Dr. Hülya Bilgen Medipol Mega Hastaneler Kompleksi

Dr. Tülay Karaağaç Akyol Hacettepe Üniversitesi Kök Hücre Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi (PEDİ-STEM) Hacettepe Üniversitesi Kan Merkezi ve Aferez Ünitesi

Kan; Değerli ve Faydalı  Tek kaynağı insan olan,  Alternatifi henüz olmayan  Yerinde kullanıldığında hayat kurtaran

17.02.2014

3

Ancak Riskli  Hemolitik  Non –hemolitik  Enfeksiyon  Alloimmunizasyon  Kayıt hataları  Henüz tesbit edilemeyen viruslar, pirionlar 17.02.2014

4

Kan Ürünü Kandan hazırlanan terapötik materyal Kan komponentleri Plazma fraksinasyon ürünleri

17.02.2014

5

Sık Kullanılan Kan Komponentleri Eritrosit süspansiyonu Trombosit süspansiyonu Taze donmuş plazma Kriyopresipitat Kriyo süpernatan (cryo-poor)*

17.02.2014

6

Kan Komponentleri Tam Kan Eritrosit süspansiyon u Taze donmuş Plazma Sıvı Plazma 17.02.2014

Trombositte n zengin plazma Trombosit süspansiyon u Kriyopresipita t 7

BANKA KANI  CPDA-1 li torbalarda plazma potasyumu başlangıçta 5.1

mEq/L iken, 35. Günde 78.5 mEq/L’ye çıkar  Bu durum yenidoğanlar ve renal fonksiyon bozukluğu olanlarda önemlidir  Torbadaki hemoliz saklama süresiyle orantılı olarak artar  Serbest hemoglobin başlangıçta 78 mg/L iken, 35. Günde 658 mg/L’ye çıkar

17.02.2014

8

Kan ve Komponentleri Transfüzyon Amaçları 1. 2. 3.

Kan hacmini sağlamak Dokulara oksijen taşınmasını sağlamak Kanama ve koagülasyon bozukluklarını düzeltmek

9

TAM KAN

17.02.2014

10

Tam Kan / Ham Kan  Donörden alındıktan sonra işlem görmeksizin

kullanılan kandır  Ortalama hematokriti %36-37 dir  Plazma 250 ml, eritrositler 200 ml’sini oluşturur  +4°C’de 48 saatte trombositler fonksiyonlarını

kaybederler  Labil koagülasyon faktörleri aktivitelerini kaybederler  Günümüzde tam kan nadiren kullanılır

17.02.2014

11

Tam Kan Yerine Komponent Kullanmanın Avantajları Her bir kan ünitesinden birden fazla hasta yararlanabilir

Tam Kan

17.02.2014

Eritrosit süspansiyonu Trombosit konsantresi Taze donmuş plazma Kriyopresipitat

12

Tam Kan Transfüzyonunun Dezavantajları  Volüm yüklenmesi  Trombosit ve lökosit antijenlerine karşı

alloimmünizasyon  Plazma içeriğine bağlı olarak allerjik reaksiyon görülme sıklığının artması

17.02.2014

13

Tam Kan Yerine Komponent Kullanmanın Avantajları 

  

17.02.2014

Özel bir kan komponentine gereksinimi olan hastalarda optimal tedaviyi sağlar, tam kandan daha etkili ve daha güvenlidir. Gereksinim olmayan komponentlerin oluşturabileceği yan etkiler önlenir. Kan kaynağının boşa harcanması önlenir. Komponentlerin raf ömrü daha uzundur.

14

Tam Kan Kullanma Oranı GELİŞMİŞ ÜLKELERDE ORTALAMA %5 TÜRKİYE’DE 1999: %80 2013: 1ml/kg/10 dk  170 μ’luk filtreli standart transfüzyon setleri

kullanılmalıdır.

17.02.2014

19

RBC Tx Genel Prensipler      

Sadece, elde edilecek fayda potansiyel risklerden daha fazla olacaksa transfüzyon yapılmalıdır. Transfüzyon için sabit bir hemoglobin değeri eşik olarak kullanılmamalıdır. Hipoksiye bağlı belirti ve bulgular vücudun kompanse edici mekanizmaları tarafından düzeltilemeyecek seviyeye geldiği zaman Tx yapılmalıdır. Elektif cerrahi girişimler için otolog transfüzyon tercih edilmelidir. Farmakolojik ajanlarla tedavi edilebilen anemilerde transfüzyon yapılmamalıdır. Volüm kayıplarında transfüzyon ilk akla gelen tedavi yaklaşımı olmamalıdır. 20

Şok İndeksi İle Kan Kaybının Hesaplanması Şok İndeksi (Şİ)= Nabız/Sistolik Kan Basıncı Şİ

Volüm Kaybı

% Kayıp

Sıvı Seçeneği

0.5

0

0

-

0.8

500-1000

10-20

Kristaloid veya kolloid

1.0

1000-1500

20-30

ES

1.1

1500-2000

30-40

Tam Kan

1.5

2500-3000

40-50

Tam Kan

17.02.2014

21

Akut Kan Kaybı (Cerrahi, Travma veya Kanama)

 %15 - 30 kayıp - kristaloid ve kolloidler yeterlidir. Genç

hastalarda RBC tx gerek yoktur.

 %30 - 40 kayıp - hızlı volum replasmanına ve RBC tx

ihtiyacı vardır.

 >%40 kayıp - hayatı tehdit eder, volum replasmanına

ve genellikle tam kan (çoklu komponent) replasmanına ihtiyaç vardır.

22

Transfüzyon Kararı Transfüzyon vs Tx yapmamak

Yarar

Risk

Mortalite

Yan etkiler

Morbidite

Anemi

Fonksiyonel Toparlanma 23

24

The American Society of Anesthesiologists Task Force on Blood Component Therapy Recommendations  Hb>10 g/dL – tx nadiren gerekir  Hb 6-10 g/dL – tx endikasyonu hastanın

oksijenasyon durumuna göre değişebilir.

 Hb < 6 g/dL – tx çoğunlukla gereklidir.

25

26

OÖzcebe

27

Eritrosit Süspansiyonu Kullanım Endikasyonları  Hipoksiye bağlı belirti ve bulgular vücudun kompanse edici mekanizmaları tarafından düzeltilemeyecek seviyeye geldiği zaman Tx yapılmalıdır.  Hastanın laboratuvar değerlerine bakarak Tx yapılmaz.  Transfüzyonu başlatacak bir Hb seviyesi yoktur.

17.02.2014

28

Eritrosit Süspansiyonu Kullanım Endikasyonları Aneminin hipoksiye bağlı ve acil semptomlarının ortaya çıkması

tedavi

gerektiren

Kısa ve sık soluma Taşikardi Senkop Serebral hipoksi belirtileri Angina pektoris Kalp yetmezliği 17.02.2014

29

Eritrosit Süspansiyonu Kullanım Endikasyonları Farmakolojik ajanlarla düzeltilemeyen kronik anemilerde hastalar 7 gr/dl hemoglobin değerini tolere edebilir Orta-ağır derecede kalp yetmezliği Solunum yetmezliği Koroner arter hastalığı Serebrovasküler hastalık Varlığında, hasta asemptomatik ise hemoglobin değeri 8 gr/dl olacak şekilde eritrosit süspansiyonu transfüzyonuna gerek duyulabilir. Eskiden kabul edilen eşik 10 gr/dl idi

17.02.2014

30

Eritrosit Süspansiyonu Kullanım Endikasyonları  Hb