Basıncın dağılışı izobar haritaları ile gösterilir, basıncı aynı olan noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan eğrileri izobar (eş basınç) eğrileri denir.
1. Sürekli Basınç Kuşakları: Bütün yıl boyunca değişmeyen ve Dünyayı çepeçevre saran basınç alanlarıdır.a. Termik Basınç:
Sıcaklığın etkisiyle oluşan basınç alanlarıdır. Sıcak yerlerde Alçak Basınç (-),
soğuk yerlerde Yüksek Basınç (+) alanları oluşur.
B. Dinamik Basınç:
Havanın düşey hareketine göre oluşan basınç alanlarıdır. Alçalıcı hava hareketi
Yüksek Basınç (+), Yükselici hava hareketi Alçak basınç (-) oluşturur.
2. Yarı Sürekli Basınç Alanları:
Kıtalar ve okyanusların mevsimlik ısınma farklarına bağlı olarak yazla kış arasında özelliği değişen geniş alanlı basınç alanlarıdır. Kuzey yarımkürede orta kuşak karalarının iç kısımlarında örneğin Sibirya, Kanada, Doğu Avrupa’da yazın AB oluşurken kışın YB oluşur.
3. Gezici Basınç Merkezleri:Kısa süreli sıcaklık değişmelerine bağlı olarak oluşan dar alanlı ve yer değiştirebilen küçük basınç merkezleridir.
Yerçekimi arttıkça basınç da artış gösterir. Cisimlerin ağırlığı yerçekimine bağlıdır. Yerçekimi dünyanın şeklinde dolayı ekvatorda az, kutuplarda fazladır. Buna bağlı olarak hava basıncı ekvatorda, kutuplara göre daha azdır.
Atmosferi oluşturan gazlar, ağırlıkları ile cisimler üzerine bir kuvvet uygular. Bu kuvvete atmosfer basıncı denir. Atmosfer basıncı barometre ile ölçülür ve milibar(mb) birimi ile değerlendirilir. Normal hava basıncı, 45° enleminde, 15°C sıcaklıkta ve deniz yüzeyinde 1cm² ‘lik yüzeye düşen havanın ağırlığıdır. Bu ağırlık 1033 gr’dır ve 1013 mb hava basıncına eşittir.
Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır;
1. Sıcaklık
Hava ısındıkça genleşir ve hafifler. Soğudukça sıkışır ve ağırlaşır. Bu nedenle havanın soğuk olduğu yerlerde basınç yüksek, sıcak olduğu yerlerde düşüktür. Yani sıcaklıkla basınç arasında ters orantı vardır. Bu yüzden ekvatorda alçak basınç alanı, kutuplarda ise yüksek basınç alanı bulunur.
2. Mevsim
Mevsime göre sıcaklık değiştiği için atmosfer basıncı da değişir. Örneğin; Türkiye’de yaz mevsiminde daha çok alçak basınç alanları, kış mevsiminde ise yüksek basınçalanları oluşur.
3. Yükseklik
Yükselti ile basınç arasında ters orantı vardır. Yükseklere çıkıldıkça atmosferin basıncı düşer. Bunun nedeni yükseldikçe atmosferin kalınlığı ile birlikte ağırlığının ve gazlarının yoğunluğunun azalmasıdır.
4. Yerçekimi
Yerçekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır. Yerçekimi arttıkça basınç da artış gösterir. Cisimlerin ağırlığı yerçekimine bağlıdır. Yerçekimi dünyanın şeklinde dolayı ekvatorda az, kutuplarda fazladır. Buna bağlı olarak hava basıncı ekvatorda, kutuplara göre daha azdır.
5. Dinamik Etkenler
Hava kütlelerinin alçalarak yığılması veya yükselerek seyrelmesi sonucunda ortaya çıkar. Örneğin troposferin üst kısımlarında ekvatordan kutuplara doğru esen ters alize rüzgarları dünyanın günlük hareketinin etkisiyle 30° enlemleri civarında alçalarak yüksek basınç alanlarını oluştururlar.
Batı ve kutup rüzgarları ise 60° enlemleri civarında karşılaşıp yükselirler ve burada alçak basınç alanalrını oluştururlar. Bu şekilde hava hareketlerine bağlı olarak oluşan basınç merkezlerine dinamik basınç merkezleri denir.
6. Rüzgarlar
Rüzgarlar havanın yoğunluğunu ve sıcaklığını etkileyerek atmosfer basıncını değiştirir.
Cevap:
BASINCIN YERYÜZÜNE DAĞILIŞI
Basıncın dağılışı izobar haritaları ile gösterilir, basıncı aynı olan noktaların birleştirilmesiyle oluşturulan eğrileri izobar (eş basınç) eğrileri denir.
1. Sürekli Basınç Kuşakları: Bütün yıl boyunca değişmeyen ve Dünyayı çepeçevre saran basınç alanlarıdır.a. Termik Basınç:
Sıcaklığın etkisiyle oluşan basınç alanlarıdır. Sıcak yerlerde Alçak Basınç (-),
soğuk yerlerde Yüksek Basınç (+) alanları oluşur.
B. Dinamik Basınç:
Havanın düşey hareketine göre oluşan basınç alanlarıdır. Alçalıcı hava hareketi
Yüksek Basınç (+), Yükselici hava hareketi Alçak basınç (-) oluşturur.
2. Yarı Sürekli Basınç Alanları:
Kıtalar ve okyanusların mevsimlik ısınma farklarına bağlı olarak yazla kış arasında özelliği değişen geniş alanlı basınç alanlarıdır. Kuzey yarımkürede orta kuşak karalarının iç kısımlarında örneğin Sibirya, Kanada, Doğu Avrupa’da yazın AB oluşurken kışın YB oluşur.
3. Gezici Basınç Merkezleri:Kısa süreli sıcaklık değişmelerine bağlı olarak oluşan dar alanlı ve yer değiştirebilen küçük basınç merkezleridir.
BAŞARILAR :)
Yerçekimi
Yerçekimi arttıkça basınç da artış gösterir. Cisimlerin ağırlığı yerçekimine bağlıdır. Yerçekimi dünyanın şeklinde dolayı ekvatorda az, kutuplarda fazladır. Buna bağlı olarak hava basıncı ekvatorda, kutuplara göre daha azdır.
Atmosferi oluşturan gazlar, ağırlıkları ile cisimler üzerine bir kuvvet uygular. Bu kuvvete atmosfer basıncı denir. Atmosfer basıncı barometre ile ölçülür ve milibar(mb) birimi ile değerlendirilir. Normal hava basıncı, 45° enleminde, 15°C sıcaklıkta ve deniz yüzeyinde 1cm² ‘lik yüzeye düşen havanın ağırlığıdır. Bu ağırlık 1033 gr’dır ve 1013 mb hava basıncına eşittir.
Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır;
1. Sıcaklık
Hava ısındıkça genleşir ve hafifler. Soğudukça sıkışır ve ağırlaşır. Bu nedenle havanın soğuk olduğu yerlerde basınç yüksek, sıcak olduğu yerlerde düşüktür. Yani sıcaklıkla basınç arasında ters orantı vardır. Bu yüzden ekvatorda alçak basınç alanı, kutuplarda ise yüksek basınç alanı bulunur.
2. Mevsim
Mevsime göre sıcaklık değiştiği için atmosfer basıncı da değişir. Örneğin; Türkiye’de yaz mevsiminde daha çok alçak basınç alanları, kış mevsiminde ise yüksek basınçalanları oluşur.
3. Yükseklik
Yükselti ile basınç arasında ters orantı vardır. Yükseklere çıkıldıkça atmosferin basıncı düşer. Bunun nedeni yükseldikçe atmosferin kalınlığı ile birlikte ağırlığının ve gazlarının yoğunluğunun azalmasıdır.
4. Yerçekimi
Yerçekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır. Yerçekimi arttıkça basınç da artış gösterir. Cisimlerin ağırlığı yerçekimine bağlıdır. Yerçekimi dünyanın şeklinde dolayı ekvatorda az, kutuplarda fazladır. Buna bağlı olarak hava basıncı ekvatorda, kutuplara göre daha azdır.
5. Dinamik Etkenler
Hava kütlelerinin alçalarak yığılması veya yükselerek seyrelmesi sonucunda ortaya çıkar. Örneğin troposferin üst kısımlarında ekvatordan kutuplara doğru esen ters alize rüzgarları dünyanın günlük hareketinin etkisiyle 30° enlemleri civarında alçalarak yüksek basınç alanlarını oluştururlar.
Batı ve kutup rüzgarları ise 60° enlemleri civarında karşılaşıp yükselirler ve burada alçak basınç alanalrını oluştururlar. Bu şekilde hava hareketlerine bağlı olarak oluşan basınç merkezlerine dinamik basınç merkezleri denir.
6. Rüzgarlar
Rüzgarlar havanın yoğunluğunu ve sıcaklığını etkileyerek atmosfer basıncını değiştirir.