T. Oft. Gaz. 38, 128-133, 2008

‹dyopatik Epiretinal Membran Varl›g›nda Santral Makula Fonksiyonlar›n›n Preferential Hyperacuity Perimetry (PHP) ile Degerlendirilmesi Ebru Görgün (*), Melda Yenerel (*), Umut Asl› Dinç (*), Murat Öncel, Demir Baflar (*)

ÖZET Amaç: ‹dyopatik epiretinal membran (ERM) olgular›nda santral makula fonksiyonlar›n›n preferential hyperacuity perimetry (PHP) ile degerlendirilmesi. Yöntem: ‹dyopatik ERM tan›s› konulan hastalar çal›flma kapsam›na al›nd›. Olgular detayl› oftalmolojik muayene sonras›nda optik koherens tomografi (OKT) ile degerlendirildi. Tüm olgularda santral 14°x14°'lik görme alan› PHP (Foresee PHP, Notalvision) ile incelendi. PHP ile hyperacuity deviasyon haritas› ve hyperacuity defekt haritalar› kaydedildi. Yanl›fl pozitif ve yanl›fl negatif yüzdeleri güvenilir olmayan olgular çal›flma d›fl›nda b›rak›ld›. Bulgular: Ortalama yafllar› 63.9±7.4 y›l olan 7'si kad›n, 5'i erkek toplam 12 hastan›n 15 gözü çal›flma kapsam›na al›nd›. Olgular›n ortalama görme keskinligi 0.7±0.2 olup OKT ile belirlenen ortalama santral makula kal›nl›g› 334.4±72.1 µm idi. Degerlendirmeye al›nan 9 gözde PHP ile hyperacuity deviasyon haritas›nda belirgin defekt saptan›rken 6 gözde hyperacuity deviasyon haritas› tamamen normal olarak bulundu. PHP'de görme alan› defekti saptanan ve saptanmayan gözler karfl›laflt›r›ld›g›nda ortalama görme düzeyleri aras›nda istatiksel olarak anlaml› fark saptan›rken (p=0.005 Mann-Whitney U testi), OKT ile saptanan ortalama santral makula kal›nl›klar› aras›nda istatistiksel olarak anlaml› fark tespit edilmedi (p= 0.689 Mann-Whitney U testi). Sonuç: ‹dyopatik ERM olgular›nda santral makula fonksiyonlar› PHP ile degerlendirilebilmektedir. Özellikle görme keskinligi azalm›fl olan idyopatik ERM olgular›nda PHP'de belirgin görme alan› defekti saptanm›flt›r. Anahtar Kelimeler: ‹dyopatik epiretinal membran, preferential hyperacuity perimetry (PHP), optik koherens tomografi (OKT). SUMMARY Assessment of Central Macular Function by Preferential Hyperacuity Perimetry (PHP) in Idiopathic Epiretinal Membrane Purpose: To assess central macular function by preferential hyperacuity perimetry (PHP) in patients with idiopathic epiretinal membrane (ERM). Materials and Methods: Patients diagnosed to have idiopathic ERM were enrolled in the study. After a detailed ophthalmological examination, all participants were evaluated by optical (*) Yeditepe Üniversitesi Göz Hastanesi, Göz Hastal›klar› Abd, ‹stanbul Yaz›flma adresi: Yard. Doç. Dr. Ebru Görgün, fiakir Kesebir Sok. No 28 Balmumcu Befliktafl 34349 ‹stanbul - Turkey E-posta: [email protected]

Mecmuaya Gelifl Tarihi: 14.12.2007 Düzeltmeden Gelifl Tarihi: 26.02.2008 Kabul Tarihi: 14.03.2008

‹dyopatik Epiretinal Membran Varl›g›nda Santral Makula Fonksiyonlar›n›n Preferential Hyperacuity Perimetry (PHP) ile Degerlendirilmesi

129

coherence tomography (OCT). Central 14°x14° visual field was tested by PHP (Foresee PHP, Notalvision); hyperacuity deviation map and hyperacuity defect maps were recorded. Patients having high false positive or false negative ratios were excluded. Results: Fifteen eyes of 12 patients with a mean age of 63.9±7.4 years and a mean visual acuity of 0.7±0.2 were recruited in the study. Mean central macular thickness was found to be 334.4±72.1 µm by OCT. In hyperacutiy deviation map, significant visual field defect was detected in 9 eyes whereas it was entirely normal in 6 eyes. When the eyes with and without visual field defect were compared, we found a statistically significant difference in mean visual acuity (p=0.005 Mann-Whitney U test); however there was no statistically significant difference in mean central macular thickness measured by OCT (p= 0.689 Mann-Whitney U test). Conclusion: In idiopathic ERM patients central macular function may be monitored by PHP. Especially in idiopathic ERM patients having low visual acuity a prominent visual field defect was detected by PHP. Key Words: Idiopathic epiretinal membrane, preferential hyperacuity perimetry (PHP), optical coherence tomography (OCT). G‹R‹fi ‹dyopatik epiretinal membran (ERM) altta yatan herhangi bir retina hastal›g› olmaks›z›n makula önünde membran benzeri bir doku oluflumu ile karakterizedir. Bu hastal›k, 60 yafl alt›ndaki bireylerde %2, 70 yafl üzerindeki bireylerde ise %12 oran›nda görülmektedir (1). ERM'ler, genellikle arka vitreus dekolman› sonucunda iç limitan membranda geliflen bir defekt boyunca glial proliferasyon ile oluflan ve az miktarda hücre içeren kollajen yap›lard›r (2). ERM oluflumunun fliddeti; herhangi bir görme bozuklugu olmaks›z›n oftalmoskopik olarak saptanan ince bir selofan parlakl›ktan, metamorfopsi, kistoid makula ödemi ve k›smi retina dekolman›na neden olan kal›n ve kontrakte bir membran oluflumuna kadar degifliklik göstermektedir (3). Preferential hyperacuity perimetry (PHP), yafla bagl› makula dejenerasyonunun (YBMD) progresyonunu incelemek ve koroid neovaskülarizasyonunu (KNV) erken dönemde saptamak için tasarlanm›fl otomatize bir görme alan› testidir (4). PHP esas olarak hyperacuity ifllevini kullanarak santral makula fonksiyonlar›n› degerlendirmektedir (5). Söz konusu çal›flman›n amac› idyopatik ERM olgular›nda santral makula fonksiyonlar›n›n degerlendirilmesinde PHP'nin etkinliginin araflt›r›lmas›d›r. GEREÇ ve YÖNTEM Yeditepe Üniversitesi Göz Hastanesi poliklinigine görme azalmas› nedeniyle baflvuran ve klinik olarak idyopatik ERM tan›s› konulan hastalar çal›flma kapsam›na al›nd›. Kornea opasitesi, katarakt, glokom, vitreus bulan›kl›g› veya opasitesi, geçirilmifl göziçi cerrahi öyküsü bulunan hastalar çal›flmaya dahil edilmedi. Olgular görme keskinligi, göziçi bas›nc›, ön segment ve fundus

muayenelerini kapsayan detayl› oftalmolojik muayene sonras›nda optik koherens tomografi (OKT, StratusOCT, Zeiss) ile degerlendirildi. Detayl› bilgilendirilmifl onam formu al›nd›ktan sonra tüm olgular santral 14°x14°'lik görme alan› PHP (Foresee PHP, Notalvision) ile incelendi (Resim 1). Ayr›ca yanl›fl pozitif ve yanl›fl negatif yüzdeleri güvenilir olmayan olgular çal›flma d›fl›nda b›rak›ld›. Preferential Hyperacuity Perimetry PHP ekran›nda beliren görsel uyaran, 1 CCFT (cold cathode fluorescent lamp) gücünde siyah zemin üzerinde aral›klarla beliren beyaz noktalardan oluflan çizgilerden oluflmaktad›r. Bu sayede maksimum kontrast oluflturulmaktad›r. Görsel uyaran süresi 160 ms'dir. Her bir beyaz nokta 0.3° olup noktalar›n aral›g› 0.2°'dir. 27 adet beyaz noktadan oluflan çizgiler hem yatay hem de dikey olarak belirmektedir. Ekranda gözüken çizgilerde degiflik yerleflimlerde ve degiflik büyüklüklerde yapay distorsiyonlar mevcuttur. Bu yapay distorsiyonlar sayesinde hem kantitatif degerlendirme yap›lmakta hem de güvenilirlik göstergeleri hesaplanmaktad›r. Hastalardan çizgilerdeki distorsiyon bölgelerini özel bir iflaretleme kalemiyle ekrana dokunarak iflaretlemeleri istenmektedir (Resim 2). Makula patolojisi olan hastan›n vizüel korteksinde lezyon nedeniyle oluflan patolojik distorsiyon ve ekranda beliren yapay distorsiyon aras›nda bir karfl›laflt›rma yap›lmaktad›r. Hasta daha belirgin olarak alg›lad›g› büyük distorsiyon alan›n› seçecektir. Bu da tercihli bak›fl (preferential looking) olarak bilinmektedir. Sonuçta hasta ya hem yapay hem de patolojik distorsiyonu; ya sadece yapay distorsiyonu veya sadece patolojik distorsiyonu iflaretleyecektir. Eger distorsiyon sahas› skotom alan›na denk gelirse hiç iflaretleme yapmayacakt›r. PHP

130

Ebru Görgün, Melda Yenerel, Umut Asl› Dinç, Murat Öncel, Demir Baflar

Resim 1. Preferential hyperacuity perimetry'nin görünümü

PHP, YBMD sonucunda ortaya ç›kan fokal distorsiyonlar› referans olarak almakta ve test sonucunda elde edilen defektlerin KNV taraf›ndan oluflan metamorfopsiye benzerligi degerlendirilmektedir. Hyperacuity defekt haritas›nda yer alan cluster consistency parametresi say›sal olarak degerlendirilmekte ve düflük, orta, yüksek olarak s›n›fland›r›lmaktad›r. Bu deger ne kadar yüksek olarak tespit edilirse, fokal distorsiyona neden olan durumun KNV olma ihtimali o kadar yüksek olmaktad›r. Çal›flmam›zda tüm PHP muayeneleri tek bir klinisyen taraf›ndan karanl›k ortamda pupiller dilatasyon yap›lmadan ve diger gözleri kapat›larak gerçeklefltirildi. Olgular yak›n tashihleri eklenerek PHP ekran›na 50 cm mesafede oturtuldular. Tüm hastalara perimetrik inceleme öncesinde ifllem hakk›nda detayl› bilgi verildikten sonra deneme testi uyguland›.

Resim 2. Preferential hyperacuity perimetry ekran›nda beliren görsel uyaran ve üzerindeki yapay distorsiyon izlenmekte

BULGULAR Ortalama yafllar› 63.9±7.4 y›l olan 7'si kad›n, 5'i erkek toplam 12 hastan›n 15 gözü çal›flma kapsam›na al›nd›. Olgular›n ortalama görme keskinligi 0.7±0.2 olup, OKT ile belirlenen ortalama santral makula kal›nl›g› 334.4±72.1 µm idi. Degerlendirmeye al›nan 15 gözün dokuzunda PHP ile hyperacuity deviasyon haritas›nda belirgin skotom saptan›rken (Resim 3a, 3b, 3c ve 3d), 6 gözde hyperacuity deviasyon haritas› tamamen normal olarak bulundu. PHP ile görme alan› defekti saptanan olgular›n ortalama görme keskinligi 0.5±0.2 ortalama santral makula kal›nl›g› 341.5±74.9 µm idi. PHP'de görme alan› defekti saptanmayan olgular›n ise ortalama görme keskinligi 0.9±0.1 ortalama santral makula kal›nl›g› 323.8±73.3 µm olarak ölçüldü.

taraf›ndan hesaplanan sonuçlar normal s›n›rlarda veya normal s›n›rlar›n d›fl›nda olmaktad›r. Normal s›n›rlar›n d›fl›ndaki durumlar için p degeri belirtilmektedir. Örnegin p degeri