing, pp. 99-130. HALLIDAY, M.A.K. (1967). “The Linguistic Study of Literary Texts” (Edebî Metinlerin Dilbilimsel ncelemesi), Essays on the Language of Literature [Edebiyatın Dili Üzerine Denemeler, Seymour Chatman & S. R. Levin], New York: Houghton Mifflin Co., içinde. HAMILTON, Paul (2003). “Postcolonial Stylistics and Postmodern Logic” (Sömürgesonrası Üslûpbilimi ve Postmodern Mantık), Historicism [Tarihselcilik], 2nd edit., London and New York: Routledge, pp. 151-162. HASAN Ghazala (2011). “Arabic Stylistics” (Arap Üslûpbilimi), Cognitive Stylistics and the Translator [Bili sel Üslûpbilim ve Çevirmen], London: Sayyab Books Ltd., pp. 30-36. HASAN Tabl (1988). Üslûbu’l- ltifât Fî’l-Belâ ati’l-Kur’âniyye [Kur’ân Belâ atında ltifat Üslûbu], Kâhire: Dâru’l-Fikri’l-Arabî. HASSAN Mendel Hassan (2010). “el-Üslûbuyyetü’l-‘Arabiyyetü’l- slâmiyye” ( slâmî Arap Üslûpbilimi), Mecelletu Külliyyetü’t-Terbiyye li’l-Benât / Journal of the College of Education for Women, C. 21, Aded: 3, (Câmi’atü) Ba dâd, ss. 565-575. HAYES, Curtis W. (1968). “A Transformative-Generative Approach to Style: Samuel Johnson and Edward Gibbon” (Üslûba Dönü ümlü-Üretimsel Bir Yakla ım: Samuel Johnson ve Edward Gibbon), Language and Style, Vol. ?, No. 1, pp. 39-48. HEBDIGE, Dick (2004). “Subculture: The Meaning of Style” (Alt-Kültür: Üslûbun Anlamı), Literary Theory: An Anthology [Edebiyat Teorisi: Bir Antoloji], [Eds. Julie Rivkin and Michael Ryan], Second edit., Oxford: Blackwell Publishing, pp. 1258-1267. HEBDIGE, Dick (1979). Subculture: The Meaning of Style [Alt-Kültür: Üslûbun Anlamı], London: Routledge. HENRY, Albert (1972). “Stylistique Littéraire” (Edebî Üslûp), FM, 40, pp. 1-15. HERMOGENOS of Tarsus (1972). “On Types of Style” (Peri don, Üslûp Türleri Üzerine), Encient Literary Criticism [Eski Edebiyat Ele tirisi], [Eds. D.A. Russel and M. Winterbottom], Oxford: Clarendon Press, pp. 561-579. HIGGINS, David H. (1992). “Biblical Stylistics and the Divina Commedia…” ( ncil Üslûpbilimi ve lâhi Komedya…), Dante and the Bible: An Introduction [Dante ve ncil: Giri ], Bristol: University of Bristol Press, p. 63. HOEY, M. (1983). On the Surface of Discourse [Söylemin Dı Görünü ü Üzerine], London: George Allen & Unwin. HOEY, Michael (1989). “Discourse-Centred Stylistics: A Way Forward?” (Söylem-Merkezli Üslûpbilim: leri Bir Yol Mu?), Language, Discourse and Literature. An Introductory Reader in Discourse Stylistics [Dil, Söylem ve Edebiyat. Söylem Üslûpbiliminde Okur Tanıtımı], [Eds. R. A. Carter & P. Simpson], London: Unwin Hyman, pp. 123-136. HOOVER, D. L., CULPEPER, J. and LOUW, B. (2007). Approaches to Corpus Stylistics: The Corpus, the Computer and the Study of Literature [Bütünce Üslûpbilime Yakla ımlar: Bütünce, Bilgisayar ve Edebiyat Ara tırması], London: Routledge. HORNSBY, Samuel (1973). “Style in the Bible: A Bibliography” ( ncil’de Üslûp: Bir Bibliyografya), Style, No. 7, pp. 349-374. HOUGH, Graham Goulden (1969). “Period Style” (Dönem Üslûbu), Style and Stylistics [Üslûp ve Üslûpbilim], London: Routledge & Kegan Paul, pp. 48-51. HUSSE N Abdul-Raof (2001). Arabic Stylistics: A Coursebook [Arap Üslûpbilimi: Ders Kitabı], Weisbaden: Harrassowitz Verlag, 164 p. HUSSE N Abdul-Raof (2004). Qur’anic Stylistics: A Linguistic Analysis [Kur’ân Üslûpbilim: Dilbilimsel Bir Çözümleme], München: Lincom Europe, 251 p. BNÜ’L-KÂM L Mehmed Abdurrahmân (1309 / 1891). Mekteb-i Asır ( dâdî Kısmı), (Tertîb-i Cedîd) Belâ at-ı Osmâniyye, Dersa’âdet: Kasbâr Matba’ası, 80 s. BRAH M es-Semerr (1407 / 1987). Min Es l bi’l-Kur’ n [Kur’ n Üslûpları Üzerine], Beyrut: e - eriketü’l-Müttehide Li’n-Ne r ve’t-Tevzî’. LKSAVA , Ya ar (1990). “Ele tiride Üslûp Denemeleri”, Argos, C. 2, S. 23, Temmuz, s. 146.

- 82 -

JEDL KA, A., FORMÁNKOVÁ, V. ve REJMÁNKOVÁ, M. (1970). Základy eské Stylistiky [Çek Üslûpbiliminin Temelleri], Praha: Státní Pedagogické Nakladatelsství. JEFFRIES, Lesley (2010). Critical Stylistics [Ele tirel Üslûpbilim], Basingtoke: Palgrave Macmillan. JEFFRIES, Lesley and McINTYRE, Daniel (eds.) (2010). “6.4Contextual Frame Theory” (6.4.Ba lamsal Çerçeve Teorisi), Stylistics [Üslûpbilim], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 162-166. JUCKER, Andreas H. (1992). Social Stylistics: Syntactic Variation in British Newspapers [Toplumsal Üslûpbilim: ngiliz Gazetelerinde Cümle De i iklikleri], Berlin: Walter de Mouton de Gruyter. KAÇAR, Halil brahim (2000). Edebî Yönden Hazif Üslûbu, stanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Balâ atı Bilim Dalı, 452 s. KAPLAN, Mehmet (1977). “Devir ve Nesil Üslûbu”, Türk Edebiyatı, S. 46, A ustos, ss. 6-7 KAPLAN, Mehmet (1973). “Ferdî ve Millî Üslûp”, Hisar, Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, S. 117, Mayıs, s. 6. KAPLAN, Mehmet (1971). “Mai ve Siyah Romanının Üslûbu Hakkında”, stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 19, stanbul, ss. 51-72. KAPLAN, Mehmet (1978). “Medeniyet ve Üslûba Dair”, Nesillerin Ruhu, 4.bs., stanbul: Dergâh Yayınları, ss. 165-168. KAPLAN, Mehmet (1982). “Mustafa Re id Pa a ve Tanzimat Devri Üslûbu”, Türk Kültürü, S. 229, Mayıs, ss. 401-405. KAPLAN, Mehmet (1955). “Üslûba Dair”, stanbul, S. 4, Nisan. KAPLAN, Mehmet (1941). “Üslûba Dair”, Varlık, Milliyetçi ve Memleketçi Fikir Mecmuası, Yıl. 9, C. 12, S. 202, 1 Aralık, ss. 226-227. KAPLAN, Mehmet (1944). “Üslûp Nescinde Yenilik”, stanbul, S. 7, 1 Mart. KAPLAN, Mehmet (1946). “Üslûp ve Halk”, stanbul, 1 Ocak. KAPLAN, Mehmet (1977). Lise 3 Edebiyat, 1.bs., stanbul: Milli E itim Basımevi. KAPLAN, Mehmet (1946). Tevfik Fikret ve iiri, stanbul: Türkiye Yayınevi, 202 s. KAPLAN, Mehmet (2000). Türk Edebiyatına Analitik Bakı (Prof. Dr. Mehmet Kaplan’ın Doktora Seminer Notları), [Ne re haz. Cengizhan Yurdanur], 1.bs., stanbul: REBA. KARA, Mustafa (2002). Metinlerle Günümüz Tasavvuf Hareketleri, stanbul: Dergah Yayınları. KARAGÖZ, Mustafa (2009). “Dilin levleri Açısından Kur’an’ın Üslûbu”, KSÜ lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 9, ss. 171-206. KARAHAN, Firdevs (2006). “Biçembilim ve Ele tirel Söylem Çözümlemesi Ba lamında Dedikodu Sütunlarına Yönelik Bir nceleme”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 1, Ankara, ss. 89-118. KARA SMA LO LU, Adnan (2012). “Fars Edebiyatı(nda Üslûp)”, Türkiye Diyanet Vakfı sl m Ansiklopedisi, stanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 42, ss. 385-386. KARAKÖSE, Saadet (2007). “XVII.Yüzyılda Nedim ne Bir Üslûp: M hir Divanı”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Ara tırmaları Dergisi, S. 22, Konya, ss. 145-166. KAYA, Muharrem (2004). “Destan Üslûbu”, Türk Romanında Destan Etkisi, Ankara: Kültür Bakanlı ı Yayınları, ss. 322-329. KAZAN, Ramazan (2013). Edebî Üslûp Açısından Hadîs Metinleri, Ankara: Nobel Yayın Da ıtım. KÂZIM Fethi er-Râzî (2002). “Kur’ân-ı Kerim’de Te’kîd Üslûpları” (Çev. Hasan Keskin), Cumhuriyet Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 6, S. 1, Sivas, ss. 133-173. KER MOV, Suyun Amiroviç (1992). Bediiy Metni Üslûbî Alâmetleri [Estetik Metnin Üslûp Belirtileri], Semerkand: ?. KER MOV, Suyun Amiroviç (1994). Özbek Tilini Bediiy Üslûbi [Özbek Dilinin Estetik Üslûbu], Basılmamı Doktora Tezi, Semerkand: Semerkand Devlet Üniversitesi. KER MOV, Suyun Amiroviç (1994). Bediiy Üslûb ve Tilni fade Tasvir Vasıteleri [Estetik Üslûp ve Dilinin Anlatım Araçları], Semerkand: ?. KILIÇ, Filiz (1998). Türk Sinemasında 1980 Sonrası Üslûp Arayı ları, Basılmamı Doktora Tezi, zmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sahne ve Görüntü Sanatları Anabilim Dalı, 129 s. KILIÇEV, E. (1992). Özbek Tilini Amely Stilistikası [Özbek Dilinin Uygulamalı Üslûpbilimi], Ta kent: ?. KISELEVA, L. (2006). A Practical Handbook of Russian Style [Uygulamalı Rus Üslûp El Kitabı], Moscow: Progres Publishers, 209 p. K LC , Nihal (2003). Cemil Meriç’in Bu Ülke Adlı Eserinde Cümle Üslûbu, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, 221 s. KOÇ, Ali (1989). Miralay Süleyman Efendi’nin Mebâniü’l- n â’sı: Transkripsiyon, Bitirme Tezi, zmir: Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, 164 s. KOZHINA, M.N., DUSKAEVA, L.R. and SAL MOVSKY, B.A. (2012). Stylistics of Russian Language [Rus Dilinin Üslûpbilimi], 3rd edit., Flinta: Nauka, 464 p. KÖSEM HAL, Nurettin azi (1964-1966). “Edebiyat Sosyolojisine Giri ”, Sosyoloji Dergisi, S. 19-20, stanbul, s. 26, 27. K ISTEK, Michal (2012). “British Theories of Style” ( ngiliz Üslûp Teorileri), A Comparison of 20th CenturyTheories of Style (In the Context of Czech and British Scolarly Discourses) [(Çek ve ngiliz Bilimsel Söylemleri Ba lamında) 20.Yüzyıl Üslûp Teorilerinin Bir Kar ıla tırması], Spisy Masarykovy Univerzity v Brn , Filozofická Fakulta = Opera Universitatis Masarykianae Brunensis, Facultas Philosophica, Masarykova Univerzita, Brno: Muni Press, pp. 63-64. K ISTEK, Michal (2011). Stilistika eštiny: Úvodní Kurs (Základy Teorie a Praktická Cvi ení) [Çek Üslûpbilimi: Giri Dersi (Temel Teori ve Uygulama Alı tırmaları)], eské Bud jovice: Nakladatelsství Vlastimil Johanus. KU , Selmin (2001). “Murathan Mungan’ın Hayat Hanım, lk Tayin Adlı Öyküsünün Feminist Biçembilimsel Yakla ımla ncelenmesi”, nönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi / Inonu University Journal of Art and Design, Özel Sayı / Special Edition, Cilt / Vol. 2, ss. 788-? KVIT, Serhiy (2011). “The Hermeneutics of Style” (Üslûbun Yorumbilimi), Kyiv-Mohyla Journal Philosophy, Vol. 2, pp. 1-4. LAKOFF, George and JOHNSON, Mark (1980). Metaphor We Live By [Ya adı ımız Metaforlar], Chicago and London: The University of Chicago Press. LAMBROU Marina & STOCKWELL, Peter (eds.) (2010). “Stylistics of Dialogue and Drama” (Diyalog ve Drama Üslûpbilimi), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], New York: Continuum, pp. 193-256. LAMBROU Marina & STOCKWELL, Peter (eds.) (2010). “Stylistics of Poetry” ( iir Üslûpbilimi), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], New York: Continuum, pp. 131-192. LAMBROU Marina & STOCKWELL, Peter (eds.) (2010). “Stylistics of Prose” (Nesir Üslûpbilimi), Contemporary Stylistics [Ça da Üslûpbilim], New York: Continuum, pp. 5-130. LAMBROU Marina & STOCKWELL, Peter (eds.) (2007). Contemporaray Stylistics [Ça da Üslûpbilim], London: Routledge, 287 p. LAMBROU, Marina and DURANT, Alan (2014). “Media Stylistics” (Medya Üslûpbilimi), The Cambridge Handbook of Stylistics [Cambridge Üslûpbilim El Kitabı], [Eds. Peter Stockwell and Sara Whiteley], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 503-519. LANG, Berel (ed.) (1980). Philosophical Stylistics [Felsefî Üslûpbilim], Chicago: Nelson-Hall. LANG, Berel (1988). “Literary Philosophy: The Anatomy of Philosophical Style” (Edebiyat Felsefesi: Felsefî Üslûbun Anatomisi), Colby Quarterly, Vol. 24, Issue: 2, June, pp. 101-112 . LANHAM, Richard A. (2003) “High, Middle and Low Styles” (Yüksek, Orta ve Dü ük Üslûp), Analyzing Prose [Nesri Çözümleme], 2nd edit., New York: Continuum, pp. 160-188. LANHAM, Richard A. (2003). “Noun and Verb Styles” ( sim ve Fiil Üslûpları), Analyzing Prose [Nesri Çözümleme], 2nd edit., New York: Continuum, pp. 110. LANHAM, Richard A. (2003). “Periodic Style and the Running Style” (Dönem Üslûbu ve Akıcı Üslûp), Analyzing Prose [Nesri Çözümleme], 2nd edit., New York: Continuum, pp. 48-78. LANHAM, Richard A. (1979). Revising Prose [Nesri Gözden Geçirme], New York: Scribner’s. LAPIDGE, Michael (1975). “The Hermeneutic Style in Tenth-Century Anglo-Latin Literature” (Onuncu Yüzyıl Anglo-Latin Edebiyatında Yorumbilimsel Üslûp), Aglo-Saxon England, Vol. 4, December, pp. 67-111. LEECH, G. (1983, 1990). Principles of Pragmatics [Edimbilimin lkeleri], London: Longman. LEECH, Geoffrey (N.) (1985). “Stylistics” (Üslûpbilim), Discourse and Literature: New Approaches to the Analysis of Genres [Söylem ve Edebiyat: Tür Çözümlemesine Yeni Yakla ımlar], [Ed. Teun A. van Dijk], Amsterdam: John Benjamins Publishing Company, Vol. 3, pp. 39-40. LEECH, Geofrey and SHORT, Michael H. (1981). Style in Fiction [Kurmacada Üslûp], London: Longman.

- 83 -

LEFRANC, M. Emile (1875). “Du Style simple” (Sade Üslûb), Traité Théorique et Pratique de Littérature: Style et Composition [Teorik ve Pratik Edebiyat ncelemesi: Üslûp ve Kompozisyon], Nouvelle édition, Paris: Nouvelle édition, Jacques Lecoffre et Cie, Libraries, pp. 75-80. LEFRANC, M. Emile (1875). “Du Style Sublime” (Yüksek Üslûb), Traité Théorique et Pratique de Littérature: Style et Composition [Teorik ve Pratik Edebiyat ncelemesi: Üslûp ve Kompozisyon], Nouvelle édition, Paris: Jacques Lecoffre et Cie, Libraries, pp. 94-111. LEFRANC, M. Emile (1875). “Du Style tempéré” (Orta Üslûb), Traité Théorique et Pratique de Littérature: Style et Composition [Teorik ve Pratik Edebiyat ncelemesi: Üslûp ve Kompozisyon], Nouvelle édition, Paris: Jacques Lecoffre et Cie, Libraries, pp. 80-94. LITROP, Sergej and GABROVŠEK, Dušan (2011). Internet Stylistics: The Stylistic Properties of Internet English as a Unique Genre [ nternet Üslûpbilimi: Yegâne Tür Olarak nternet ngilizcesinin Üslûpbilimsel Özellikleri], Ljubljana: S. Litrop, 126 p. LIU, Shisheng (1998). Outlines of Western Stylistics [Batı Üslûpbiliminin Ana Çizgileri], Ji’nan: Shandong Education Press. LODGE, David (2002). “M. Riffaterre: Scientific Stylistics” (M. Riffaterre: Bilimsel Üslûpbilim), The Language of Fiction: Essays in Criticism and Verbal Analysis of the English Novel [Kurmacanın Dili: ngiliz Romanının Ele tirisi ve Sözel Çözümlemesi], New York: Routledge and Kegan Paul, pp. 61-63. LUDLEY, David Arthur (1981). Sources for the ‘Early Christian’ Style and Content in the Art of Dante Gabriel Rossetti [Dante Rossetti’nin Sanatında ‘ lk Dönem Hıristiyânî Üslûbun Kaynakları], ?: Emory University, 244 p. M. Ali Ebû Hamde (1403 / 1983). Min Es l bi’l-Bey n f ’l-Kur’ n [Kur’ n’da Beyan Üslûbu Üzerine], Amman: Mektebetü’r-Risâle, ss. 47-161. MACKAY, Ray (1996). “Mything the Point: A Critique of Objective Stylistics” (Konuyu Efsanele tirmek: Nesnel Üslûpbilimin Bir Kriti i), Language and Communication, Vol.16, No. 1, Jan, pp. 81-93. MACKAY, R. (1999). “There Goes the Other Foot – A Reply to Short et al.” (Di er Ayak Gidiyor – Short’a Cevap vs.), Language and Literature, Vol. 8, No. 1, pp. 59-66. MAHLBERG, Michaela (2013). Corpus Stylistics and Dickens’ Fiction [Bütünce Üslûpbilimi ve Dickens’in Kurmacası], New York: Routledge. MAKOKHA, S.K.S., OGONE, John Obiero and WEST-PAVLOV, Russell (eds.) (2012). Style in African Literature: Essay on Literary Stylistics and Narrative Styles [Afrika Edebiyatında Üslûp: Edeb Üslûpbilim ve Anlatı Üslûpları Üzerine Denemeler], Amsterdam – New York: Rodopi B. V., 446 p. MANUS, Vicki Briault (2011). “Towards A Postcolonial Stylistics” (Bir Sömürgesonrası Üslûpbilimine Do ru), Emerging Traditions: Toward a Postcolonial Stylistics of Black South African Fiction in English [Ortaya Çıkan Gelenekler: Bir ngilizce Siyah(î) Güney Afrika Kurmacasının Sömürgesonrası Üslûpbilimine Do ru], Maryland: Lexington Books, Lanham, pp. 256-258. MARTINI, Fritz (1971). “Personel Style and Period Style: Perpectives on a Theme of Literary Research” (Ki isel Üslûp ve Dönem Üslûbu: Bir Edebiyat Ara tırması Temi Üzerine Bakı Açıları), Patterns of Literary Style [Ed. Joseph Strelka], Yearbook of Comparative Criticism, No. 3, pp. 90-115. MASLOV, Boris (2015). “Metapragmatics, Migrating Motifs, Marxist Stylistics: Three Methodologycal Extensions of Veselovsky’s Historical Poetics” (ÜstEdimbilim, Göçeden Motifler, Marksist Üslûpbilim: Veselovsky’nin Tarihsel Poetikasının Üç Yöntembilimsel Açımlaması), Persistent Forms: Explorations in Historical Poetics [Israr Eden Biçimler: Tarihsel Poetikada Bulu lar], [Eds. Boris Maslov and Ilya Kliger], New York: Fordham University Press, içinde. McMENAMIN, Gerald R. (2002). Forensic Linguistics: Advances in Forensic Stylistics [Adlî Dilbilim: Adlî Üslûpbilimde lerlemeler], Florida: CRC Press. McMENAMIN, Gerald R. (1993). Forensic Stylistics [Adlî Üslûpbilim], Amsterdam: Elsevier, 249 p. [Burada ‘adlî’ eklinde çevirdi imiz ngilizce ‘forensic’ kelimesinin ‘bulgubilim’ olarak da Türkçele tirildi ine ahit oldu umu belirtmek isterim.] MEHMED Celâl (1312 / 1896-97). Osmânlı Edebiyâtı Nümûneleri, Dersa’âdet: Matbaa-i Safâ ve Enver, , 615 s. MEHMED Rıfat (1308 / 1890). Kavâid-i lm-i n â, Dersa’âdet: Kasbar Matba’ası, 176 s. MEMMEDOV, Cemil (2013). “Modern Türk Çocuk iirinin Dil ve Üslûp Özellikleri / Language and Style Issues on Modern Turkish Child Poems”, (Karabük Üniversitesi) Tarih Kültür ve Sanat Ara tırmaları Dergisi, C. 2, S. 1, Mart, ss. 330-341. MENEMENL ZÂDE Mehmed Tâhir (1310 / 1897). Osmanlı Edebiyatı, stanbul: Kasbâr Matbaası, 234 s. MENEMENL ZADE Mehmet Tâhir (2013). Osmanlı Edebiyatı –Belâ at-, [Haz. M. Fatih Köksal –Vedat Ali Tok] 1.bs., Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları, 304 s. MERTO LU, Mehmet Suat (2012). “Üslûbu’l-Kur’ân”, Türkiye Diyanet Vakfı slâm Ansiklopedisi, stanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, C. 42, s. 382. MIHAYLOV, M. (1990). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyatı, Bakü: Azerbaycan SSR limler Akademisi Ne riyatı, 148 s. MILLS, Sara (1992). “Knowing Y/Our Space: Towards a Marxist Feminist Contextualised Stylistics” (Yeri/nizi Bilmek: Bir Marksist Feminist Ba lamsalla tırılmı Üslûpbilime Do ru), Language, Text and Context: Essay in Stylistics [Dil, Metin ve Ba lam: Üslûpbilime Dair Denemeler], [Ed. M. Toolan], London: Routledge, pp. 182-207. MILLS, Sara (1995). Feminist Stylistics [Feminist Üslûpbilim], London: Routledge. MISSIKOVA, Gabriela (2003). “Ancient Times” (Eski Ça lar); “The Middle Ages” (Orta Ça lar), “The New Age” (Yeni Ça ), “The Scope of Stylistic Study” (Uslûpbilimsel Ara tırmanın Alanı), Linguistic Stylistics, Nitra: Univerzita Konstantina Filozofa, Filozoficka Fakulta, ss. 9-10, 11-12, 16. MISSIKOVA, Gabriela (2003). Linguistic Stylistics [Dilbilimsel Üslûpbilim], Nitra: Univerzita Konstantina Filozofa, Filozoficka Fakulta. MITTERAND, Henri (1982). “Stylistique” (Çev. erif Akta ), Do u Edebiyat, Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, Yıl: 3, S. 7, Ekim, ss. 29-31. MITTERAND, Henri (1982). “Tekevvünî (Olu umcu) Stilistik” (Çev. erif Akta ), Do u Edebiyat, Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, Yıl: 3, S. 9, Aralık, ss. 28-31. MOLINIÉ, Georges (1998). Sémiostylistique: L’effet de l’art [Göstergebilimsel Üslûpbilim: Sanatta Etkisi], Paris: Presses Universitaires de France. MONTGOMERY, M. et al. (1992). Ways of Reading: Advenced Reading Skills for Students of English Listerature [Okuma Tarzları: ngiliz Edebiyatı Ö rencileri çin leri Okuma Becerileri], London & NT: Routledge. MOTI, Kumar (2010). “An Introduction to Modern Stylistics” (Modern Üslûpbilime Bir Giri ), JLCMS: Journal of Literature Culture and Media Studies, Vol, 2, Nu. 3, Jan – June (Summer), pp. 152-161. MUHAMMED Abdülmuttalib (1994). el-Belâ ah ve’l-Üslûbiyyeh [Belâ at ve Üslûpbilim], Kâhire: eriketü Ebû el-Hûl, 385 s. MUHAMMED Abdülmün’im Hafâcî, Abdülazîz eref, Muhammed Sa’dî Ferhud (1992). Üslûbiyye… Ve’l-Beyânü’l-Arabî [Üslûpbilim… ve Arap Beyânı], Kâhire: ed-Dâru’l-Mısriyyeti’l-Lübnâniyye, 174 s. MUHAMMED Huseyn Fazlullah (1987). el-Hıvâr fî’l-Kur’ân-ı Kerîm [Kur’ân-ı Kerîm’de Diyalog], 5.Tab’, Beyrut: Dâru’t-Teârif. MUHAMMED Hüseyin Ebü’l-Feth (1415 / 1995). Üslûbü’d-Tevk d f ’l-Kur’ n-ı Ker m [Kur’ n-ı Ker m’de Tevkid Üslûbu], Beyrut: Mektebetu Lübnan, 292 s. MUHAMMED Tâhirî Husrev âhî (08.01.2015). “Fars Edebiyatında Azerbaycan Üslûbu”, http://www.avarrannes.com . MUHY DD N Osmân Muhsib (1431 / 2011). el-Üslûbiyyetü’l-Edebiyye [Edebî Üslûpbilim], Riyad: Câmi’atü Melik Su’ûd, 476 s. MUSTAFA Ahmed ez-Zerka (1993). “Kur’ân-ı Kerîm ve Hadîs-i Nebevî Arasında ‘Üslûp’ Mukayesesi” (Çev.: Emin  ıkkutlu), Marmara Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, S. 5-6, 1987-1988, stanbul, ss. 303-308. MUSTAFAYEVA, Qızqayıt (2010). Azerbaycan Dilinin Üslûbiyyâtı, Bakı: Maarif, 384 s. MÜLAY M, Selçuk (1984). “Plastik Sanatlarda Anlatım Biçimleri ve Üslûp”, Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, No. 3, zmir, ss. 97-114. NELSON, Rodney D. (1992). “The Sociology of Styles of Thought” (Dü ünme Üslûpları Sosyolojisi), The British Journal of Sociology, Vol. 43, No. 1, Marc, pp. 25-54. NORDQUIST, Richard (30.06.2013). “Stylistics” (Üslûpbilim), http://grammar.about.com/od/rs/g/Stylistics-term.htm . NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Key Branches in Stylistics” (Üslûpbilimde Anahtar Dallar), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], New York: Continuum International Publishing Group, pp. 7-39. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Cognitive Stylistics / Cognitive Poetics” (Bili sel Üslûpbilim / Bili sel Poetika), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 7-9. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Corpus Stylistics” (Bütünce Üslûpbilimi), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 9-11. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Critical Stylistics” (Ele tirel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 11-13. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Feminist Stylistics” (Feminist Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 18-21. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Film Stylistics / The Stylistics of Film” (Film Üslûpbilimi), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 21-23.

- 84 -

NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Formalist Stylistics” (Biçimci Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 24-25. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Functionalist Stylistics” ( levselci Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 25-26. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Historical Stylistics” (Tarihsel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 26-28. NORGAARD, Nina, BUSSE, Beatrix and MONTORO, Rocio (eds.) (2010). “Pedagogical Stylistics” (E itsel Üslûpbilim), Key Terms in Stylistics [Üslûpbilimde Anahtar Terimler], pp. 37-39. OGUNS J , Ayo … (2012). “ENG 434 Literary Stylistics”, School of Arts and Social Sciences / National Open University of Nigeria, Lagos, pp.30-34. O UZ, Mustafa (2008). “Çocuk Edebiyatında Dil ve Üslûp / Edebiyatın Çocuksulu u ve Çocuksu Duru u”, Kafkas Üniversitesi Türk Halkları Edebiyatı II Beynelhalq U aq Edebiyatı Kongresi / Materiallar, 1.Kitap, Bakü: ?, ss. 139-141. OKAY, M. Orhan (1998). “Cumhuriyet Devri Edebiyatı Üzerine Bazı Dikkatler”, Yeni Türkiye [Cumhuriyet Özel Sayısı IV / Kültürel De erlendirme], Yıl: 4, S. 23-24, Eylül – Aralık, s. 2897 OK Ç, M. Tayyip (1963). Kur’ân-ı Kerîm’in Üslûp ve Kıraati, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. OK Ç, Muhammed Tayyib (1963). Kur’ n-ı Kerim’in Üslûp ve Kıraati, Ankara: Ankara Üniversitesi lahiyat Fakültesi Yayınları. OKUMU , Fatih (2013). “Mehmet Akif Mealinin Üslûp Tercihleri: Çeviribilim Açısından Bir nceleme”, Direnen Mehmet Akif Meali Uluslararası Sempozyumu (6-7 Nisan 2013), Çınar Kongre Merkezi, 4. Etap, Ba ak ehir / stanbul. ÖZL , Muzaffer (2013). “Arap Dilinde tnâb’ın Tarihi Seyri ve Önemi”, Fırat Üniversitesi lahiyat Fakültesi Dergisi, C. 18, S. 2, Elazı , ss. 1-16. ÖZSUNAY, Ergun (1976). Kar ıla tırmalı Hukuka Giri , stanbul: stanbul Üniversitesi Yayınları. ÖZTÜRK, Mustafa (2002). Kur’an Dili ve Retori i, Ankara: Kitabiyat. PATIL, Anand (2011). “Comparative Stylistics” (Kar ıla tırmalı Üslûpbilim), The Criterion: An International Journal in English, Vol. 2, Issue 1, April, pp. 1-17. PATON, Fiona (2000). “Beyond Bakhtin: Towards a Cultural Stylistics” (Bakhtin Ötesi: Bir Kültür Üslûpbilimine Do ru), College English, Vol. 63, No. 2, November, pp. 166-193. PEER, W. Van (1991). “But What is Literature? Toward a Descriptive Definition of Literature” (Fakat Edebiyat Nedir? Edebiyatın Betimleyici Bir Tanımına Do ru), Literary Pragmatics [Edebî Edimbilim, Ed. R. D. Sell], London: Routledge, p. 130. PEER, Willie van (2010). Stylistics and Psychology: Investigations of Foregrounding [Üslûpbilim ve Psikoloji: Önceleme Üzerine ncelemeler], Australia: Croom Helm Australia Pty Ltd. PERRY, S.C. (1987). A Study in Hebrew Stylistics [Yahudî Üslûpbilimi Üzerine Bir Ara tırma], PhD. Dissertatin, Austin: University of Texas. PLETT, H. F. (1979). “Concepts of Style: A Classificatory and a Critical Approach” (Üslûp Kavramları: Bir Sınıflandırma ve Ele tirel Yakla ım), Language and Style, Vol. 12, No. 4, pp. 268-281. POPE, B. (1977). “Research on Psychoanalytic Style” (Psikanalitik Üslûp Üzerine Ara tırma), Effective Psychotheraphy [Eds. A.S. Gurman and A.M. Razin], New York: Pergamon Press, içinde. POSNER, Rebecca (ed.) et al (1982). Trends in Romance Linguistics and Philology, Volume 3: Language and Philology in Romance [Roman Dilbilim ve Filolojisinde E ilimler, Cilt 3: Romanya’da Dil ve Filoloji], The Hauge: Mouton Publishers, p. 60: “Does this mean that ‘psychoanalytic stylistics’ would be substituted for ‘psychological stylistics’?” (Bu, ‘psikanalitik üslûpbilim’in ‘psikolojik üslûpbilim’in yerini alaca ı anlamına gelir mi?) PRADHAN, Prakash Chandra (2002). “Towards an Inclusive, Multi-Functional Sociolinguistic Theory of Stylistics of Fiction” (Kapsamlı, Çoki levli Toplumbilimsel Bir Kurmaca Üslûpbilim Teorisine Do ru), Modern Criticism [Eds. Christopher Rollason and Rajeswar Mittapalli], New Delhi: Atlantic Publishers and Distributor, pp. 93-103. PRAK SHAM, Vennelakanti (1982). Functional Stylistics: Theory & Practice [ levsel Üslûpbilim: Teori ve Uygulama], ?: Indian Institute of Language Studies, 75 p. PRAKASHAM, V. (2006). Stylistics of Poetry [ iir Üslûpbilimi], ?: Read Books, 204 p. PRATT, M. L. (1989). “Conventions of Representation. Where Discourse Meet” (Temsil Gelenekleri. Söylemin Bulu tu u Yer), The Taming of the Text [Metnin Evcille mesi, Ed. W. Van Peer], London & New York: Routledge, p. 21. QONQUROV, R ve KER MOV, S. (1984). Özbek Tili Stilistikası ve Nutq Medeniyeti [Özbek Dili Üslûpbilimi ve Nutuk Medeniyeti], Semerkand: Samdune ri. RAVEENDRAN, N.V. (2000). “German Stylistics” (Alman Üslûpbilimi), The Aesthetics of Sensuality: A Stylistic Study of the Poetry of Kamala Das [Duygusallı ın Esteti i: Kamala Das’ın iirinin Üslûpbilimsel ncelemesi], New Delhi: Atlantic Publishers and Distributors, pp. 9-10. RECÂ -ZÂDE Mahmud Ekrem (1299 / 1881). Ta’lîm-i Edebiyat, stanbul: Mihrân Matba’ası, 397 s. RECÂ -ZÂDE Mahmud Ekrem (1299 / 1881). “Üslûb-ı ‘Âlî” (Yüksek Üslûp), Ta’lîm-i Edebiyat, stanbul: Mihrân Matba’ası, ss. 203-208. RECÂ -ZÂDE Mahmud Ekrem (1299 / 1881). “Üslûb-ı ‘Müzeyyen” (Süslü Üslûp), Ta’lîm-i Edebiyat, ss. 198-203. RECÂ -ZÂDE Mahmud Ekrem (1299 / 1881). “Üslûb-ı Sâde” (Sade Üslûp), Ta’lîm-i Edebiyat, ss. 192-197 RICHARDSON, Peter (1998). Style: A Pragmatic Approach [Üslûp: Edimbilimsel Bir Yakla ım], Baston: Allyn & Bacon. RICKS, Christopher (1989). Milton’s Grand Style [Milton’un Büyük üslûbu], Oxford: Oxford University Press, 164 p. RIFFATERRE, Michael (1971). Essais de Stylistique Structurale [Yapısal Üslûpbilim Üzerine Denemeler], Paris: Flammarion, 364 p. ROBINSON, Jenefer (1984). “General and Individual Style in Literature” (Edebiyatta Genel ve Özel/Bireysel Üslûp), Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 43, No. 2, Winter, pp. 147-158. RONG, Rong (15.04.2015). “Contextual Frame Theory and Monitoring Flashbacks” (Ba lamsal Çerçeve Teorisi ve Geriye Kırılmaları zleme), Online Proceedings of the Annual Conference of the Poetics and Linguistics Association (PALA), http://www.pala.ac.uk/reseurces/proceedings/2011/rong2011/pdf . ROZENBERG, J. (2004). The Stylistics of Latvian [Litvanya Üslûpbilimi], R ga: LU Akad miskais Apg ds, 298 p. ROZENTAL, D. E. and TELENKOVA, M.A. (1972). Prakti eskaja Stilistika Russkogo Jazyka [Rus Dili Uygulamalı Üslûpbilimi], Moskva: Progress. RUSSO, Joseph (1994). “Homer’s Style: Nonformulaic Features of an Oral Aesthetic” (Homer Üslûbu: ifâhi Esteti in Basmakalıp Olmayan Özellikleri), Oral Tradition, Vol. 9, No. 2, pp. 371-389. S. Shamisa (2003). Poetic Stylistics [Poetik Üslûpbilim], Tehran: Ferdows Publication. SÂB R ‘Abdüddâyim (1413 / 1993). Edebü’l-Mehcer [Göç Edebiyatı], Kâhire: Dâru’l-Ma’ârif, 518 s. SAMADOV, Q. (1991). Özbek Tili Üslûbiyâtı [Özbek Dili Üslûpbilimi], Ta kent: O’qutuvc i. SANDELL, R. (1977). Linguistic Style and Persuasion [Dilbilimsel Üslûpbilim ve kna], London: Academic Press. SARAB Kadir Mugair (2013). “Orientations in Modern Stylistics” (Modern Üslûpbilimde Yönelimler), International Journal of Social Sciences and Education, Vol. 3, Issue 3, pp. 727-733. SARIBA , Tuba (2001). “Nesnellik Öznellik kileminde Biçembilim ve Düzyazı Çözümlemesi çin Bir Yöntem: Sabahattin Ali’nin ‘Ka nı’ Öyküsü”, Dilbilim Uygulamaları, S. 2, Kasım, ss. 81-95. SCHNEIDER, Wilhelm (1931). Ausdruckswerte der Deustschen Sprache: Eine Stilkunde [Almanca fade De erleri: Bir Üslûp], Leibzig und Berlin: BG Teubner. SEMINO, E. & CULPEPER, J. (eds.) (2002). Cognitive Stylistics: Language and Cognition in Text Analysis [Bili sel Üslûpbilim: Metin Çözümlemesinde Dil ve Kavrama], Amsterdam and Philadelphia: John Benjamin. SERDAR, Dilek (2010). “Kur’ân-ı Kerim’de Diyalog Üslûbu”, Kur’âni Hayat, S. 16, içinde. SEYY D Ca’fer el-Hüseyn (1413 / 1993). Es l bü’l-Bey n f ’l-Kur’ n [Kur’ n’da Beyan Üslûpları], Tahran: Vezâretü’s-Sekâfe ve’l- r âdü’l- slâmî, ss. 791-802. SHEN, Dan (2002). “Further Reflections on Functional Stylistics” ( levsel Üslûpbilim Üzerine Daha Fazla Dü ünceler), Foreign Language Teaching and Research, Vol 34, No. 3, pp. 188-193. SHEN, Dan (2012). “Stylistics in China in the New Century” (Yeni Yüzyılda Çin’de Üslûpbilim), Language and Literature, Vol. 21, Nu. 1, February, pp. 93105. SINCLAIR, John (1963). Ground Movement and Control at Collieries [Kömür Oca ında Zemin Hareketi ve Kontrolü], I. Pitman, Winconsin: Madison University, pp. 98-99. SPENCER, Herbert (1852). “The Philosophy of Style” (Üslûp Felsefesi), Westminster Review, October; SPENCER, Herbert (1881). Philosophy of Style: An Essay [Üslûp Felsefesi], New York: D. Appleton and Company, 55 p.

- 85 -

SPENCER, Herbert (1905). “The Philosophy of Style” (Üslûp Felsefesi), Representative Essays on the Theory of Style [Üslûp Teorisi Üzerine Temsili Denemeler], [Ed. William T. Brewster], London and New York: The Macmillan Company, pp. 167-208. SPENCER, Herbert (1930). “The Philosophy of Style” (Üslûp Felsefesi), Theories of Style in Literature [Edebiyatta Üslûp Teorileri], [Arranged and Adapted by Lane Cooper], London: The Macmillan Company, pp. 270-311. SPERBER, Dan and WILSON, Deirdre (1994). “Outline of Relevan ce Theory” (Ba ıntı Teorisinin Ana Çizgileri), Links & Letter, No. 1, pp. 85-106. ŠTAJNER, S. and MITKOV, R. (2012). “Style of Religious Texts in 20th Century” (Yirminci Yüzyılda Dinî Metinlerin Üslûbu), Proceedings of the Workshop on Language Resource and Evaluation for Religious Texts (LRE-Rel), 23 May Istanbul. STEEN, G. (1994). Understanding Metaphor in Literature: An Emprical Approach [Edebiyatta Metaforu Anlamak: Bir Deneysel Yakla ım], London: Longman. STEK, John H. (1974). “The Stylistics of Hebrew Poetry” (Yahudî iiri Üslûpbilimi), Calvin Theological Journal, Vol. 9, No. 1, pp. 15-30. STOCKWELL, Peter (2002). Cognitive Stylistics [Bili sel Üslûpbilim], London: Routledge. STOCKWELL, Peter (2006). “Schema Theory: Stylistic Applications” ( ema Teorisi: Üslûpbilimsel Uygulamalar), Encylopedia of Language and Linguistics, [Ed. Keith Brown], Oxford: ?, Vol. 11, pp. 68-73. STOLL, Georg (1998). “Immigrant Muslim Writers in Germany” (Almanya’daki Göçmen Müslüman Yazarlar), The Postcolonial Crescent: Islam’s Impact on Conetmporaray Literature [Sömürgesonrası Hilâl: slâm’ın Ça da Edebiyat Üzerine Etkisi], [Ed. John C. Hawley], New York: Peter Lang Publishing, içinde. SUBRAMAN AM, Ganakumaran (1999). Ideological Stylistics: ‘Collative’ Explorations in Malaysian and Singaporean Fictional Discourse [ deolojik Üslûpbilim: Malazya ve Singapur Kurgusal Söyleminde ‘Kar ıla tırmalı’ Ara tırmalar], Nottingham: University of Nottingham. SÜLEYMÂN [Hüsnü Pa a] (1288-1289 / 1871-1872). Mebânî’l- n â’ [Mekteb-i Harbiyye çin], 2 cilt, stanbul: Mekteb-i Fünûn-ı Harbiyye-i Hazret-i âhânede Tab‘u Temsîl Kılınmı dır, 222+290 s. SÜLEYMÂN [Hüsnü Pa a] (1288 / 1871). Mebânî’l- n â’ [Mekteb-i Harbiyye çin], Cilt 1, stanbul: Mekteb-i Fünûn-ı Harbiyye-i Hazret-i âhânede Tab‘u Temsîl Kılınmı dır, 222 s. SÜLEYMÂN Fehmî (1325 / 1909). Edebiyât, Ders’âdet: Hilâl Matbaası, 360 s. SÜMEYRA, Cemile (2001). “Müntehir airler”, Hece, Aylık Edebiyat Dergisi [Türk iiri Özel Sayısı], Yıl: 5, S. 53/54/55, Mayıs/Haziran/Temmuz, ss.430-437. SÜMEYRA, Cemile (2007). Kendi Kalemini Kıranlar (Türk Edebiyatında ntihar), stanbul: ule Yayınları, 196 s. SYPHER, Wylie (1955). Four Stages of Renaissance Style [Rönesans Üslûbunda Dört Dönem], New York: Doubleday, 312 p. AH N, Ufuk (2013). “Bir Ele tirel Söylem Biçembilim Uygulaması: Adalet A ao lu’nun ‘Karanfilsiz’ Adlı Hikâyesi / An Application of Critical Discourse Stylsitics: Adaleto ao lu’s Short Story ‘Karanfilsiz’”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi / Ataturk University, Journal of Graduate School of Social Sciences, C. 17, S. 3, Erzurum, ss. 79-104. AH N, Ufuk (2012). Malcom Bradbury’nin To The Hermitage Adlı Romanının Ele tirel Söylem Biçembilimsel Yöntem I ı ında ncelenmesi, Basılmamı Doktora Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ngiliz Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, 590 s. AMAKSUDOV, A. ., F. Nasridinov, . Koçkartayev ve . Ta aliyev (1980). Özbek Til unasligi ve Stilistikası Meseleleri [Özbek Dilbilimi ve Üslûpbilimi Meseleleri], Ta kent: Ta kent Devlet Universiteti. M EK, Sultan (2011/2). “ slâm Kültürünün Mehcer Edebiyatı Üzerindeki Etkisi”, stanbul Üniversitesi arkiyat Mecmuası, S. 9, stanbul, ss. 91-101. TAKEO, Fujii (1978-12). “An Analysis of the Baroque Style in English Prose” ( ngiliz Nesrinde Barok Üslûbunun Çözümlenmesi), The Review of Inquiry and Research, Vol. 29, pp. 79-97. TAN, Peter K. W. (1993). A Stylistics of Drama with Special Focus on Stoppard’s Travesties [Stoppard’ın Travestiler’i Üzerine Özel Odaklanma le Bir Drama Üslûpbilimi], Singapore: Singapore University Press. TANRIVERD , Kübra Kamer (2008). Arap Dilinde Duâ Üslûbu, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Bilim Dalı, X+97 s. TAYLOR, Talbot J. (1981). Linguistic Theory and Structural Stylistics [Dilbilimsel Teori ve Yapısal Üslûpbilim], Oxford: Pergamon Press, 111 p. TEILANYO, Diri I. & EFE-OBUKE, Priscilla O. (2006). “Types of Stylistics”, An Encyclopedia of the Arts, Vol. 4, No. 6, pp. 560-568. TEILANYO, Diri I. & EFE-OBUKE, Priscilla O. (07.06.2012). “Types of Stylistics”, http://www.scribd.com/doc/54409187/Types-of-Stylistics . TERANISHI, Masayuki, SAITO, Aiko, SAKAMOTO, Kiyo and NASU, Masako (2012). “The Role of Stylistics in Japan: A Pedagogical Perspective” (Japonya’da Üslûpbilimin Rolü: E itsel Bakı Açısı), Language and Literature, Vol. 21, No. 2, May, pp. 226-244. TEZCAN, Nuran (2002). “Bir Üslûp Ustası Olarak Evliya Çelebi”, Evliya Çelebi ve Seyahatnâme [Yayına haz. Nuran Tezcan ve Kadir Atlansoy], Gazimo usa: Do u Akdeniz Üniversitesi Yayınları, ss. 231-243. TEZCAN, Nuran (1996). “Evliya Çelebi’de Gramer ve Üslûp Hususiyetleri”, Uluslararası Türk Dili Kongresi 1988, Ankara: ?, ss. 147-152. THORNE, J. P. (1970 / 1981). “Generative Grammar and Stylistics Analysis” (Üretimsel Dilbilgisi ve Üslûpsal Çözümleme), New Horizons in Linguistics [Ed. J. Lyons], Harmondsworth: Penguin, p. 44. THORNE, James P. (1965). “Stylistics and Generative Grammars” (Üslûpbilim ve Üretimsel Dilbilgisi), Journal of Linguistics, Vol. 1, No. 1, April, pp. 49-59. T MUÇ N, Af ar (2005). Estetik Bakı , stanbul: Bulut Yayınları. TOOLAN, M. (1990). The Stylistics of Fiction: A Linguistic-Literary Approach [Kurmaca Üslûpbilimi: Bir Dilbilimsel Edebî Yakla ım], London & New York: Routledge. TSOHATZIDIS, Savas L. (ed.) (1994). Foundations of Speech Act Theory: Philosophical and Linguistic Perpectives [Söz Eylem Teorisinin Temelleri: Felsefî ve Dilbilimsel Bakı Açıları], London: Routledge. TUNCA, Daria (2012). “Towards a Stylistic Model for Analysing Anglophone African Literatures: Preliminary Epistemological Considerations and a Case Study” ( ngilizcenin Kullanıldı ı Afrika Edebiyatlarını Çözümlemek çin Üslûpbilimsel Bir Modele Do ru: lk Epistemolojik Dü ünceler ve Bir Durum ncelemesi), Style in African Literature: Essay on Literary Stylistics and Narrative Styles [Afrika Edebiyatında Üslûp: Edeb Üslûpbilim ve Anlatı Üslûpları Üzerine Denemeler], [Eds. S.K.S. Makokha, John Obiero Ogone and Russell West-Pavlov], Amsterdam – New York: Rodopi B. V., pp. 31-57. TUTA , Nazan (2010). “Style and Creative Use of Language in Advertisements” (Reklâmlarda Üslûp ve Yaratıcı Dil Kullanımı), Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Co rafya Fakültesi Dergisi, C. 50, S. 2, Ankara, ss. 283-298. UÇAR, Hasan (2005). Duâ Üslûbunun Arap Dilindeki Yeri ve De eri, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel slâm Bilimleri Anabilim Dalı, Arap Dili ve Belâ atı Bilim Dalı, 112 s. UFOT, Bassey (2014). “Narrative Stylistics: A Study of the Narrative and Discourse Strategies in Omotoso’s Just Before Dawn” (Anlatı Üslûpbilimi: Omotoso’nun Just Before Dawn’ında Anlatı ve Söylem Stratejileri Üzerine Bir nceleme), English Linguistics Research, Vol. 3, No. 1, Marc, pp. 28-38. ULLMANN, Stephen (1957). Style in the French Novel [Fransız Romanında Üslûp], Cambridge: Cambridge University Press. ULU TEK N, Melahat Gül (2010). zlem ve Biçem li kisi Açısından Suat Dervis Romanlarının Türk Edebiyatındaki Yeri, Basılmamı Doktora Tezi, Ankara: Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Edebiyatı Bölümü. UNAUTHOR (02.07.2013). “2.4.Classification of Stylistics” (Üslûpbilimin Sınıflandırılması), http://menku.baidu.com/view/86c98836eefdc8d376ee32ea.html ; http://www.chinadmd.com/file/icpccvveu6wxc3xvucawwwu6_3.html , 03.07.2013. USMÂN Mustafa Cebr (2007). ed-Dirâsâtü’l-Üslûbiyyeti’l-Arabiyyeh beyne’n-Nazariyyeti ve’t-Tatbîk [Teori ve Uygulama Arasında Arap Üslûpbilimi Ara tırmaları], Amman: Vizâretü’s-Sakâfe, 186 s. ÜMRAL Hasan (1972). Yakup Kadri’nin Dil ve Üslûbu, Bitirme Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Co rafya Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. VACHEK, J. (1974) Chapters from Modern English Lexicology and Stylistics [Modern ngiliz Sözcükbilim ve Üslûpbiliminden Bölümler], Praha: Slovenské Pedagogické Nakladatelštví. VERDONK, Peter (2013). The Stylistics of Poetry: Context, Cognition, Discourse, History [ iir Üslûpbilimi: Ba lam, Kavrama, Söylem, Tarih], London and New York: Bloomsbury Publishing. VERMEER, Hans J. (2010). “Çeviribilimde Retorik ve Biçembilim” (Çev.: Ay e Handan Konar), Ç.N: Çevirmenin Notu Dergisi, S. 11, ( stanbul) 20 Mayıs içinde. VINAY, J. R. (1995). Comparative Stylistics of French and English: A Methodology for Translation [Fransızca ve ngilizcenin Kar ıla tırmalı Üslûpbilimi: Çeviri çin Bir Metodoloji], Amsterdam: Benjamins Publishing Company, XX+359 p. VINOGRADOV, V.V. (1947). Russkij Jazky [Rus Dili], Moskva: U pedgiz.

- 86 -

WALKOWITZ, Rebecca L. (2002). Cosmopolitan Style: Modernism Beyond the Nation [Kozmopolit Üslûp: Millet Ötesi Modernizm], New York: Columbia University Press. WANG, Shouyuan (2000). Essentials of English Stylistics [ ngiliz Üslûpbiliminin Esasları], Shandong: Shandong University Press. WANG, Zuoliang (1980). Papers in English Stylistics [ ngiliz Üslûpbilimi Üzerine Tebli ler], Beijing: Foreign Language Teaching and Research Press. WEBER, Jean Jacques (1996). Stylistics Reader: From Roman Jakobson to the Present [Okur Üslûpbilimi: Roman Jakobson’dan Günümüze], New York: St. Martin Press. WEISSENBERGER, Klaus (1970). “The Problem of Period Style in the Theory of Recent Literary Criticism: A Comparison” (Günümüz Edebiyat Ele tirisi Teorisinide Dönem Üslûbu Sorunu: Bir Kar ıla tırma), Patterns of Literary Style [Ed. Joseph Strelka], Yearbook of Comparative Criticism, No. 3, pp. 226-264. WELLEK, R. – WARREN, A. (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri [Çev. Ahmet Edip Uysal], 1.bs., Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlı ı Yayınları. WELLEK, Réne – WARREN, Austin (2005). Edebiyat Teorisi [Çev. Ömer Faruk Huyugüzel], 4.bs., zmir: Akademi Kitabevi. WELLS, Rulon (1960). “Nominal and Verbal Style” ( sim ve Fiil Üslûbu), Style in Language [Dilde Üslûp, Ed. Thomas A. Sebeok], Cambridge, New York and London: Technology Press of MIT and John Wiley and Sons, pp. 213-220. WEST, David (2014). I.A. Richards and the Rise of Cognitive Stylistics [I.A. Richards ve Bili sel Üslûpbilimin Do u u], London and New York: Bloomsbury Academic Press, 176 p. WIDDOWSON, H. G. (1992). Practical Stylistics: An Approach to Poetry [Uygulamalı Üslûpbilim: iire Bir Yakla m], Oxford: Oxford University Press. W LSON-OKAMURA, David Scott (2013). “Definitions of the Middle Style” (Orta Üslûbun Tanımları), Spenser’s International Style [Spenser’ın Uluslararası Üslûbu], Cambridge: Cambridge University Press, pp. 77-84 … WOLLHEIM, Richard (1979). “Pictorial Style: Two Views” (Resim Üslûbu: ki Görü ), The Concept of Style [Ed. Berel Lang], Philadelphia: University of Pennsylvania Press, pp. 129-145 (Wollheim, bu yazısında ‘genel üslûp ve ‘özel/bireysel üslûp’ ayrımlarını yapar, ardından bu kavramların açıklamalarını verir ve örneklendirir). WORDEN, Daniel (2011). Masculine Style: The American West and Literary Modernism [Erkek Üslûbu: Amerikan Batısı ve Edebî Modernizm], New York: Palgrave Macmillan, 208 p. XU, Youzhi (2005). English Stylistics [ ngiliz Üslûpbilimi], Beijing: Higher Education Press. XU, Youzhi (1992). Modern English Stylistics [Modern ngiliz Üslûpbilimi], Kaifeng: Henan University Press. YALÇIN, Mehmet (1991). iirin Ortak Paydası: iirbilime Giri , Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Yayınları. YANKSON, Kofi E. (1987). An Introduction to Literary Stylistics [Edeb Üslûpbilime Giri ], Obosi: Pacific Publisher, 96 s. YAVUZ, Pınar (2000). Ça da Türkmen Hikâyecili inden On ki Örne in Dil ve Üslûp ncelemesi, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. YAZICI, Hüseyin (2002). Göç Edebiyatı, 1.bs., stanbul: Kaknüs Yayınları, 607 s. YET , Kâzım (1984). “Edebiyat Nazariyesi Sahasında Batıya Açılan lk Kitap: Mebâni’l- n â”, Mehmet Kaplan’a Arma an, stanbul: Dergâh Yayınları, ss. 306316. YET , Kazım (1997). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 27, stanbul, ss. 311-392. YET , Kazım (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, stanbul, ss. 595-638. YET , Kazım (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II / Üslûb-ı Sâde”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, stanbul, s. 619. YET , Kazım (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II / Üslûb-ı ‘Âlî”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, stanbul, s. 627. YET , Kazım (1998). “Hâlid Ziya U aklıgil’in Bilinmeyen Bir Eseri-II / Üslûb-ı ‘Müzeyyen”, stanbul Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 28, stanbul, s. 624. YET , Kazım (1996). Ta’lîm-i Edebiyat’ın Retorik ve Edebiyat Nazariyâtı Sahasında Getirdi i Yenilikler, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını, XXV+685 s. YILDIRIM, Kübra (2012). “Eski Anadolu Türkçesine Ait Bir Tefsîrin Üslûp Özellikleri / The Stylistic Characteristics of A Commentary Belonging to Old Anatolian Turkish”, Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Vol. 7/2, Sipring, pp. 1217-1227. YOUNG, Anna Marjorie (2007). “Psychological Style” (Psikolojik Üslûp), Public Intellectuals, Rhetorical Style and the Public Sphere: The Politics of Thinking Out Loud [Kamu Aydınları, Belâ at Üslûbu ve Kamusal Alan: Sesli Dü ünme Politikaları], PhD. Dissertation, Austin: the Faculty of the Graduate School of The University of Texas, pp. 28-29, 72-85, 106-112, 132-138, 155-160. YOUNG, Anna Marjorie (2007). “Sociological Style” (Sosyolojik Üslûp), Public Intellectuals, Rhetorical Style and the Public Sphere: The Politics of Thinking Out Loud [Kamu Aydınları, Belâ at Üslûbu ve Kamusal Alan: Sesli Dü ünme Politikaları], pp. 29, 86-91, 113-117, 140-142, 161-162. YURTBEKLER, Velipa a (2000). Ça da Türkmen Hikâyesinin On Örne inde Dil ve Üslûp Çalı ması, Basılmamı Yüksek Lisans Tezi, Manisa: Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. YÜCEL, Müslüm (2007). Edebiyatta Ölüm ve ntihar, stanbul: Agora Kitaplı ı Yayınları, 466 s. WERTH, Paul (1990). Text Worlds: Representing Conteptual Space in Discourse [Metin Dünyaları: Söylemde Kavramsal Mekanı Temsil], London: Longman, 390 p. ZHANG, L. (2002). “Thinking Styles and Modes of Thinking: Implications for Education and Research” (Dü ünme Üslûp ve Tarzları: E itim ve Ara tırma çin Olası Çıkarımlar), The Journal of Psychology, Vol. 136, No. 3, May, p. 248. ZHANG, Qin Zhi (2003). Literary Stylistics and The Interpretation of Cat in The Rain by Hemingway [Edebî Üslûpbilim ve Hemingway’in Cat in the Rain’inin Yorumu], Shanxi University, China: Unpublishing Master Thesis. ZIFF, Larzer (1979). “The Social Basis of Hemingway’s Style” (Hemingway Üslûbunun Toplumsal Temeli), Poetics, Vol. 7, January, pp. 417-423. ZNAMENSKAYA, T. A. (2005). “2.2.2.Stylistic Theory and Classification of Expressive Means by G. Leech” (G. Leech’in Üslûp Teorisi ve Anlatım Ara larının Sınıflandırılması), Stylistics of The English Language: Fundementals of The Course [ giliz Dilinin Üslûpbilimi: Dersin Temel lkeleri], Mockba: YPCC, pp.45-49. ZYNGIER, Sonia and FIAIHO, Olivia (2010). “Pedagogical Stylistics, Literary Awareness and Empowerment: A Critical Perspective” (E itsel Üslûpbilim, Edebî Fankındalık ve Yetkilendirme: Ele tirel Bir Bakı Açısı), Language and Literature, Vol. 19, No. 7, February, pp. 13-33. ZYNGIER, Sonia (2001). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), CAUCE: Revista de Filología y su Didáctica, Nu: 24, pp. 365-380. ZYNGIER, Sonia (06.06.2012). “Towards a Cultural Approach to Stylistics” (Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru), http://cvc.cervantes.es/literatura/cauce24_21.pdf ve http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=625302&orden=126567&info=link , 06.06.2012. ZYNGIER, Sonia (2014). “Üslûpbilime Kültürel Bir Yakla ıma Do ru” (Towards a Cultural Approach to Stylistics), (Çev.: Yrd.Doç.Dr. Adem Çalı kan), Ondokuz Mayıs Üniversitesi E itim Fakültesi Dergisi / Ondokuz Mayıs University Journal of Faculty of Education, C. 33, S. 1, (Ocak – Haziran), ss. 41-53.

- 87 -